Voĉa dentala frikativo
| Voĉa dentala frikativo | |
|---|---|
| ð | |
| IPA-numero | 131 |
| Kodoj | |
| HTML, dekume | &#ð; |
| Unikodo, deksesume | U+00F0 |
| SAMPA | D |
| Voĉa dentala alproksimanto | |
|---|---|
| ð̞ | |
| ɹ̪ | |
La voĉa dentala frikativo estas konsonanta sono uzata en iuj parolataj lingvoj. Tiu sono ne povas esti trovita en Esperanto. La karaktro estas prenita el la islanda lingvo, historie ĝi ankaŭ viglis en la malnovnordlanda lingvo. La sono en la 21-a jarcento aparte ofte aŭdiĝas en parolataj tekstoj de la angla lingvo kaj de iuj lingvoj devenaj de la Iberia duoninsulo, antaŭ ĉio la hispana, kataluna kaj la eŭropa portugala - sed la suba listo montras ke ankoraŭ vasta gamo da pliaj lingvoj parole uzas la sonon.
Por fari /ð/, metu la pinton de via lango inter viajn superajn kaj malsuperajn dentojn. Puŝu aeron el via buŝo inter via lango kaj viaj dentoj. Vibrigu viajn voĉkordojn.
Kompreneble, la sono proksime parencas al la senvoĉa dentala frikativo - pri klarigoj vidu tie.
Okazo
[redakti | redakti fonton]| Lingvo | Vorto | IFA | Difino | |
|---|---|---|---|---|
| Albana | idhull | [iðuɫ] | 'idoli' | |
| Aleuta | damo | [ðɑmo] | 'domo' | |
| Angla | Ricevita prononco | this | [ðɪs] | 'ĉi tiu' |
| Okcidenta amerika angla | [ð̪͆ɪs] | |||
| Araba | Moderna norma[1] | ذهب | [ˈðahab] | 'oro' |
| Golfa | ||||
| Naĝdi | ||||
| Arumana | zală | [ˈðalə] | 'butera selakto' | |
| Asiria | ܘܪܕܐ | [wεrð̞a] | 'floro' | |
| Astura | Iuj dialektoj | fazer | [fäˈðeɾ] | 'fari' |
| Baŝkira | ҡаҙ | [qɑð] | 'ansero' | |
| Berta | [fɛ̀ːðɑ̀nɑ́] | 'balai' | ||
| Birma[2] | အညာသား | [ʔəɲàd̪͡ðá] | 'interana' | |
| Kataluna[3] | cada | [ˈkɑðɐ] | 'ĉiu' | |
| Kria | Arbara kria (ð-dialekto) | nitha | [niða] | 'mi' |
| Ekstremadura | ḥazel | [häðel] | 'fari' | |
| Elfdalia | baiða | [ˈbaɪða] | 'atendi' | |
| Emilia | Bolonja | żänt | [ðæ̃:t] | 'popolo' |
| Eŭska[4] | adar | [að̞ar] | 'korno' | |
| Fiĝia | ciwa | [ðiwa] | 'naŭ' | |
| Galega | Iuj dialektoj | fazer | [fɐˈðeɾ] | 'fari' |
| Germana | Aŭstra | leider | [ˈlaɛ̯ða] | 'bedaŭrinde' |
| Greka | δάφνη | [ˈðafni] | 'laŭro' | |
| Gviĉina | niidhàn | [niːðân] | 'vi volas' | |
| Hana | ë̀dhä̀ | [ə̂ðɑ̂] | 'kaŝi' | |
| Harsusa | [ðebeːr] | 'abelo' | ||
| Hebrea | Iraka | אדוני | [ʔaðoˈnaj] | 'mia dio' |
| Hispana | Multaj dialektoj[5] | dedo | [ˈd̪e̞ð̞o̞] | 'fingro' |
| Judhispana | Multaj dialektoj | קריאדֿור | [kɾiaˈðor] | 'kreinto' |
| Kabila | ḏuḇ | [ðuβ] | 'esti laca' | |
| Kagajaneno[6] | kalag | [kað̞aɡ] | 'spirito' | |
| Kimra | bardd | [barð] | 'bardo' | |
| Malaja | Malajzia | azan | [a.ðan] | 'azano' |
| Malajala | 'അത്' | [aðɨ̆] | 'tiu' | |
| Maria | Orienta dialekto | шодо | [ʃoðo] | 'pulmo' |
| Nord-samea | dieđa | [d̥ieðɑ] | 'scienco' | |
| Normanda | Ĵerzeja | méthe | [mɛð] | 'patrino' |
| Norvega | Meldala dialekto[7] | i | [ð̩ʲ˕ː] | 'en' |
| Okcitana | Gaskona | que divi | [ke ˈð̞iwi] | 'kio mi devus' |
| Portugala | Eŭropa[8] | nada | [ˈn̪äðɐ] | 'nenio' |
| Sarda | nidu | [ˈnið̞u] | 'nesto' | |
| Skotgaela | Luis and Sudo uist | Màiri | [ˈmaːðɪ] | 'Maria' |
| Sua | Lakota | zapta | [ˈðaptã] | 'kvin' |
| Svahila | dhambi | [ðɑmbi] | 'peko' | |
| Sveda | Centra norma[9] | bada | [ˈbɑːð̞ä] | 'bani' |
| Iuj dialektoj[7] | i | [ð̩ʲ˕ː] | 'en' | |
| Siria | Okcidento Novaramea | ܐܚܕ | [aħːeð] | 'preni' |
