Historio de Suda Rio-Grando

Herrmann Rudolf Wendroth : Mapo de la Provinco São Pedro do Suda Rio-Grando en 1852.

La historio de Rio Grande do Sul komenciĝas kun la alveno de homoj en la regionon, antaŭ proksimume 12 000 jaroj. Ĝiaj plej dramaj ŝanĝoj, tamen, okazis en la lastaj kvin jarcentoj, post la malkovro de Brazilo . Ĉi tiu plej lastatempa evoluo okazis meze de pluraj eksteraj kaj internaj armitaj konfliktoj, el kiuj kelkaj estis tre perfortaj. Guilhermino César prave diris, ke ĉi tiu rakonto "estas unu el la plej lastatempaj ĉapitroj en brazila historio", ĉar kiam en la Nordoriento jam oni kantis polifoniajn mesojn, ĉi tiu ŝtato estis ankoraŭ okupita de manpleno da portugalaj urboj kaj ranĉoj en la centro-marbordo, kaj la sud-sudoriento estis "nenieslando" kie hispanaj soldatoj senditaj el Bonaero ofte eniris, defendante la interesojn de la Hispana Krono, la laŭleĝa posedanto de la areo en tiu tempo.

Esence, Suda Rio-Grando, ĝis la fino de la 18-a jarcento, estis virga regiono loĝata de indiĝenaj popoloj. La nuraj gravaj centroj de eŭropa civilizo kaj kulturo ĉie en la teritorio ĝis tiu punkto estis brila grupo de jezuitreduktoj fonditaj en la nordokcidento, rimarkinda inter ili la Sete Povos das Missões. Tamen, estante de hispana kreado, ĝis antaŭ nelonge la Misioj estis rigardataj kiel aparta ĉapitro en la historio de la ŝtato, des pli ĉar ili ne lasis signifajn rektajn kulturajn posteulojn. En la lastaj jaroj, aliflanke, ili estis asimilitaj en la integran historiografion de la ŝtato.

En la unua duono de la 19-a jarcento, post multaj konfliktoj kaj traktatoj, Portugalio akiranta definitivan posedon de la teroj kiuj hodiaŭ konsistigas la ŝtaton, la hispanoj forpelitaj, la reduktoj malmuntitaj kaj la indianoj buĉitaj aŭ disigitaj, estis establita klare portugala socio, kaj ekonomio bazita ĉefe sur bovaĵo kaj tritiko, iniciatante kulturan floradon en la ĉefaj centroj de la marbordo - Porto Alegre, Pelotas kaj Rio Grande. Tiu kresko havis la kontribuon de multaj germanaj enmigrintoj, kiuj malfermis novajn areojn kaj kreis signifajn regionajn kulturojn kaj prosperajn ekonomiojn, same kiel profitis la forton de granda sklavlaboro.

En 1835, drameca konflikto komenciĝis kiu implikis la gaŭĉojn en interfrata milito, nome la Farroupilha Revolucio, de separisma kaj respublikana naturo. Post la milito, socio povis restrukturigi sin. Fine de la jarcento, la komerco estis plifortigita, enmigrintoj de aliaj originoj kiel ekzemple italoj kaj judoj alvenis, kaj ĉe la komenco de la 20-a jarcento, Rio Grande do Sul fariĝis la tria plej granda ekonomio en Brazilo, kun industrio pliiĝanta, kaj riĉa klaso, burĝaro, sed ĝi estis ankoraŭ ŝtato disŝirita de seriozaj politikaj rivalecoj, kaj estis pli sangaj krizoj. En tiu tempo, Pozitivismo skizis la registaran programon, kreante dinastion de politikistoj kiuj estis heredantoj de Júlio de Castilhos, kiu regis ĝis la 1960-aj jaroj kaj influis la tutan Brazilon, precipe tra Getúlio Vargas, kiu estis origine Kastilisto.

Dum la periodo de la milita diktaturo, Suda Rio-Grando renkontis multajn malfacilaĵojn rilate al libereco de esprimo, kiel alfrontita fare de la tuta lando, sed la ekonomia kresko de la Brazila Miraklo kaŭzis investojn en infrastrukturo. Ĉe la fino de la ciklo, tamen, la ŝtato amasigis enorman publikan ŝuldon. En la lastaj jardekoj, la ŝtato plifirmigis dinamikan kaj diversigitan ekonomion, kvankam proksime ligitan al la agrikultura sektoro, kaj akiris famon kiel havante politikigitan kaj edukitan populacion. Kvankam estas multaj defioj por venki kaj grandaj regionaj diferencoj, ĝenerale ĝia vivokvalito pliboniĝis, atingante nivelojn super la nacia mezumo, kulture projektitaj tra Brazilo kaj komencis procezon de malfermo al aliaj scenaroj fronte al tutmondiĝo, dum tio komencis pli atenti siajn historiajn radikojn, sian internan diversecon, la ekskludulojn kaj minoritatojn, kaj sian naturan medion.