Saltu al enhavo

Globuso

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Globusskulptaĵo en Duisburgo memorigas pri la fama kartografo Gerardus Mercator, kiu mortis tie.
Globuso.

Globuso en kartografio estas malgrandigita modelo (maketo) de planedo, plej ofte de planedo tero (ter-globuso). Kompare al mapo la granda avantaĝo estas la fideleco kaj de distanco kaj areo kaj angulo, kion mapoj ne sukcesas samtempe realigi.

Alia tipo de globusoj estas uzata por bildigi la stelkonstelaciojn en la ĉielo (ĉiel-globuso).

Laŭ grandeco oni parolas pri poŝglobuso, tabloglobuso, starglobusoglobusego. Kutima grandeco estas diametro de 30 cm, la plej malgranda mezuras nur 6 mikrometrojn[1] [2].

La plej malnova, ankoraŭ ekzistanta ĉiel-globuso estas la metala ĉielglobuso de Majenco (bildo[rompita ligilo]) farita de romia skulptisto en la dua jarcento p.K..

Skribe menciita estis globuso de Krato de Malos ĉirkaŭ 150 a.K..

La plej malnova ter-globuso estas la "terpomo", kreita 1492 de Martin Behaim en Nurembergo (hodiaŭ rigardebla en Germana Nacia muzeo en Nurembergo. En 1507 Martin Waldseemüller kreis globuson, kiu montris Amerikon.

Produktado

[redakti | redakti fonton]

Ĝis la 1950-aj jaroj globusoj estis produktitaj permane: la globo estis el ligno, la maposegmentoj estis desegnitaj kaj tranĉitaj permane kaj estis permane kunigitaj kaj gluitaj al la ligna globo.

Hodiaŭ globusoj estas produktitaj maŝine el plasto: ebena projekcio de la globusa surfaco estas presita sur plastan platon, poste la plato estas premtransformita en duonglobon, la plata rando fortranĉita kaj norda kaj suda duonglobusoj kungluitaj.

Museo, organizaĵoj

[redakti | redakti fonton]

Famaj globusoj

[redakti | redakti fonton]
Terpomo de Behaim, ĉ. 1492-1494

En kulturo

[redakti | redakti fonton]

La Muzo, Klio estas ofte montrite apud globuso.

  1. heise online - Japana firmao varbas por miniaturaj produktoj per la plej malgranda globuso de la mondo (germane)
  2. Novaĵoj 040202 (angle). Arkivita el la originalo je 2009-03-09. Alirita 2008-10-21.
  3. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2007-10-09. Alirita 2008-10-21.
  4. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2006-03-01. Alirita 2008-10-21.

Literaturo

[redakti | redakti fonton]

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]