Roberto Bolaño

Roberto Bolaño
Persona informo
Roberto Bolaño Ávalos
Naskiĝo	la  28-an de aprilo 1953 (nun 1953-04-28) en Santiago de Ĉilio
Morto	la 14-an de junio 2003 en Barcelono
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Hepata nefunkciado vd
Religio	ateismo vd
Nacieco	ĉilia
Lingvoj	hispana vd
Ŝtataneco	Ĉilio vd
Subskribo
Familio
Edz(in)o	Carolina López
Infanoj	Lautaro kaj Alexandra
Profesio
Okupo	Verkisto
Verkado
Ĝenroj	Poezio, Romano, Novelo
Verkoj	Los detectives salvajes, Putas asesinas, 2666.
Influintoj Influintoj Borges, Cortázar.
Honorigoj Honorigoj (2008)  National Book Critics Circle Award for Fiction (en) , kialo de la premio 2666 (en) (1999)  Premio Rómulo Gallegos (1998)  Premio Herralde (en) (1992)  Alcalá City Awards (en)  Premiata de Alcalá de Henares City Council (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Roberto BOLAÑO (naskiĝis la  28-an de aprilo 1953 (nun 1953-04-28) en Santiago, mortis la 14-an de junio 2003 en Barcelono) estis ĉilia verkisto.

Li ofte estas konsiderata kiel unu el la plej gravaj modernaj hispanlingvaj aŭtoroj.

Vivo

Bolaño estis naskita en Santiago, la ĉefurbo de Ĉilio. Lia patro estis kamionisto kaj boksisto kaj lia patrino estis instruistino. En 1968 li translokiĝis kun sia familio al Meksiko, forlasis lernejon kaj komencis labori kiel ĵurnalisto kaj estis aktiva en maldekstraj organizoj. Dum jaroj Bolaño vagis tra la mondo, vagante inter Francio, Meksiko, Ĉilio kaj Salvadoro ĝis li finfine ekloĝis en Hispanio. Dum la plej granda parto de sia vivo Bolaño verkis poezion, kaj nur en siaj kvardekaj li ŝanĝis al verkado de prozo, esperante ke tiel li povis vivteni sian familion. En la lastaj jaroj de lia vivo, li sukcesis verki konsiderindan kvanton da romanoj kaj rakontoj, kiuj estis alte aprezitaj.

Bolaño mortis en Barcelono en la aĝo de kvindek pro hepatproblemoj atendante novan hepattransplantaĵon; li suferis de malkreskanta sano longe antaŭe kaj lasis instrukciojn pri kio devus esti farita kun liaj verkaĵoj post lia morto.

Verkado

Ĝis nun, 12 romanoj estis publikigitaj de li en la hispana, kaj ankaŭ kvar kolektoj de noveloj kaj kvin libroj de poezio. En 2009, kelkaj aliaj verkoj estis malkovritaj en la biendomo de Bolaño, kelkaj el kiuj ankoraŭ ne estis publikigitaj.

Nazia Literaturo en Ameriko

(Nazia literaturo en Ameriko, 1996)

Fikcia enciklopedio de ekstremdekstraj verkistoj el Usono kaj Latin-Ameriko. Kvankam ĉiuj roluloj pri kiuj la romano traktas estas imagoj de la fantazio de Bolaño, foje renkontoj inter tiuj roluloj kaj realaj verkistoj kiel ekzemple Allen Ginsberg aŭ Octavio Paz estas priskribitaj.

Estrella Distante

(Fora stelo, 1996)

Vastiĝo de la lasta ĉapitro de Nazia literaturo en Ameriko. La romano estas rakontita fare de ĉilia poeto vivanta en ekzilo en Eŭropo kaj rakontas la heroaĵojn de Alberto Ruiz Tagle, poeto, fotisto, piloto kaj koncipartisto kiu akiris enorman artan famon sub la aŭspicioj de la armea diktaturo de generalo Pinochet en Ĉilio. Tagle fuĝas al Eŭropo sekvante serion de krimoj ligitaj al sia nomo kaj la varma detektivo sekvanta lin turnas al la rakontanto kun peto helpi al li elspuri la fuĝantan krimulon.

Los Detectives Salvajes

(La sovaĝaj detektivoj, 1998)

