Ekzekuto per elefanto
Ekzekuto pere de elefanto (aŭ eble pli precize dirite dispremado aŭ piedpremado) estis ofta mortopuno en Suda kaj Sudorienta Azio dum proksimume 4,000 jaroj. Tiu metodo estis foje uzita en la Romia Imperio kaj Kartago ankaŭ. Dum centoj da jaroj, elefantoj estis uzitaj por armeaj celoj, kaj morto sub la piedo de elefanto estis rutina puno trudita al dizertintoj malliberuloj kaj kaptitoj, same kiel al armeaj krimuloj [1].
Kutime la elefanto ne disŝirus la kondamniton per siaj dentegoj, sed paŝas sur lian kapon. La ekzekutanta elefanto estis trejnita por meti sian gigantan piedon milde sur la kapon de la kondamnito. Je ĉi tiu punkto, la kondamnitaj akuzantoj estis alportitaj kaj permesitaj rigardi sub la elefanta kruro, por konfirmi la identecon de la kaptito. Ili povus konfirmi lian kulpon aŭ nei ĝin. Kutime la kondamnito kriis kaj petegis la akuzantojn malkonfesi, sed estis malofte ke ili respondis, ĉar tio kutime signifis ŝanĝi lokon kun la kondamnito - mensoga atesto estis ofte konsiderata krimo puninda per morto. Post kiam la identigo estis konfirmita, la Mahut, aŭ draŝista ŝoforo de la elefanto, donis la ordonon, kaj la elefanto premantis sian piedon malsupren kun sia enorma forto, tretis kaj fendis la kranion de la kondamnito al morto ĝis ĝi estis mutilita.
Hinduaj kaj islamaj regantoj en Barato egale ekzekutigis impostnepagantoj, ribeluloj kaj malamikaj soldatoj "sub la piedoj de elefantoj" [1]. La hindua Manu Smriti aŭ Leĝoj de Manuo, ordonita iam de 200 a,K ĝis 200 p.K, preskribis ekzekuton pere de elefantoj pro nombro de ofendoj. Ekzemple, se nemoveblaĵo estis ŝtelita, tiam "la reĝo devus havi ajnajn ŝtelistojn kaptita en konekto kun ties malapero ekzekutitaj pere de elefanto."[2] En 1305, la sultano de Delhi turnis la mortojn de mongolaj kaptitoj en publikan distron havanta ilin disbatita de elefantoj.[3]
Dum vojaĝo al centra Hindio en 1868, Louis Rousselet priskribis la ekzekuton de krimulo fare de elefanto. Ilustraĵo de la ekzekuto estis preparita, kiu montris, ke la kondamnito estas devigita meti sian kapon sur piedestalo, tiam li estas tenita tie kaj Phil dispremas sian kapon sub siaj piedoj. La ilustraĵo estis farita en ksilografiaĵo kaj estis presita en Le Tour du Monde - la plej ofta vojaĝrevuo kaj aventuro tiutempe en Francio.
La plej multaj raĝoj retenis elefantojn trejnitaj por ekzekuto. La ekzekuto mem ofte estis farita en interkonsiliĝo kun komisiono, kun la celo de malinstigado de leĝmalobservoj. La elefantoj elektitaj por tiuj taskoj estis precipe grandaj, kaj en multaj kazoj pezis pli ol naŭ tunojn. La procezo estis intencita esti terura, kaj ĝi ofte estis. Dum la longa historio de tiu metodo de ekzekuto, ekzistis regantoj kiuj uzis ĝin ankaŭ kontraŭ infanoj. Foje la procezo estis plilongigita trenante la kondamnitojn al morto tra la stratoj antaŭ la ekzekuto (kutime kun la helpo de ŝnuro ligita al la kruro de la elefanto). Alternativa metodo estis uzi elefanton trejnitan por unue disbati la membrojn, poste la bruston, kutime malrapide, kio pliigis la doloron.
Kiel menciite, ekzekuto kun la helpo de elefantoj estis akceptita de regantoj en Sudorienta Azio. Unu el la Mogolaj imperiestroj, Ĝalaluddin Muhammad Akbar (1547-1605), kredis ke lia favorata elefanto povis distingi instinkte kiu estis kulpa kaj kiu estis justa kaj uzis ĝin kaj kiel juĝiston kaj kiel ekzekutiston [4]. Kiam li regis la urbon Agra de 1570 ĝis 1585, la prokuroro ekzekutis milojn da homoj, kiuj estis suspektitaj de eĉ malgrandaj deliktoj. Ili staris teruritaj antaŭ la granda reĝa elefanto kaj atendis, ke ĝi ŝajne pripensos, ĉu paŝi sur ili. Plejparto de ili ja estis piedpremata al morto, kvankam estis kazoj kie la elefanto rifuzis. Do la suspektato estis tuj liberigita, ĉar laŭ la opinio de Akbar, lia senkulpeco estis pruvita. Aliaj Mogoloj uzis tiun metodon de ekzekuto por amuzo. Imperiestro Ĝahangir kutimis observi tiajn mortojn mem, kaj ordonis ke grandega nombro da krimuloj estu tretita fare de siaj vasaloj.
