Dze: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
eNeniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1: Linio 1:
{{DEFAŬLTORDIGO:В}}
{{DEFAULTSORT:Д-dzelo}}
{{Cirila alfabeto
'''Ѕ''', '''ѕ''' estas litero de la [[cirila alfabeto]].
|nomo = Dze
|bildo = Cyrillic letter Dze - uppercase and lowercase.svg
}}
'''Dze''' ('''Ѕ, ѕ''', kursive: ''Ѕ, ѕ''; ekzistinaj variantoj: '''Ꙅ ꙅ''', kursive: ''Ꙅ ꙅ'' kaj '''Ꙃ ꙃ''', kursive: ''Ꙃ ꙃ'') estas litero de [[cirila alfabeto]]. Ĝi ĉeestis en ĉiuj malnovaj cirilaj alfabetoj, sed nun restas nur en la [[makedona lingvo|makedona]] alfabeto, en kiu ĝi estas la dek unua litero kaj signifas la voĉan [[alveolaro|alveolaran]] [[afrikato]]n {{IFA-ligilo|d͡z}}.
== Historio ==
En [[Slavono]] ĝia nomo estas ''ѕѣлѡ̀'' (''dzelo'' aŭ ''zelo''), kio signifas "tre". En [[kirilico]] la litero Ѕ aspektas kiel [[Dosiero:Early-Cyrillic-letter-Zelo.svg|40px]] kaj inter la [[cirilaj ciferoj]] havas valoron 6, en [[glagolico]] al ĝi respektivas la litero [[Dosiero:Glagolitic dzelo.svg|16px]], kiu havas la valoron 8.<ref>La artikolo [[s:ru:ЭСБЕ/Зело|Зело]] en la ''Enciklopedia vortaro de Brockhaus kaj Efron''.</ref>


La deveno de la cirila litero Ѕ estas malklara. Eble ĝi devenas de la [[greka alfabeto|greka]] litero [[stigmo (litero)|stigmo]] Ϛ, kiu estas [[ligaturo]] de la literoj [[sigmo]] kaj [[taŭo (litero)|taŭo]]. En la greka stigmo havas la saman valoron 6.
==Makedona==
En la [[makedona lingvo]], ĝi estas la 10-a litero de la alfabeto,
kaj ĝi havas la nomon "Dze" kaj la prononcon [IFA: dz].
Origino estas [[greka alfabeto]] [[Stigmo_(litero)|Stigmo]].

==Malnovslava lingvo==
En la [[malnovslava lingvo]], ĝi estas la 8-a litero de la alfabeto,
kaj ĝi havas la nomon "Dzelo" kaj la prononcon [IFA: dz].

==Unikodo==
* Majuskle:
** Laŭ dekuma sistemo, 1029
** Laŭ deksesuma sistemo, 405
* Minuskle:
** Laŭ dekuma sistemo, 1109
** Laŭ deksesuma sistemo, 455


En malnovaj manuskriptoj ekzistas diversaj variantoj por skribado de Ѕ. La reflektita skribo Ꙅ ꙅ troviĝas jam en la epitafo fare de la [[Bulgario|bulgara]] caro Samuilo — la plej frua specimeno de kirilico, en kiu oni indikis la daton ([[993]]). Tie ĝi estas uzata reflektite ne kiel ordinara litero, sed kiel cifero 6. Alia varianto estas Ꙃ ꙃ.<ref>{{citaĵo el libro |familia nomo=Карский |persona nomo=Е.Ф. |titolo= Славянская кирилловская палеография |jaro= 1928|eldoninto=Издательство Академии наук СССР |loko=Leningrado |lingvo=ru |paĝoj=196–197 }}, ekzistas reeldono de 1979, Moskvo, la eldonejo "Наука".</ref>
== Kodoj ==
{{Unikoda signo
|0405|nomo1=Cyrillic Capital Letter Dze
|0455|nomo2=Cyrillic Small Letter Dze
|mapo1=[[CP855]] |mapo1signo1=89 |mapo1signo2=88
|mapo2=[[Windows-1251]] |mapo2signo1=BD |mapo2signo2=BE
|mapo3=[[ISO-8859-5]] |mapo3signo1=A5 |mapo3signo2=F5
|mapo4=[[MacCyrillic]] |mapo4signo1=C1 |mapo4signo2=CF
}}
Aliaj variantoj:
{{Unikoda signo
|a644|nomo1=Cyrillic Capital Letter<br/>Reversed Dze
|a645|nomo2=Cyrillic Small Letter<br/>Reversed Dze
|a642|nomo3=Cyrillic Capital Letter<br/>Dzelo
|a643|nomo4=Cyrillic Small Letter<br/>Dzelo
}}
== Referencoj ==
<references/>
{{specialaj signoj}}
{{specialaj signoj}}

[[Kategorio:Cirilaj literoj|Ѕ]]
[[Kategorio:Cirilaj literoj|Ѕ]]

