Blaise Pascal

Blaise Pascal
Persona informo
Blaise Pascal
Naskiĝo	19-an de junio 1623 (1623-06-19) en Clermont-Ferrand
Morto	19-an de aŭgusto 1662 (1662-08-19) (39-jara) en Parizo
Mortis pro	stomaka kancero [#]
Tombo	Saint-Étienne-du-Mont [#]
Religio	Jansenismo [#]
Lingvoj	latina • franca [#]
Ŝtataneco	Reĝlando Francio [#]
Subskribo
Familio
Patro	Étienne Pascal [#]
Patrino	Antoinette Begon [#]
Gefratoj	Jacqueline Pascal • Gilberte Périer [#]
Edz(in)o	–
Profesio
Alia nomo	Louis de Montalte • Amos Dettonville • Salomon de Tultie [#]
Okupo	matematikisto • filozofo • teologo • fizikisto • verkisto • French moralist • statistikisto [#]
Laborkampo	probablokalkulo [#]
Aktiva en	Rueno [#]
Verkado
Verkoj	Pensées ❦ Lettres provinciales [#]
[#]	Fonto: Vikidatumoj

Blaise PASCAL [blez pasKAL], PIV-e Paskalo, (naskiĝis la 19-an de junio 1623 en Clermont-Ferrand, mortis la 19-an de aŭgusto 1662 en Parizo) estis franca sciencisto. Li okupiĝis precipe pri filozofio, fiziko kaj matematiko.

Paskalo korespondis kun Marin Mersenne kaj tiel havis kontakton interalie al Toriĉelo, kiu inventis hidrargan barometron. Per tia barometro Paskalo mezuris la aerpremon en diversaj altoj kaj pruvis, ke ĝi malkreskas kun kreskanta alto. Oni honore al li nomis la SI-unuon de premo paskalo. (Alia prem-unuo nomita laŭ Toriĉelo ne plu estas multe uzata.)

Paskalo okupiĝis ankaŭ pri statistiko kaj matematiko kaj inventis kalkulilon, kiu kapablis adicii kaj subtrahi kun pluraj dekumaj pozicioj.

Kiel filozofo Paskalo multe okupiĝis pri teologio, precipe, post kiam li saviĝis el danĝera akcidento. Ĉar li estis porulo de Jansenismo, li verkis humuran verkon "la provincaj leteroj" kie li ridigas la kontraŭ-jansenismajn. Li planis grandan verkon, kiu estontis iu apologio al la kristana religio, sed mortis antaŭ plenumi tion. Post lia morto oni publikigis la notojn, faritaj el mallongaj pensoj, pli ellaboritaj tekstoj, ankaŭ ege densaj labornotoj, notoj kaj planoj, sub la nomo "pensoj" de Paskalo. Tiuj pensoj iĝis plej legita kaj fama verko deposte.

Li reuzis argumenton por la kredo je Dio, la "veton de Paskalo", kiu diras: Se oni kredas je Dio kaj li ne ekzistas, oni perdas nenion; se oni ne kredas je Dio kaj li ekzistas, oni perdas ĉion; do oni kredu. Manuskriptojn de Pascal prezentis la matematikisto Michel Chasles kiuj fine evidentiĝis falsitaj.

En Esperanto

• El la pensoj de Blazio Paskalo estas kompillibro (92p) el elektitaj pecoj tradukitaj de Valo, publikigita de SAT-Broŝurservo.

Vidu ankaŭ

• Armand Prosper Faugère, fakulo pri Pascal
• Paskala triangulo
• Paskala teoremo
• Paskalo (programlingvo)
• Paskala kalkulilo
• Paskalo (mezurunuo)
• 4500 Pascal