Vasta romano kiu gajnis al Bolaño la Premion Romulo Gallegos. La romano estas kunmetita de tri partoj – la unua okazas en Meksikurbo fine de 1975 kaj estas rakontita de Juan Garcia Madero, 17-jaraĝa poeto kiu aliĝas al grupo de poetoj, iliaj parencoj kaj amikoj. Multaj roluloj estas bazitaj sur homoj kiujn Bolaño mem konis dum sia tempo vivanta en Meksiko. La du ĉeffiguroj en la grupo, Ulysses Lima kaj Arturo Belano, estas bazitaj sur Mario Santiago Pepeschiaro kaj Roberto Bolaño mem, kiuj kune fondis la infrarealismon movadon (en la romano tiu movado estas nomita viscera realismo). La dua parto, kiu konsistigas ĉirkaŭ sepdek procentojn de la romano, konsistas el serio da monologoj rakontitaj de plej diversaj roluloj, el kiuj kelkaj aperis en la unua parto kaj kelkaj novaj, rakontantaj kio okazis al la du ĉeffiguroj el 1976 ĝis 1996, dum ili vagis tra la mondo. La tria parto revenis al la rakonto kiu estis interrompita ĉe la fino de la unua parto, kaj denove estas rakontita fare de Juan Garcia Madero, priskribante la vojaĝon, kiun li komencis en la Sonora dezerto. Kune kun Ulysses Lima, Arturo Belano kaj Zona Lupe, serĉante la poeton Cesaria Tinachero. Male al la aliaj fikciaj figuroj bazitaj sur homoj konitaj de Bolanio, la verkisto Octavio Paz aperas en la romano sub sia reala nomo, sed la membroj de la viscera realisma movado ne respektas lin.

Amuleto

(Talismano, 1999)

Mallonga romano verkita en la voĉo de Auxilio Lacouture, "la patrino de meksika poezio", kiu aperas kiel sekundara rolulo en La Sovaĝaj Detektivoj. La ĉefrakonto rondiras ĉirkaŭ la 12 tagoj kiujn ŝi kaŝis en la servoj de la UNAM Nacia Universitato en Meksikurbo post kiam la armeo buĉis studentojn kaj manifestaciantojn sur "La Nokto de Tlatilco" la 2-an de oktobro 1968, kaj sieĝis la universitaton.

Monsieur Pain

(Messiaen Payne, 1999)

Romano kiu okazas en Parizo en 1938 kaj traktas la hipnotigiston Pierre Paine, kiu estas petita prizorgi la peruan poeton César Vaijo kiu suferas de kronika singulto. Dum liaj provoj kompreni kio okazas ĉirkaŭ li, Paine renkontas malamikajn kuracistojn, minacan hispanan paron kaj rivalan hipnotigiston laborantan en la servo de Franco. Li travivas serion de misteraj kaj superrealaj okazaĵoj en la stratoj de Parizo kaj en ĝiaj konstruaĵoj kiuj ŝajnas kiel labirinto sen elirejo. La romano estis verkita fare de Bolaño en 1981 aŭ 1982.

Nokturno de Ĉilio

(Nokturno en Ĉilio, 2000)

Romano en la formo de longa monologo de Patro Urotia rakontanta la historion de sia vivo kiam li kuŝas sur sia mortolito. Interalie, la patro parolas pri sia amikeco kun la literaturrecenzisto Farewell (Adiaŭo - "adiaŭo" en la angla) kaj lia konatiĝo kun la poeto Pablo Neruda, pri vojaĝo al Eŭropo, kie li estis sendita por vidi kiel konserviĝas la tieaj preĝejoj. per kolombĉasado kun falkoj, kaj pri kurso pri marksismo kiun li donis al Augusto Pinochet kaj liaj amikoj al la ĥunto komence de la periodo en kiu ili regis Ĉilion.

Amberes

(Antverpeno, 2002)

Romano verkita en 1980 sed publikigita nur en 2002, jaron antaŭ la morto de Bolaño. La romano estas mallonga kaj fragmenta - konsistante el 56 sekcioj kiuj estas loze ligitaj kaj de poezia naturo. Kvankam ekzistas roluloj kaj intrigoj kiuj aperas en pli ol unu segmento, ekzistas neniu centra rakonto. Kiel fruan verkon, ĉi tiu romano prezentas multajn temojn kiuj maltrankviligus Bolañon en liaj postaj romanoj - krimuloj, vagabondoj, kaj homoj vivantaj ĉe la randoj de socio, same kiel korupto, sekso, amo, kaj poezio. En la enkonduko, kiun li verkis al la romano antaŭ ĝia publikigo en 2002, Bolaño asertis, ke li verkis la romanon ĉefe por si mem, kaj dum longa tempo la romano estis simple kolekto de paĝoj, al kiuj li revenis de tempo al tempo kaj ludis kun ili. iom.