Kiel registrite je 13:11, 1 jan. 2020

Dze
Cirila alfabeto
Slavaj literoj
А Б В Г Ґ Д Ђ
Ѓ Е Ѐ Ё Є Ж З
Ѕ И Ѝ І Ї Й Ј
К Л Љ М Н Њ О
П Р С Т Ћ Ќ У
Ў Ф Х Ц Ч Џ Ш
Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я
Neslavaj literoj
Ӑ Ӓ Ә Ӛ Ӕ Ғ Ҕ
Ӻ Ӷ Ԁ Ԃ Ӗ Ӂ Җ
Ӝ Ԅ Ҙ Ӟ Ԑ Ӡ Ԇ
Ӣ Ҋ Ӥ Қ Ӄ Ҡ Ҟ
Ҝ Ԟ Ԛ Ӆ Ԓ Ԡ Ԉ
Ԕ Ӎ Ӊ Ң Ӈ Ҥ Ԣ
Ԋ Ӧ Ө Ӫ Ҩ Ԥ Ҧ
Ҏ Ԗ Ҫ Ԍ Ҭ Ԏ Ӯ
Ӱ Ӳ Ү Ұ Ҳ Ӽ Ӿ
Һ Ԧ Ҵ Ҷ Ӵ Ӌ Ҹ
Ҽ Ҿ Ӹ Ҍ Ӭ Ԝ Ӏ
Arĥaikaj literoj
Ҁ Ѻ Ѹ Ꙉ Ѡ Ѿ Ѣ
Ꙓ Ꙗ Ѥ Ѧ Ѫ Ѩ Ѭ
Ѯ Ѱ Ѳ Ѵ Ѷ Ꙟ Ꙩ
 Ꙫ Ꙭ  ꙮ Ꚙ  Ԫ   Ꚁ   Ꚉ
 Ꚅ  Ꚏ Ꚗ  Ꙁ   Ꙃ  Ꚇ  Ԙ
Listo de cirilaj literoj
v • d • r

Dze (Ѕ, ѕ, kursive: Ѕ, ѕ; ekzistinaj variantoj: Ꙅ ꙅ, kursive: Ꙅ ꙅ kaj Ꙃ ꙃ, kursive: Ꙃ ꙃ) estas litero de cirila alfabeto. Ĝi ĉeestis en ĉiuj malnovaj cirilaj alfabetoj, sed nun restas nur en la makedona alfabeto, en kiu ĝi estas la dek unua litero kaj signifas la voĉan alveolaran afrikaton [d͡z].

Historio

En Slavono ĝia nomo estas ѕѣлѡ̀ (dzelo aŭ zelo), kio signifas "tre". En kirilico la litero Ѕ aspektas kiel kaj inter la cirilaj ciferoj havas valoron 6, en glagolico al ĝi respektivas la litero , kiu havas la valoron 8.[1]

La deveno de la cirila litero Ѕ estas malklara. Eble ĝi devenas de la greka litero stigmo Ϛ, kiu estas ligaturo de la literoj sigmo kaj taŭo. En la greka stigmo havas la saman valoron 6.

En malnovaj manuskriptoj ekzistas diversaj variantoj por skribado de Ѕ. La reflektita skribo Ꙅ ꙅ troviĝas jam en la epitafo fare de la bulgara caro Samuilo — la plej frua specimeno de kirilico, en kiu oni indikis la daton (993). Tie ĝi estas uzata reflektite ne kiel ordinara litero, sed kiel cifero 6. Alia varianto estas Ꙃ ꙃ.[2]

Kodoj

Signo Ѕ ѕ
Unikoda nomo CYRILLIC CAPITAL LETTER DZE CYRILLIC SMALL LETTER DZE
Enkodigo dekume deksesume dekume deksesume
Unikodo 1029 U+0405 1109 U+0455
UTF-8 208 133 D0 85 209 149 D1 95
HTML &#1029; &#x405; &#1109; &#x455;
Nomita referenco en HTML &DScy; &dscy;
CP855 137 89 136 88
Windows-1251 189 BD 190 BE
ISO-8859-5 165 A5 245 F5
MacCyrillic 193 C1 207 CF

Aliaj variantoj:

Signo Ꙅ ꙅ Ꙃ ꙃ
Unikoda nomo CYRILLIC CAPITAL LETTER
REVERSED DZE		 CYRILLIC SMALL LETTER
REVERSED DZE		 CYRILLIC CAPITAL LETTER
DZELO		 CYRILLIC SMALL LETTER
DZELO
Enkodigo dekume deksesume dekume deksesume dekume deksesume dekume deksesume
Unikodo 42564 U+A644 42565 U+A645 42562 U+A642 42563 U+A643
UTF-8 234 153 132 EA 99 84 234 153 133 EA 99 85 234 153 130 EA 99 82 234 153 131 EA 99 83
HTML &#42564; &#xA644; &#42565; &#xA645; &#42562; &#xA642; &#42563; &#xA643;

Referencoj

  1. ↑ La artikolo Зело en la Enciklopedia vortaro de Brockhaus kaj Efron.
  2. ↑ Карский, Е.Ф.. (1928) Славянская кирилловская палеография (ruse). Leningrado: Издательство Академии наук СССР, p. 196–197., ekzistas reeldono de 1979, Moskvo, la eldonejo "Наука".
Teĥnika noto: Pro teĥnikaj limigoj iuj TTT-legiloj ne povas montri specialajn signojn, uzatajn en ĉi tiu artikolo. Tiaj signoj povas esti montritaj kiel kvadratetoj, demandosignoj aŭ aliaj sensencaj signoj depende de viaj TTT-legilo, operaciumo kaj instalitaj fontoj. Eĉ se via TTT-legilo kapablas interpreti UTF-8-n kaj vi instalis tiparon, kiu subtenas grandan diapazonon de Unikodo, vi eble bezonos uzi alian TTT-legilon, ĉar tiurilataj ebloj de TTT-legiloj ofte diferencas.
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Dze&oldid=6823471"