Tony Curtis

Tony Curtis
Persona informo
Tony Curtis
Naskonomo	Bernard Schwartz
Naskiĝo	3-an de junio 1925 (1925-06-03) en Flower Hospital
Morto	29-an de septembro 2010 (2010-09-29) (85-jaraĝa) en Henderson
Mortis pro	naturaj kialoj vd
Mortis per	korhalto vd
Tombo	Palm Memorial Park Cemetery vd
Lingvoj	hungara • angla vd
Ŝtataneco	Usono vd
Alma mater	La Nova Lernejo • Urba Kolegio de Nov-Jorko • Seward Park High School vd
Partio	Demokrata Partio vd
Familio
Patro	Emanuel Schwartz vd
Patrino	Helen Klein vd
Edz(in)o	Janet Leigh • Christine Kaufmann • Leslie Allen • Andrea Savio • Lisa Deutsch • Jill Vandenberg vd
Amkunulo	Petra Scharbach vd
Infanoj	Kelly Curtis • Jamie Lee Curtis • Allegra Curtis vd
Profesio
Alia nomo	Anthony Curtis vd
Okupo	filmaktoro • verkisto • pentristo • televida aktoro • aktoro vd
Aktiva en	Usono vd
Aktiva dum	1948–2008 vd
Honorigoj Honorigoj Premio Henrietta • Premio Henrietta • Premio Bambi • Premio Bambi • American Campaign Medal • Asiatic-Pacific Campaign Medal • World War II Victory Medal • Premio Ora Globo • stelo sur la Trotuaro de famo en Holivudo • Sitges Grand Honorary Award vd
En TTT	Oficiala retejo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Tony Curtis [toni kurtis] (realnome: Bernard SCHWARTZ; naskiĝis la 3-an de junio 1925 en Novjorko, mortis la 29-an de septembro 2010 en Losanĝeleso) estis usona aktoro. Liaj gepatroj devenis el Hungario, ili parolis junaĝe nur hungare. Pro tio li surprenis la popularigon de Hungario en Usono per reklamfilmetoj (2004).

Li pasigis sian junaĝon en malriĉeco. Kiel junulo li aktoris en amatoraj scenejoj. Lerninte la aktoradon en la Novjorka Dramatic Workshop, li ekde 1946 vivtenis sin kiel aktoro en teatroj kaj filmoj.

Vivo

Tony Curtis (naskiĝnomo: Bernard Schwartz (Bernát Schwartz), versioj de liaj nomoj: Anthony Curtis, James Curtis) (Bronx, Novjorko, 3-an de junio 1925 - Henderson, Nevado, 29-an de septembro 2010), hungara judo por premiita duobla Ora globo, holivuda aktora legendo, aperinta en 130 verkoj, estas seksa simbolo, produktanto, verkisto. En 1959 li kandidatiĝis al Oskaro.

Li estis prezentita en komedioj kiel Two Spoons in All Juice filmaj serioj kaj Who Loves It Hot. Lia familio transloĝiĝis el Hungario al Usono. La filmstelo, konata tutmonde kiel Tony Curtis, origine naskiĝis Bernard Schwartz en Novjorko la 3an de junio 1925. Lia patro estis Emanuel Schwartz el Mátészalka (Hungario), lia patrino estis Ilona Klein (Helen Schwartz) el la nuna Slovakio el Mikaelo kaj poste laŭ Tony li devenis el Valykó. De ĉi tie, liaj gepatroj elmigris al Novjorko. Kiam Tony plenumis 18 jarojn en 1943, li aliĝis la mararmeon kaj tiam, post la milito, daŭrigis sian karieron kiel aktoro en Universal Studio en Kalifornio, kie oni vidis multajn imagojn en sia aktora talento.

Krom filmagado, li interesiĝis pri rajdĉevaloj kaj skermado. Komence de sia kariero, li alprenis la nomon Tony Curtis, kun kiu li poste eniris filmhistorion. En 1951, li edziĝis al la konata aktorino Janet Leigh, kiu mortis en 2004 (1951–1962). La geedzeco produktis du filinojn, Kelly kaj Jamie Lee Curtis. Ĉi-lasta, sekvante la paŝojn de sia patro, fariĝis agnoskita aktorino. La geedzeco de Curtis finiĝis en eksgeedziĝo en 1962.

