Laredo (Hispanio)
Ĉi tiu artikolo temas pri municipo de Hispanio. Por aliaj signifoj vidu la artikolon Laredo.| Laredo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| urbo | |||||
 | |||||
| municipality of Cantabria | |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Administrado | |||||
| Lando | Hispanio | ||||
| Ŝtato | Hispanio | ||||
| Regiono | Kantabrio | ||||
| Distrikto | Costa Oriental | ||||
| |||||
| Poŝtkodo | 39770 | ||||
| Retpaĝaro | Municipa retejo | ||||
| Politiko | |||||
| Urbestro | Miguel González (PP) | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 10 849 (2023) | ||||
| Loĝdenso | 759,64 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 43° 23′ N, 3° 35′ U (mapo)43.386944444444-3.5863888888889Koordinatoj: 43° 23′ N, 3° 35′ U (mapo) | ||||
| Alto | 73 m | ||||
| Areo | 15,71 km² (1 571 ha) | ||||
| Horzono | UTC+01:00 [+] | ||||
_Mapa.svg)
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Laredo (Cantabria) [+]
| |||||
Laredo estas hispana municipo en la aŭtonoma komunumo Kantabrio, en kies orienta parto ĝi situas, ĉe la Kantabra Maro, inter la urboj Santandero kaj Bilbao.
Laredo funkcias kiel ĉefurbo de la malalta parto de la valo de la rivero Asón, t.e. ĝi koncentrigas servojn por la proksimaj municipoj (Colindres, Limpias, Bárcena de Cicero, Liendo aŭ Ampuero).
Loknomo[redakti | redakti fonton]
Oni ankoraŭ ne estas certaj pri la deveno de la loknomo Laredo kaj do ekzistas diversaj tezoj. Laŭ tiu plej konata, la loknomo devenas de la latina glaretum, kiu signifikas sablejon aŭ rokejon. Laŭ alia hipotezo, deveno estas en larida, kiu en latindevene indikas birdon laredo aŭ laŭro, ĉar en Romia epoko ekzistis laŭraroj en la regiono. Krome, oni ankaŭ hipotezas, ke la loknomo havas eŭskan originon: larre on, kiu signifas bonan praton.[1][2][3][4]
Geografio[redakti | redakti fonton]
Laredo situas en la orienta marbordo de Kantabrio, ĉe la Kantabra Maro. Ĉirkaŭ ĝi estas pluraj montoj. La strandoj havas bonkvalitan sablaron, kiu allogas multajn turistojn. Ĉe la urba kerno situas la plej granda strando de Kantabrio (pli ol 4 km) kaj parto de la municipo situas ene de la naturparko Marĉoj de Santoña, Victoria kaj Joyel.
Vilaĝoj[redakti | redakti fonton]
La municipo konsistas el ĉi tiuj vilaĝoj, ofte nomitaj nur barrios (kvartaloj):
- La Arenosa
- El Callejo
- Las Cárcobas
- Las Casillas
- Laredo (administra centro)
- La Pesquera
- Tarrueza
- Villante
Apudaj municipoj[redakti | redakti fonton]
La samlimaj municipoj estas Liendo (oriente kaj sude) kaj Limpias kaj Colindres, sude. Norde estas la Golfo de Santoña.
Historio[redakti | redakti fonton]
Laredo estis en la teritorio de la kantabra tribo koniskoj, kiuj vivis en ambaŭ bordoj de la rivero Asón. Ties najbaroj estis: oriente, aŭtrigonoj (romiiĝinta kelta gento vivanta inter la orienta flanko de la rivero Agüera kaj la rivero Nervión); kaj okcidente ekde la rivero Miera, la ankaŭ kantabraj triboj konkanoj, salaenoj kaj blendioj.
La unue registrita mencio pri la ekzisto de Laredo datiĝas je 968, kiu indikas ties ekziston jam en la jaro 757 kiel fiŝkaptistan vilaĝon. Tio menciiĝas en la verko Antigüedades de España, de la monaĥo Francisco de Berganza.
En 1200, Laredo ricevis privilegion iĝi reĝa vilaĝo kun propra jurisdikcio, kaj la 25-an de januaro de tiu jaro, la reĝo Alfonso la 8-a subskribis dokumenton koncesiantan tiun rajton en Belorado (provinco Burgoso).
En Mezepoko ĝi apartenis al la Ligo de la Kvar Urbetoj, kune de Santandero, Castro Urdiales kaj San Vicente de la Barquera. La havenon de Laredo ankaŭ uzis Kastilio por enŝipigi lanon por komerci en Anglio kaj Nederlando. Ekzistas en la urbo-kerno granda mezepoka kvartalo, kie ankaŭ situas la gotika kirko Santa María de la Asunción, konstruita en la 14-a jarcento.
Laredo rivale rilatas al apuda Santoña pro polemiko pri manĝado de baleno aperinta en la Golfo de Santoña en la 1940-aj jaroj (vidu: Kiu manĝis la balenon?).
Naturo[redakti | redakti fonton]
Ĝi estas ĉe la orienta flanko de la rivero Asón, kuŝante sur larĝa lango-forma plaĝo, nome Salvé. La plejparto de ties areo estas okupita de konstruaĵoj, sed tamen ankaŭ estas malgrandaj arbaroj kun eŭkaliptoj kaj pinoj. Ankaŭ ekzistas diversaj dunaj vegetaĵoj. Parto de la municipo apartenas al la rezervejo Marĉoj de Santoña, Victoria kaj Joyel.
Ekonomio[redakti | redakti fonton]
La ekonomia bazo de Laredo draste ŝanĝiĝis dum la fino de la 20-a jarcento. Ekonomio transiris de fiŝkaptado al servoj, konstruo, kaj speciale, turismo, kiu donas laboron al grandega nombro da laredanoj. Laredon vizitas la turistoj precipe somere pro ties longa plaĝo Salvé (4 Km) kaj ĝi estas unu el plej konataj feriejoj de la Biskaja Golfo. La loka industrio estas la transformigo de maraj produktaĵoj, tre speciale anĉovoj. Kvankam la nombro da fiŝkaptistoj ege malmultiĝis, ankoraŭ multaj homoj okupiĝas pri tia laboro.
Loĝantaro[redakti | redakti fonton]
| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 | 2005 | 2008 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 5.097 | 5.212 | 5.566 | 5.890 | 6.206 | 6.866 | 7.520 | 10.260 | 12.278 | 13.493 | 12.634 | 13.115 | 12.684 |
| Fonto: INE (Hispana Instituto pri Statistiko) | ||||||||||||
Ĝemelurboj[redakti | redakti fonton]
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Municipios de Tamaulipas: Nuevo Laredo. Arkivita el la originalo je 2007-01-26. Alirita 2014-04-02.
- ↑ US Consulate in Nuevo Laredo: History (Inglés). Arkivita el la originalo je 2007-08-03. Alirita 2014-04-02.
- ↑ Owners in Laredo, TX (Inglés)
- ↑ Revista Delaredulin: Sobre el origen del nombre de Laredo