Herbert Zipper
| Herbert Zipper | |
|---|---|
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 27-an de aprilo 1904 en Vieno |
| Morto | 21-an de aprilo 1997 (92-jaraĝa) en Santa Monica |
| Lingvoj | germana |
| Ŝtataneco | Aŭstrio |
| Alma mater | Universitato por Muziko kaj Drama Arto de Vieno |
| Okupo | |
| Okupo | komponisto • dirigento • muzikinstruisto • muzikdirektoro |
Herbert Julius Zipper (naskiĝis el 27-an de aprilo 1904 en Vieno; mortis la 21-an de aprilo 1997 en Santa Monica) estis aŭstra-usona komponisto, dirigento kaj muzikinstruisto.
Herbert Zipper estis la filo de sukcesa inĝeniero kaj inventinto kies familio moviĝis en intelektaj rondoj.[1]
Herbert Zipper studis muzikon ĉe la Viena Muzikakademio kun Joseph Marx de 1923 ĝis 1928 kaj ricevis trejnadon kiel dirigento. Li tiam kondukis la ensemblon Wiener Madrigalvereinigung. De 1930 ĝis 1933 Zipper estis dirigento kaj preleganto pri muzikteorio kaj komponado en Düsseldorf. Post kiam la nazioj ekregis en Germanio, Zipper iris reen al Vieno kaj fondis la Vienan Concertan Orkestron.
En 1938 Zipper estis arestita pro lia juda deveno kaj malliberigita en la koncentrejo Dachau, kie li estis la fondinto de la kaptito-orkestro. Kune kun la lirikisto Jura Soyfer li estis la kreinto de la kontraŭnazia kanto "Arbeit macht frei" ("Dachau-kanto"). En 1939 Zipper estis transdonita al koncentrejo Buchenwald kaj estis liberigita en la sama jaro post pagado de elaĉetomono kaj akiro de vizo por Gvatemalo.
Zipper fuĝis al la Filipinoj kaj fondis la Manilan Simfonian Orkestron tie, kun kiu li restis amikoj dum sia tuta vivo. Post kiam Japanio okupis Filipinion, Zipper estis nelonge arestita. Post lia liberigo li laboris subtere kaj faris spionlaboron por Usono.
En 1946 Zipper translokiĝis al Usono kaj akceptis instruan postenon en Novjorko por la historio de muziko kaj morfologio. Ankaŭ en Broklino li fondis Simfonian Orkestron. En 1952, Zipper translokiĝis al Ĉikago kaj dediĉis sin al muzikedukado fondante muziklernejon por infanoj. Ekde 1965 li estis projektestro por diversaj muzikedukaj programoj en la Filipinoj, en Sud-Koreio, en Tajvano kaj en Tajlando. En 1972, Zipper translokiĝis al Kalifornio kaj akceptis instruan pozicion ĉe la Universitato de Suda Kalifornio. En la 1980-aj jaroj li estis ofta gastdirektisto en Ĉinio.
Zipper forpasis la 21-an de aprilo 1997 en Santa Monica.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Dinitia Smith: anglalingva artikolo "Herbert Zipper, 92, Fondinto De Sekreta Orkestro ĉe Dachau" New York Times, la 23-an de aprilo 1997, alirita la 13-an de marto 2022.