En la 18-a jarcento, la marathanoj uzis ĉi tiun metodon rutine. La armeestro Santaji Ghorpade (de 1764 ĝis 1794) konfesis sian emon al tiu puno, kaj pro ĉiu ofendo, eĉ la plej malgranda, li sendos la krimulon por esti disbatita sub la piedoj de la reĝa elefanto. Dum la 18-a kaj 19-a jarcentoj, islamaj tribunaloj en Sudorienta Azio rutine juĝis tiujn kiuj estis trovitaj kulpaj de esti mortigita pere de elefanto.
La precizaj rekordoj de la plej multaj ekzekutoj tiamaniere estis perditaj tra la jaroj aŭ neniam estis faritaj entute. La britoj konservis la plej riĉan fonton de dokumentado pri la temo dum sia regado en Hindio. El ili rezultas, ke la britoj daŭrigis la lokan tradicion de ekzekuto per elefantoj ĝis la mezo de la 19-a jarcento, kiel ilo por kontroli teruron kaj kiel parto de sia politiko konservi la lokajn kutimojn kaj metodojn tiom kiom ili povis.
La metodoj estis diversaj kaj variis de regiono al regiono. Rekordoj de unu regiono rivelas ke la kondamnito estis metita en kanvasakon por kaŝi de li kio estis ronde okazi. La elefanto kurus super la sakon kaj ĝia surfaco, kiam ĝi estis kondamnita interne. En alia regiono la kondamnito estas devigita rigardi elefanton venantan de granda distanco, kun ĝiaj grandegaj kruroj pli kaj pli proksimiĝantaj. En aliaj kazoj la kondamnito estus vertikale entombigita tutkorpe ĝis la kolo kaj la elefanto paŝis sur lian kapon.
Fontoj[redakti | redakti fonton]
- Allsen, Thomas T. "The Royal Hunt in Eurasian History". University of Pennsylvania Press, May 2006. (ISBN 0-8122-3926-1)ISBN 0-8122-3926-1
- Chevers, Norman. "A Manual of Medical Jurisprudence for Bengal and the Northwestern Provinces". Carbery, 1856.
- Collins, John Joseph. "Between Athens and Jerusalem: Jewish Identity in the Hellenistic Diaspora". Wm. B. Eerdmans Publishing Company, October 1999. (ISBN 0-8028-4372-7)ISBN 0-8028-4372-7
- Eckstein, Arthur. (2017) “The First Punic War and After, 264-237BC”, The Encyclopedia of Ancient Battles. Wiley Online Library, p. 1–14. doi:10.1002/9781119099000.wbabat0270. ISBN 9781405186452.
- Eraly, Abraham. "Mughal Throne: The Saga of India's Great Emperors", Phoenix House, 2005. (ISBN 0-7538-1758-6)ISBN 0-7538-1758-6
- Goldsworthy, Adrian. (2006) The Fall of Carthage: The Punic Wars 265–146 BC. London: Phoenix. ISBN 978-0-304-36642-2.
- Hamilton, Alexander. "A New Account of the East Indies: Being the Observations and Remarks of Capt. Alexander Hamilton, from the Year 1688 to 1723". C. Hitch and A. Millar, 1744.
- Kerr, Robert. "A General History and Collection of Voyages and Travels". W. Blackwood, 1811.
- Lee, Samuel (trans). "The Travels of Ibn Batuta". Oriental Translation Committee, 1829.
- Miles, Richard. (2011) Carthage Must be Destroyed. London: Penguin. ISBN 978-0-141-01809-6.
- Olivelle, Patrick (trans). "The Law Code of Manu". Oxford University Press, 2004. (ISBN 0-19-280271-2)ISBN 0-19-280271-2
- Schimmel, Annemarie. "The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture". Reaktion Books, February 2004. (ISBN 1-86189-185-7)ISBN 1-86189-185-7
- Tennent, Emerson James. "Ceylon: An Account of the Island Physical, Historical and Topographical". Longman, Green, Longman, and Roberts, 1860.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ 1,0 1,1 Thomas T. Allsen. (3 Jun 2011) The Royal Hunt in Eurasian History. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0812201079.
- ↑ Manu. (2004) The Law Code of Manu. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280271-2.
- ↑ Jack Weatherford-Genghis Khan, p.116
- ↑ Annemarie Schimmel. (2004) The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books. ISBN 9781861891853.