| Tamila | ஒன்பது | [wʌnbʌðɯ] | 'naŭ' | |
| Tanakrosa | dhet | [ðet] | 'hepato' | |
| Tuĉonoj | Norda | edhó | [eðǒ] | 'kaŝi' |
| Suda | adhǜ | [aðɨ̂] | ||
| Venecia | mezorno | [meˈðorno] | 'tagmezo' | |
Notoj
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]
- Basbøll, Hans (2005), The Phonology of Danish, OUP Oxford, (ISBN 0-19-824268-9)
- Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association 22 (1–2): 53–56, doi:10.1017/S0025100300004618
- Cotton, Eleanor Greet; Sharp, John (1988), Spanish in the Americas, Georgetown University Press, (ISBN 978-0-87840-094-2), https://books.google.com/books?id=89KX2RC6Gx0C
- Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94, doi:10.1017/S0025100300005223
- Engstrand, Olle (2004) (in sv), Fonetikens grunder, Lund: Studenlitteratur, (ISBN 91-44-04238-8)
- Grønnum, Nina (2003), "Why are the Danes so hard to understand?", in Jacobsen, Henrik Galberg, Take Danish - for instance: linguistic studies in honour of Hans Basbøll, presented on the occasion of his 60th birthday, Odense: Syddansk Universitetsforlag, pp. 119–130
- Hualde, José Ignacio (1991), Basque phonology, New York: Routledge, (ISBN 978-0-415-05655-7), https://books.google.com/books?id=PBqPPLE2iXEC
- Maddieson, Ian; Spajić, Siniša; Sands, Bonny; Ladefoged, Peter (1993), "Phonetic structures of Dahalo", UCLA working papers in phonetics: Fieldwork studies of targeted languages, 84, Los Angeles: The UCLA Phonetics Laboratory Group, pp. 25–65, http://escholarship.org/uc/item/8k45g432
- Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Illustrations of the IPA: Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259, doi:10.1017/S0025100303001373, https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/39B1C556856D62AF8FC53D3F22435750/S0025100303001373a.pdf/castilian_spanish.pdf
- Mateus, Maria Helena; d'Andrade, Ernesto (2000), The Phonology of Portuguese, Oxford University Press, (ISBN 0-19-823581-X)
- Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquiapan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association 38 (1): 107–114, doi:10.1017/S0025100308003344, http://www.balsas-nahuatl.org/mixtec/Christian_articles/Otomanguean/Merrill.pdf
- Olson, Kenneth; Mielke, Jeff; Sanicas-Daguman, Josephine; Pebley, Carol Jean; Paterson, Hugh J., III (2010), "The phonetic status of the (inter)dental approximant", Journal of the International Phonetic Association 40 (2): 199–215, doi:10.1017/S0025100309990296, http://www.sil.org/resources/archives/48235
- Pop, Sever (1938), Micul Atlas Linguistic Român, Muzeul Limbii Române Cluj
- Quilis, Antonio (1981) (in es), Fonética acústica de la lengua española, Gredos, (ISBN 9788424901318), https://books.google.com/books?id=XjZdAAAAMAAJ
- Thelwall, Robin; Sa'Adeddin, M. Akram (1990), "Arabic", Journal of the International Phonetic Association 20 (2): 37–41, doi:10.1017/S0025100300004266
- Vanvik, Arne (1979) (in no), Norsk fonetikk, Oslo: Universitetet i Oslo, (ISBN 82-990584-0-6)
- Watkins, Justin W. (2001), "Illustrations of the IPA: Burmese", Journal of the International Phonetic Association 31 (2): 291–295, doi:10.1017/S0025100301002122, https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/334DD11C94575EF39A51109B008FB090/S0025100301002122a.pdf/burmese.pdf