Peter Bieri
| Peter Bieri | |
|---|---|
| Persona informo | |
| Aliaj nomoj | Pascal Mercier |
| Naskiĝo | 23-an de junio 1944 en Berno |
| Morto | 27-an de junio 2023 (79-jaraĝa) en Berlino,  Germanio
|
| Lingvoj | germana |
| Ŝtataneco | Svislando |
| Alma mater | Universitato de Kalifornio ĉe Berkeley • Universitato Harvard • Institute for Advanced Study Berlin • Universitato de Hajdelbergo |
| Okupo | |
| Okupo | verkisto • filozofo • universitata instruisto • verkisto de nefikcio |
| Verkoj | Night Train to Lisbon |
.jpg)
Peter BIERI (naskiĝinta la 23-an de junio 1944 en Berno, mortinta la 27-an de junio 2023 en Berlino) [1] estis svisa filozofo kaj verkisto. Liaj kvin romanoj aperis sub la pseŭdonimo Pascal Mercier, el kiuj furoris Nachtzug nach Lissabon.
Vivo[redakti | redakti fonton]
Bieri kreskis en etburĝa ĉirkaŭaĵo en la periferio berna.[2] Estis komponisto patro lia. La abiturientan ekzamenon li pasigis ĉe humanisma berna gimnazio je Kirchfeld lerninte krom la latinan kaj la helenan kaj la hebrean. Poste li komencis studon de klasika filologio en sia naskiĝurbo kiun li interrompis pro transloĝiĝo Londonon pro amrilato. Je Hajdelbergo li sekve studis filozofion, anglistikon kaj hindologion estante disĉiplo de Dieter Henrich, Gerhard Knauss kaj Ernst Tugendhat.[3] En 1971 li doktoriĝis defendinte tezon pri la angla filozofo John McTaggart Ellis McTaggart. Habilitiĝo sukcesis en la 1981-a jaro.
Estante profesoro pri filozofio li instruis kaj esploris ĉe universitatoj de Bielefeld (1981–1983), Hajdelbergo (1983–1990), Marburg (1990–1993) kaj Berlino (1993–2007). Li fokusigis kun aliaj ĉe la sciencista klubo Deutsche Forschungsgemeinschaft la esploradon pri ekkono kaj cerebraj funkcioj. Ekde 1995 Bieri ankaŭ verkistis sub la pseŭdonimo de Pascal Mercier; tri jarojn pli malfrue li malkaŝigis la veran identecon. La en 2004 publikigita romano Nachtzug nach Lissabon iĝis vera furorlibro. En 2007 li retiriĝis pro nekontento pri la scienca mondo el ĉiaj universitaĵoj. Li kritikis ĉe universitatoj treege mondependon kaj sciencan manaĝeradon pro ĉefe komercaj aspektoj.[4] En 2010 li ricevis honoran doktorecon fare de la universitato de Lucerno.[5]
Filozofece[redakti | redakti fonton]
Fokusoj pri esploradoj liaj kuŝis en la analitika filozofio, filozofia psiĥologio, ekkona teorio kaj etiko. En sia eseo Was macht das Bewußtsein zu einem Rätsel?[6] Bieri kritikis la aserton ke neŭrologio jam delonge senvualigis la sekretojn pri la fenomeno de konscio. Ĉar ĉi-rilate ĉefe la kaŭzojn pri la kialo ne estus liveritaj. Ĉi-punkte la argumentoj de Bieri similis ĉe Thomas Nagel, Joseph Levine kaj David Chalmers.
Verkistece[redakti | redakti fonton]
La franclingvan pseŭdonimon li kunmetis el Blaise Pascal kaj Louis-Sébastien Mercier. Tian arogantecon kritikis Martin Halter taksante multon en la verkoj de Bieri nura konscia kiĉo.[7][8].
Ĉi-pseŭdonime li publikigis kvin romanojn: Perlmanns Schweigen (1995), Der Klavierstimmer (1998), Nachtzug nach Lissabon (2004; filmigo en 2013), Lea (2007) kaj Das Gewicht der Worte (2020). Je la verko Herz, Schmerz und viel Schicksal kritikistoj trovis lian sukcesrecepton.[9] Tion Bieri sen multaj ŝanĝoj ĉie ajn aplikus pri sortobatoj kontraŭ nur bonon intencanta ĉefrolulo.[10][11]
Honoroj[redakti | redakti fonton]
- 2006: Marie Luise Kaschnitz-Preis
- 2006: Lichtenberg-Medaille (fare de la akademio de sciencoj ce Göttingen
- 2007: Premio Grinzane Cavour por la verko Nachtzug nach Lissabon
- 2014: Tractatus-Preis por Eine Art zu leben
Privataĵoj[redakti | redakti fonton]
Bieri estis edzo de la pentristino Heike Bieri-Quentin kun kiu li vivis Berline.
Verkoj[redakti | redakti fonton]
Filozofio[redakti | redakti fonton]
Monografioj kaj elektitaj eseoj[redakti | redakti fonton]
- Zeit und Zeiterfahrung. Exposition eines Problembereichs. Disertacio, 1971, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1972.
- Philosophische Psychologie. Überlegungen zur Begriffsbildung. Ĉe: Neue Hefte für Philosophie 11 (1977), p. 26–81.
- Nominalismus und innere Erfahrung. Ĉe: Zeitschrift für philosophische Forschung 36 (1982), p. 3–24.
- Sein und Aussehen von Gegenständen. Sind die Dinge farbig? Ĉe: Zeitschrift für philosophische Forschung 36 (1982), p. 531–552.