El Gaucho Insufrible

(La Nesuferebla Gaŭĉo, 2003)

Kolekto de noveloj, la plej multaj el kiuj rilatas iel al literaturaj verkoj kiuj antaŭis ilin. La rakonto "La Nesuferebla Gaŭĉo" estis inspirita de la rakonto "La Sudo" de Jorge Luis Borges dum la rakonto "Police Rat" (El policía de las ratas) okazas en la mondo priskribita de Kafka en la rakonto "Josephina la Kantistino aŭ Kun la Musoj". La rakonto "Jim" temas pri amerika veterano kiu batalis en la Vjetnama milito kaj vivas en Meksiko kiel poeto; "La vojaĝo de Álvaro Rousselot" (El viaje de Álvaro Rousselot) temas pri sukcesa argentina verkisto, kiu vojaĝas al Francio por trovi reĝisoron, kiu bazas siajn filmojn sur sia laboro sen agnoski ĝin aŭ pagi al li tantiemon.. "Du Katolikaj Rakontoj" ( Dos cuentos católicos ) konsistas el du paralelaj rakontoj: "Destiny" traktanta junan viron atendantan por trovi sian alvokiĝon kaj "La Mano de la Ŝanco" prezentanta frenezulon kiu eskapis el frenezulejo. La lastaj du rakontoj en la romano estas verkitaj en la formo de artikoloj - "La Mitoj de Cthulhu" (Los mitos de Chtulhu) kiu traktas verkistojn kaj verkon kaj derivas sian nomon de la laboro de H. P. Lovecraft, kaj "Literatura + malsano = malsano" (Literatura + enfermedad = malsano) kiu traktas, interalie, la poemojn "Mara Brizo" de Mallarmé kaj "La Vojaĝo" de Baudelaire.

2666

(en 2004)

La lasta romano, kiun Bolaño verkis kaj kiu estis lia ĉefa okupo en la lastaj jaroj de lia vivo. La romano rondiras ĉirkaŭ nesolvita serio de murdoj de pli ol tricent virinoj en urbo en Meksiko proksime de la landlimo kun Usono. Krome, la romano sekvas grupon de kvar literaturrecenzistoj kiuj ekvojaĝas sekvante la misteran verkiston Archimboldi, prezentas la historion de usona ĵurnalisto interesita pri murdoj, kaj finfine ankaŭ traktas la pasintecon de la germana Archimboldi kaj liaj spertoj dum la Dua Mondomilito. La romano prezentas larĝan gamon de roluloj, regionoj, periodoj kaj rakontoj ene de rakontoj kaj ĝia longeco superas mil paĝojn. La romano konsistas el kvin partoj kaj estis eldonita post la morto de Bolaño, do ne estas certeco, ke la versio en kiu ĝi estis publikigita estas ja la fina versio. Lastatempe oni eĉ asertis, ke sesa parto de la romano troviĝas inter la verkaĵoj de Bolaño. La romano estis publikigita en la angla en 2008 kaj gajnis al ĝia verkisto la American Critics Association Award por tiu jaro.

La Tria Regno

(El Tercer Reich, 2010)

Romano verkita en 1989 kaj malkovrita inter liaj verkaĵoj post lia morto. La romano temas pri Udo Berger, germana militluda ĉampiono, kiu vizitas kun sia amatino urbeton sur la Costa Brava kie li kutimis pasigi siajn infantempajn somerojn. Kiam unu el liaj amikoj maltrafas, Berger decidas atendi enurbe ĝis li estas trovita kaj pasigas la tempon ludante strategian ludon kun mistera loka viro.

Poezio

• Los Perros Románticos, 2000 (La Romantikaj Hundoj) - kolekto de 43 kantoj verkitaj inter 1980 kaj 1998.
• Tres (tri, 2000) - tri serioj de kantoj.
• La Universidad Desconocida (La Nekonata Universitato, ‏, 2007) - kolekto de ĉiuj liaj poemoj, kune kun alternativa versio de la poezia Antverpena romano nomita Gente que se aleja (homoj kiuj eliras).

Pliaj verkoj

• La Pista de Hielo (La Glacia Areno, 1993) - suspensromano.
• Llamadas Telefónicas (Telefonaj vokoj, 1997) - kolekto de 14 noveloj.
• Putas Asesinas (Murdantaj putinoj, 2001) - kolekto de 13 noveloj.
• Una Novelita Lumpen (Ĉifona romano, 2002) - mallonga romano.
• Parentesis (Krampoj), 2004 - kolekto de kolonoj, artikoloj kaj paroladoj.
• El Secreto del Mal (La Sekreto de la malbono, 2007) - kolekto de 19 noveloj, plejparte skizoj aŭ fragmentoj.
• Los Sinsabores del Verdadero Policía (La Problemoj de la reala policano, 2011) - romano malkovrita inter liaj verkaĵoj post lia morto kaj konsiderita fare de kelkaj kritikistoj kiel la perdita sesa parto de 2666.
• El espíritu de la ciencia-ficción (La spirito de sciencfikcio, 2016) - romano verkita en 1984 kaj malkovrita inter liaj verkaĵoj post lia morto.

Eksteraj ligiloj

• Roberto Bolaño ĉe la retejo de Nacia Biblioteko de Ĉilio, kun biografio, kronologio, fotoj, dokumentoj kaj elŝuteblaj romanoj (hispane).
• Roberto Bolaño ĉe la retejo de Anagrama, sia eldonejo (hispane).
• Archivo Bolaño, blogo kiu kolektas artikolojn kaj dokumentojn pri Roberto Bolaño (hispane).