Kalceolariacoj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Calceolariaceae)
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Kalceolariacoj
integrafolia kalceolario (Calceolaria integrifolia)
Biologia klasado
Regno: plantoj Plantae
Subregno: trakeofitoj Tracheophyta
Superdivizio: spermatofitoj Spermatophyta
Divizio: angiospermoj Angiospermae
Klaso: dukotiledonoj Magnoliopsida
Subklaso: asteredoj Asteridae

lamiedoj Lamiidae

Ordo: lamialoj Lamiales
Familio: kalceolariacoj Calceolariaceae
Olmstead [1]
kalceolario Calceolaria
L.
Aliaj Vikimediaj projektoj
vdr

La kalceolariacoj (latine Calceolariaceae) estas planta familio el la dukotiledonaj angiospermoj. Tiu familio apartenas al la ordo lamialoj (Lamiales). Ĝi enhavas 4 genrojn kaj ĉirkaŭ 280 speciojn[1],[2]. Ĝia tipa genro estas kalceolario[3].

La natura disvastiĝo estas nur la neotropiso.

Priskribo[redakti | redakti fonton]

La specioj de la familio Calceolariaceae estas plej ofte herbaj plantoj, malofte arbustoj. La kontraŭstarantaj folioj estas simplaj kaj havas dentaj malofte glataj randoj.

La foroj estas kvarnombraj. Ili havas normalkaze du stamenoj. Ili ne havas nektaron. La ovario estas duone epigina. La peltatoj enstas kunkreskinta al tipa „pantoflol“, tiu krontupo estas dulipa. La aparturo nomiĝas „buŝo“. Se la buŝo estasfermita, burdoj polenigas la florojn. Se la buŝo estas vaste malfermitaj abelo polonigas la florojn. La plolenigantoj ricevas de la planto oleon el oleglando kaj polenoj. La plantoj formas kapsulfruktoj.

Disvastiĝo[redakti | redakti fonton]

Ili disvastiĝis preskaŭ nur en la Neotropiso, tie ili hejmiĝas en Mezameriko kaj okcidenta Sudameriko. Nur unu aŭ du specioj de la genro Jovellana indiĝenas en la norda insulo de Novzelando.

Taksonomio[redakti | redakti fonton]

La tasksonoj antaŭe estis en la familio de la Skrofulariacoj. Laŭ ilia Genetika profilo ili estas ekde 2001 en Richard G. Olmstead, Claude W. de Pamphilis, Andrea D. Wolfe, Nelson D. Young, Wayne J. Elisons & Patrick A. Reeves: Disintegration of the Scrophulariaceae, en: American Journal of Botany, volumo 88, pp. 348-361[4]: Calceolariaceae sur paĝo 357 propra familio. La Basionym estas la tribo Calceolarieae D.Don kun la Tipo de la genro Calceolaria L.. [5]

inforesko de Jovellana punctata.
Habito deJovellana violacea.

Al la familio de la Kalceolariacoj (Calceolariaceae) apartenas nur du genroj kaj ĉirkaŭ 260 specioj:

La iamaj specioj de la genro Fagelia Schwencke, Porodittia G.Don ex Kraenzl., Stemotria Wettst. & Harms ex Engl. kaj Trianthera Wettst. estas enigita en la genro Calcealaria.

Laŭ WFO kaj TPL[redakti | redakti fonton]

Laŭ World Flora Online kaj The Plant List (24 jun. 2020)[1],[2], jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj[6]:

Utiligado[redakti | redakti fonton]

De kelkaj specioj de la genro Calceolaria kultivaroj estis breditaj, kiuj estas uzataj kiel ornamplantoj en parkoj, ĝardenoj, balkonoj kaj ĉambroj.

Ĉambroplanto por malvarmetaj ejoj estas la ĉambra kalceolorio (Calceolaria Herbeohybrida).

Bildaro[redakti | redakti fonton]

Fontoj[redakti | redakti fonton]

  • Die Familie Calceolariaceae bei der APWebsite. (Abschnitt Beschreibung und Systematik)
  • Eva M. Mayr & Anton Weber: Calceolariaceae: floral development and systematic implications, In: American Journal of Botany, 2006, Volume 93, Nr. 3, S. 327-343. COI:10.3732/ajb.93.3.327 Fulltext-Online.[rompita ligilo]
  • Andrea Cosacov, Alicia N. Sérsic, Victoria Sosa, J. Arturo De-Nova, Stephan Nylinder & Andrea A. Cocucci: New insights into the phylogenetic relationships, character evolution, and phytogeographic patterns of Calceolaria (Calceolariaceae), In: American Journal of Botany, Volume 96, Nr. 12, 2009, S. 2240-2255. COI:10.3732/ajb.0900165

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. 1,0 1,1 1,2 Calceolariaceae ĉe World Flora Online
  2. 2,0 2,1 Calceolariaceae ĉe The Plant List. Arkivita el la originalo je 2020-07-04. Alirita 2020-06-24.
  3. 3,0 3,1 kalceolario en PIV ĉe vortaro.net
  4. Richard G. Olmstead, Claude W. de Pamphilis, Andrea D. Wolfe, Nelson D. Young, Wayne J. Elisons & Patrick A. Reeves: Disintegration of the Scrophulariaceae, In: American Journal of Botany, Volume 88, Nr. 2, 2001, S. 348-361 Fulltext-Online. Arkivigite je 2015-12-28 per la retarkivo Wayback Machine
  5. [Kalceolariacoj ĉe Tropicos.org. Missouri Botanical Garden, St. Louis Eintrag bei Tropicos.]
  6. Listo de plantoj baza ĉe Google Sheets

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]