Giovanni Gabrieli

Giovanni Gabrieli
Persona informo
Naskiĝo	30-an de novembro 1556 (1556-11-30) en Venecio
Morto	12-an de aŭgusto 1612 (1612-08-12) (55-jaraĝa) en Venecio
Tombo	Santo Stefano, Venice (en)
Lingvoj	itala
Ŝtataneco	Venecia respubliko
Okupo
Okupo	komponisto orgenisto
Verkoj	Sonata pian' e forte

Tombo de Giovanni Gabrieli en Santo Stefano, Venecio

Canzon Septimi Toni n-ro 2, peco por du antifonaj korusoj po kvar instrumentoj; originaj instrumentoj nespecifitaj, sed ofte ludis per ok trombonoj. Sintezita sono:

Giovanni GABRIELI (naskiĝis en 1553–1556?, mortis la 12-a de aŭgusto, 1612) estis Italia komponisto kaj orgenisto. Li estis unu de la plej influaj muzikistoj de lia tempo, kaj reprezentas la kulmino de la Venecia Skolo, ĉe la tempo de la ŝanĝo el Renesanca al Baroka stilo.

Vivo

GABRIELI naskiĝis en Venecio. Kiam ne granda koniĝas pri lia frua vivo, li verŝajne studis kun lia onklo, la komponisto Andrea Gabrieli, kaj li eble ankaŭ studis kun Orlando di Lasso kiam li estis en Munkeno ĉe la korto de duko Albrecht la 5-a de Bavario; plej verŝajne li restis tie ĝis ĉirkaŭ 1579. De 1584 li revenis al Venecio, kiam li estiĝis ĉefa orgenisto ĉe la baziliko de Sankta Marko en 1585, post Claudio Merulo forlasis la postenon. Poste la morto de lia onklo la sekvanta jaro ankaŭ prenis la postenon de ĉefa komponisto. Ankaŭ post la morto de lia onklo li prenis la taskon de redaktanta multa de la muziko de lia onklo, kio kontraŭe perdiĝis. Andrea evidente havis malgrandan inklino eldoni lian propran muzikon. Sed la opinio de Giovanni pri la muziko de Andrea estis sufiĉe alta ke li dediĉis multan de lia propra tempo por kompilanta kaj redaktanta ĝin por eldonado.

Sankta Marko havis longan tradicion de muzika bonegeco kaj GABRIELI's laborado tie faris lin unu de la plej notata komponistoj en Eŭropo. La modo kio ekis kun lia influa volumo Sacrae symphoniae (Sakraj Simfonioj) (1597) estis tiel ke komponistoj el tuto tra Eŭropo, speciale el Germanio, venis al Venecio studi. Evidente li ankaŭ faris lin novaj lernantoj studi la madrigalojn kio estis komponata en Italio. La lernantoj portis la grandan Venecian plurĥorecon, sed ankaŭ la plej intiman madrigalan stilon al iliaj hejmoj nacioj. Hans Leo Hassler, Heinrich Schütz, Michael Praetorius kaj alioj helpis transporti la transiran fruan Barokan muzikon norde al Germanio, evento kio estis decida por postveninta muzika historio. La produktaĵoj de la Germania Baroko, kulminanta en la muziko de Johann Sebastian Bach, fondiĝis sur tio forta tradicio kio havis ĝiajn originalajn radikojn en Venecio.

Gabrieli ankaŭ unuiĝis kun la Kunfrataro de San Rocco, plia Venetian kirko, ĉe kio iom da la grandaj famaj kantistoj kaj instrumentistoj en Italio ludis; viva priskribo de la muziko tie travivas en la vojaĝadaj memuaroj de la Angla verkisto Thomas Coryat.

Gabrieli estas malsana pli kaj pli post proksimume 1606, ĉe kio tempo kirkaj aŭtoritatoj komencis nomumi deputitojn transpreni devojn ke li ne povas plilonge fari, kaj li mortis en 1612, de komplikaĵoj el rena ŝtono.

Muziko kaj stilo

Kvankam Gabrieli komponis en multaj de la formoj aktuala ĉe la temo, li klare preferis sakran vokan kaj instrumentan muzikon. Tuto de lia sekula voka muziko estas relative frua; malfrua en lia kariero li koncentris sur sakra voka kaj instrumenta muziko kio ekspluatis sonorecon por maksimuma efiko.

Simila ol komponistoj antaŭ kaj post si, li uzis la nekutiman aranĝon de la kirko de Sankta Marko, kun ĝia du ĥoraj subtegmentoj frontas unu la alia, to krei trafajn spaciecajn efikojn. Plej de liaj verkoj komponiĝis por ke ĥoro aŭ instrumenta grupo unua audiĝas el la maldekstra, sekvanta de respondo el la muzikistoj al la dekstra (antifono). Kiam ĉi tio plurĥora stilo estis ekzistanta por jardekoj—eble Adrian Willaert estis la unua fari uzadon de ĝi, almenaŭ en Venecio—Gabrieli estis la unua uzi singarde determinatajn groupojn de instrumentoj kaj kantoj, kun precizaj instrukcioj por instrumentado, kaj en pli ol du grupoj. La akustikoj estis tiel en la kirko—kaj ili ŝanĝis malgrande en kvarcent jaroj—ke instrumentoj, rekte pozicigata, povis aŭdiĝi kun perfekta klareco ĉe malproksimaj punktoj. Tiel instrumentado kio aperas stranga sur papero, ekzemple unuopa kordinstrumenta ludanto kontraŭ granda grupo de latunaj blovinstrumentoj, povas fariĝi soni, en Sankta Marko, en perfekta balanco.

GABRIELI estis originala ne sole en lia uzado de instrumentado, sed en lia evoluado de dinamika markaĵoj. Lia Sonata pian e forte (Sonato en mallaŭta kaj laŭta) esta eble la plej frua verko uzi dinamikaĵojn; certe ĝi estas la plej frua influeca verko fari tiel. En adicion, li estis unu de la unua komponistoj uzi konstanta baso, teknio populariĝis en muzika kolekto de 1602 de Viadana.

Referencoj kaj plu legaĵoj

• Eleanor SELFRIDGE-FIELD, Venetian Instrumental Music, from Gabrieli to Vivaldi. (Venecia Instrumenta Muziko, el GABRIELI al VIVALDI) New York, Dover Publications, 1994. ISBN 0-486-28151-5
• Denis ARNOLD, MONTEVERDI. London, J.M. Dent & Sons Ltd, 1975. ISBN 0-460-03155-4
• Artikolo Giovanni GABRIELI, en The New Grove Dictionary of Music and Musicians (Nova GROVE Vortaro de Muziko kaj Muzikistoj), redaktata de Stanley SADIE. 20-a volumo. London, Macmillan Publishers Ltd., 1980. ISBN 1-56159-174-2
• Gustave Reese, Music in the Renaissance (Muziko en la Renesanco). New York, W.W. Norton & Co., 1954. ISBN 0-393-09530-4
• Manfred Bukofzer, Music in the Baroque Era (Muziko en la Baroka Epoko). New York, W.W. Norton & Co., 1947. ISBN 0-393-09745-5

Eksteraj ligiloj

• germanlingva artikolo pri la komponisto en la konversacia leksikono Meyers de 1888 Arkivigite je 2007-06-12 per la retarkivo Wayback Machine