- Evolution, Erkenntnis und Kognition. Zweifel an der evolutionären Erkenntnistheorie. Ĉe: Wilhelm Lütterfelds (eld.): Transzendentale oder evolutionäre Erkenntnistheorie? Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1987, p. 117–147.
- Intentionale Systeme: Überlegungen zu Daniel Dennetts Theorie des Geistes. Ĉe: Jochen Brandtstädter (eld.): Struktur und Erfahrung in der psychologischen Forschung, de Gruyter, Berlin/New York 1987, p. 208–252.
- Schmerz: Eine Fallstudie zum Leib-Seele-Problem. Ĉe: Ernst Pöppel (eld.): Gehirn und Bewußtsein, VCH Verlagsgesellschaft, Weinheim 1989, p. 125–134.
- Trying Out Epiphenomenalism. Ĉe: Erkenntnis Bd. 36, nr. 3, majo 1992.
- Was macht Bewußtsein zu einem Rätsel? Ĉe: Spektrum der Wissenschaft Oktober 1992. Wiederabgedruckt in: Gehirn und Bewußtsein, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg/Berlin/Oxford 1994, p. 172–180; kaj: Thomas Metzinger (eld.): Bewußtsein: Beiträge aus der Gegenwartsphilosophie, Paderborn 1996.
- Das Handwerk der Freiheit. Über die Entdeckung des eigenen Willens. Hanser, München 2001,[12] ISBN 3-596-15647-5.
- Untergräbt die Regie des Gehirns die Freiheit des Willens? Ĉe: Christof Gestrich und Thomas Wabel (eld.): Freier Wille oder unfreier Wille? Wichern Verlag, Berlin 2005 (=Berliner Theologische Zeitschrift, Beiheft 2005), p. 20–36.
- Was bleibt von der analytischen Philosophie? Ĉe: Deutsche Zeitschrift für Philosophie, 2007, Heft III, p. 333–344.
- Wie wollen wir leben? Residenz, St. Pölten 2011, ISBN 978-3-7017-1563-3.
- Eine Erzählung schreiben und verstehen (Jacob Burckhardt-Gespräche auf Castelen). Hörbuch, Komplett-Media, München 2013, ISBN 978-3-8312-6483-4.
- Eine Art zu leben: Über die Vielfalt menschlicher Würde. Hanser, München 2013, ISBN 978-3-446-24349-1.
Eldona agado[redakti | redakti fonton]
- Analytische Philosophie des Geistes. Hain, Königstein/Ts. 1981 (dua eldono 1993, ISBN 3-8257-3006-9; tria eldono 1993, ISBN 978-3895471179; kvara eldono 2007, ISBN 978-3407320810).
- Analytische Philosophie der Erkenntnis. Athenäum, Frankfurt am Main 1987.
Kiel romanfaranto[redakti | redakti fonton]
Veröffentlicht unter dem Pseudonym Pascal Mercier:
- Perlmanns Schweigen. Albrecht Knaus, München 1995, ISBN 3-8135-2018-8.
- Der Klavierstimmer. Albrecht Knaus, München 1998, ISBN 3-442-72654-9.
- Nachtzug nach Lissabon. Hanser, München 2004, ISBN 3-446-20555-1.
- Lea. Novelle, Hanser, München 2007, ISBN 978-3-446-20915-2.
- Das Gewicht der Worte. Hanser, München 2020, ISBN 978-3-446-26569-1.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ "Schriftsteller Peter Bieri alias Pascal Mercier ist tot". - Ĉe: NDR, 4.7.2023
- ↑ "Eins zu Eins. Der Talk mit Peter Bieri".. Arkivita el la originalo je 2013-12-03. Alirita 2023-07-04.
- ↑ Hans-Ulrich Lessing kaj Volker Steenblock (eld.): Was den Menschen eigentlich zum Menschen macht .... Verlag Karl Alber, 2016. ISBN 978-3-495-86101-1, p. 203.
- ↑ Manfred Papst: "Peter Bieri alias Pascal Mercier hat genug von der Universität". - Ĉe: NZZ, 27.5.2007
- ↑ listo de ĉiuj honoraj doktoroj lucernaj
- ↑ "Gehirn und Bewusstsein", en: Spektrum der Wissenschaft, Heidelberg 1994, p. 172–180.
- ↑ Martin Halter: "Die Seele hängt voller Geigen." - Ce: FAZ, 30.5.2007
- ↑ Niklas Bender: 'Schön gefühlt, aber wozu?" - Ĉe: FAZ, 24.8.2020
- ↑ Franziska Augstein: "Der Schmetterling kann nichts dafür." - Ĉe: SZ, 29.1.2020.
- ↑ Volker Weidermann: "Professor Kitsch." - Ĉe: FAZ, 10.5.2007
- ↑ Jens Jessen: "Monumentale Biederkeit." - Ĉe: Die Zeit, 12.3.2020
- ↑ Emfazas oni la volon de Beri interesigi ankaŭ laikan publikon pri disputojn pri determinismo; kp. la recenzon de Schmiede de la verko ce Die Zeit (Hamburgo), 13.12.2001.
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Christiane Schildknecht: Klarheit in Philosophie und Literatur. Überlegungen im Anschluss an Peter Bieri. Deutsche Zeitschrift für Philosophie 5/2008, p. 781–787.
- Bieri ĉe Autoren der Schweiz
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Informoj pri Peter Bieri en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
- Pascal Mercier Arkivigite je 2013-05-02 per la retarkivo Wayback Machine, aŭtoraj informoj fare de la eldonejo Carl Hanser
- Pascal Mercier. Biografio k.a. ĉe Viceversa Literatur
- kelkaj recenzoj ĉe Perlentaucher