Saltu al enhavo

Delto-valero-laktono

El Vikipedio, la libera enciklopedio
δ-valero-laktono
Plata kemia strukturo de la
δ-valero-laktono
Tridimensia kemia strukturo de la
δ-valero-laktono
Alternativa(j) nomo(j)
  • Hidrokso-pentanato-laktono
  • Pentanolido
  • 2-Piperidono
Kemia formulo
C5H8O2
CAS-numero-kodo 542-28-9
ChemSpider kodo 10488
PubChem-kodo 10953
Fizikaj proprecoj
Aspekto senkolora aŭ flaveca likvaĵo
Molmaso 100.12 g·mol−1
Denseco 1.079g cm−3
Fandpunkto -13  °C
Bolpunkto 230  °C
Refrakta indico  1,4557
Ekflama temperaturo 112  °C
Solvebleco Akvo:233 g/L
Mortiga dozo (LD50) 2000 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj R41
Sekureco S26 S39
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo
05 – Koroda substanco
GHS Signalvorto Damaĝo
GHS Deklaroj pri damaĝoj H318
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj P280, P305+351+338, P310[1]
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25  °C kaj 100 kPa)

Delto-valero-laktono estas pirandevena laktono derivita el la 5-hidrokso-valerata acido, senkolora aŭ flava likvaĵo kun estersimila odoro kaj uzata kiel monomero por la produktado de poliesteroj k, kiel biogena brulaĵo, ĝi estas konsiderata verda solvanto.

Ĝi estas miksebla kun akvo kaj aliaj organikaj solvantoj. Ĝi uzatas kiel peranto por kemiaj sintezoj kaj fabrikado de industriaj farboj. Ĝi povas ekstraktiĝi ekde la ŝelo de la valencia oranĝo kaj ankaŭ uzatas kiel nutro-aldonaĵo.

Ĝi same uzatas por sintezado de kun-poliesteroj per polimerizo kun ringo-malfermado katalizita per lipazoj aŭ enzimoj kapablaj hidrolizi esterojn en acidojn kaj alkoholojn.

Sintezo 1

[redakti | redakti fonton]
Sintezo de la δ-valero-laktono
Sintezo de δ-valero-laktono ekde la 5,6-du-hidro-2H-piran-2-ketono.

Sintezo 2

[redakti | redakti fonton]
  • δ-valero-laktono estas sintezata per cikligo de la 5-bromo-valerata acido:
Sintezo de la δ-valero-laktono
Sintezo de δ-valero-laktono ekde la 5-bromo-valerata acido.

Sintezo 3

[redakti | redakti fonton]
  • δ-valero-laktono estas sintezata per oksidiga cikligo de la ciklopentanono:
Sintezo de la δ-valero-laktono
Sintezo de δ-valero-laktono ekde la ciklopentanono.

Literaturo

[redakti | redakti fonton]

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]