Lia eksgeedziĝo ne kaŭzis paŭzon en lia filmkariero. Ni vidis lin en filmoj kiel la Princo de Ŝtelisto aŭ la Filo de bebo Ali. Li anstataŭigis sian aperon en kostumaj filmoj kun romantikaj filmoj. En 1956, en la amrakonto Trapezo, li ludis junan artiston apud Gina Lollobrigida kaj Burt Lancaster. En ĝi, li altiris la atenton de kritikistoj pri sia granda aktora talento, ĉar ĝis nun nur lia aspekto estis laŭdata. Li estis pli serioze defiita pro sia rolo kiel lerta ĵurnalisto en La dolĉa odoro de sukceso, en kiu ni ankaŭ estis viditaj kiel partnero de Burt Lancaster. Ni povas spuri lian prezentadon por Oskaro en The Handcuffed, en kiu ili ludis malliberulojn fuĝantajn kun Sydney Poitier. En 1959, kiel partnero de Marilyn Monroe kaj Jack Lemmon, ŝi ludis ĉarman saksofoniston en la mondsukcesa filmo Who Loves Hot. Li estis festita kiel monda stelo post la premiero de la filmo.

Pro sia granda humuro, li ĉefrolis ĉefe en komedioj, sed li ankaŭ elstaris en la pli serioza Spartacus, pruvante, ke li kapablas multe pli kaj tiel estis kiel seria murdisto en la filmo The Strangler en Boston. En la ora epoko de televido en la fruaj 1970-aj jaroj, Roger Moore ĉefrolis en la serio The Persuaders, tre sukcesa usona komercisto, kiu ankaŭ ne timis okupiĝi pri luktoj. La serio kuris en Hungario kun la titolo de Du kuleroj en ĉiu suko. Ni vidis lin nur en kelkaj filmoj en la lastaj jaroj. Li ankaŭ aperis en Tia Skatolo kaj Sango-Premio 2. The Big Bang, kaj ankaŭ en televidserioj kiel Lois kaj Clark: Plej novaj Aventuroj de Superman aŭ CSI: La detektivoj de krimejo. En ĉi-lasta li formis sin en mallonga sceno. La Hollywood-gazetaro daŭre kritikis lin pri liaj privata kaj virinaĉaj aferoj eĉ post la eksedziĝo de Tony Curtis. Li estis konata kiel granda flirtemulo. Preskaŭ po 10 jarojn estis li vidata kun nova edzino sur la ĉefaj paĝoj de gazetoj: Christine Kaufmann (1963–1967), Leslie Allen (1968–1981), Lisa Deutsch (1993–1994), Andrea Savio (1984–1992), kaj Jill Vandenberg (1998–). Curtis kredis, ke la sekreto de longviveco troviĝas en junaj virinoj. Estis 45-jaraĝa diferenco inter lia lasta edzino kaj li. Li havis ses infanojn, inkluzive de Jamie Lee Curtis (1958), Allegra Curtis (1966) kaj Kelly Curtis (1956). La filo Nikolao mortis pro superdozo de heroino la 2an de julio 1994.

Familio

Gepatroj

• Schwartz Manó (Emanuel Schwartz) (1901–1958)
• Klein Ilona (Helen Schwartz) (1904–1974)

Fratoj

• Julius Schwartz (1929–1938)
• Robert Schwartz (1940–1992)

Edzinoj

• Janet Leigh (1951–1962)
• Christine Kaufmann (1963–1967)
• Leslie Allen (1968–1982)
• Andrea Savio (1984–1992)
• Lisa Deutsch (1993–1994)
• Jill Vandenberg (1998–2010)

Gefiloj

• Kelly Curtis (1956)
• Jamie Lee Curtis (1958)
• Alexandra Kaufmann-Curtis (1964)
• Allegra Kaufmann-Curtis (1966)
• Nicholas Curtis (1971–1994)
• Benjamin Curtis (1973)

Listo de filmoj

• Trapeze (1956)
• Sweet Smell of Success (1957)
• The Defiant Ones (1958)
• Some Like It Hot (1959)
• Spartacus (1960)
• Taras Bulba (1961)
• Rosemary's Baby (1968 – nur voĉo)
• The Boston Strangler (1968)
• Insignificance (1985)
• The Celluloid Closet (dokumenta filmo, 1995)
• Play It To the Bone (1999)

Memorigiloj

• Lia tombo en Las Vegas -> Tombejo Memorial-parko.

Literaturo

• International Dictionary of Films and Filmmakers - Actors and Actresses, Fourth Edition, 2000
• Pál Bokor: A siker titka a sztár - A Hollywood-galaxis állócsillagai, Atlantic Press, 2009 - hungare.

Vidu ankaŭ

• Holivudo
• Hungaroj

Eksteraj ligiloj

• Angla biografio Arkivigite je 2014-04-25 per la retarkivo Wayback Machine el retejo de California Center for Military History.
• Germana biografio el retejo de la revuo Prisma.
• Hispana biografio Arkivigite je 2005-02-06 per la retarkivo Wayback Machine el kina retejo TodoCine.
• Angla biografio kaj filmaro el Internet Movie Database.
• Personala retejo Arkivigite je 2013-03-11 per la retarkivo Wayback Machine lia virtuala artgalerio (angle).

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Tony Curtis en la hungara Vikipedio.