Lucio Vero

Lucius Verus (130-169)
Busto de Lucio Vero.
Persona informo
Lucius Verus
Naskiĝo	15-a de decembro 130 en Romo, Italio
Morto	23-a de januaro 169 en Altinum, Veneti, Italio
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Antonena Epidemio vd
Tombo	Kastelo de Sankta Anĝelo vd
Religio	Romia religio vd
Lingvoj	latina vd
Ŝtataneco	Roma regno vd
Familio
Patro	Lucio Elio Cezaro vd
Patrino	Avidino vd
Gefratoj	Ceionia Plautia (en) kaj Ceionia Fabia (en) vd
Edz(in)o	Lucilla (en) vd
Amkunulo	Panthea (en) vd
Infanoj	Aurelia Lucilla (en)  ( Lucilla (en) ) Lucius Aurelius Verus (en)  ( Lucilla (en) ) Lucilla Plautia (en)  ( Lucilla (en) ) vd
Profesio
Okupo	politikisto vd
Postenoj Postenoj romia imperiestro (161–169) senatano en la Antikva Romo konsulo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Lucio Aŭrelio Vero estis romia imperiestro, regante kune kun sia adoptita frato Marko Aŭrelio, la Romia Imperio kiel Aŭgusto, de 161 ĝis 169, la jaro de sia morto, kaŭzita de pesto dum kampanjo kontraŭ la partoj. Li estis membro de la Nerva-Antonina dinastio. La sinsekvo de Vero kune kun Marko Aŭrelio markis la unuan fojon ke la Romia Imperio estis regita fare de pli ol unu imperiestro samtempe, ĉiam pli ofta okazo en la pli posta historio de la Empiro.

Verus estis la filo de Lúcio Élio César (aŭ Lúcio Commodus), viro tre proksima al imperiestro Hadriano kaj lia preferelekto kiel posteulo, tra sia edzino Avidia. Kiam lia patro mortis en 138, Lucio Verus estis adoptita fare de Hadriano.

Vivo

Hadriano elektis Antoninus Pius, sian adoptitan filon, kiel sian posteulon, sub la kondiĉo ke li adoptis Lucio Verus (kiu tiam estis sep jarojn maljuna) kaj Marko Aŭrelio, nevon de Antoninus Pius, en aĝo de dek sep. Kiel imperia princo, Vero estis edukita precize fare de la fama oratoro Marko Cornélio Frontão.

Vero kaj Marko Aurelio dividis potencon, ĉar Marko Aurelio estis pli dediĉita al leteroj, kaj Vero, pli juna, estis pli lerta pri armeaj entreprenoj. Marko Aŭrelio edzinigis sian filinon Lucilla al Verus, igante lin lia bofilo, kaj sendis lin al milito kontraŭ la partoj.

Pri Vero oni diras, ke li estis granda studento, pasia pri poezio kaj oratorado. Tamen, liaj politikaj kaj armeaj kapabloj estis konsideritaj mezbonaj, kaj li ŝajnas esti libervole malaperinta antaŭ sia kolego.

Laŭ Dião Cássio, li elpensis planojn kontraŭ sia bopatro Marko Aurelio, kaj mortis pro veneniĝo antaŭ povi efektivigi ilin.

Kiel imperiestro, la plej granda parto de lia regado estis prenita supren per lia direkto de la milito kun Parthio, kiu finiĝis en romia venko kaj kelkaj teritoriaj gajnoj. Post komenca implikiĝo en la Markomannic Militoj, li malsaniĝis kaj mortis en 169 je nur 38 jaroj de aĝo. Li estis diigita fare de la Roma Senato kiel la Dia Verus (Divus Verus).

Junaj jaroj

Naskita Lucio Cejonjo Komodo la 15-an de decembro, 130, estante la unuenaskita filo de Avidja Plaŭcja kaj Lucio Elio, la unua adoptita filo kaj heredanto de imperiestro Hadriano. Li naskiĝis kaj kreskis en Romo. Vero havis du fratinojn, Cejonja Fabja kaj Cejonja Plaŭcja.

Kiam lia patro mortis la 1-an de januaro, 138, Hadriano elektis Antonino Pia kiel sian novan heredanton, donante al li la titolon Cezaro. Antonino estis instruita adopti Lucio kune kun Marko, la nevo de Hadriano per geedziĝo.

Laŭ tiu skemo, Lucio, kiu jam estis la adoptita nepo de Hadriano per sia natura patro, restis kiel tia per sia nova patro. Antonino ankaŭ promesis sian filinon Faŭstina al Lucio, kvankam la interkonsento iom poste estis nuligita.

Tuj post la morto de Hadriano, Antonino kontaktis Markon kaj petis ke iliaj geedziĝaranĝoj estu ŝanĝitaj: la engaĝiĝo de Marko al Cejonia Fabia estus nuligita, kaj li estis fianĉigita al Faŭstina, la filino de Antonino, anstataŭe. La engaĝiĝo de Faŭstina al la frato de Cejonia, Lucio Komodo, ankaŭ devis esti nuligita. Marko konsentis pri la propono de Antonino.

Kiel princo kaj estonta imperiestro, Vero ricevis zorgeman edukadon de la fama gramatikisto Marko Kornelio Fronto. Li estis raportita kiel bonega studanto, ŝatanta verki poezion kaj doni paroladojn. Vero komencis sian politikan karieron kiel kvestoro en 153 (unu jaron antaŭ la jura aĝo), iĝis konsulo en 154 kaj en 161 li estis denove konsulo kun Marko Aŭrelio.

Imperiestro

Antonino mortis la 7-an de marto 161, kaj estis sukcedita de Marko Aŭrelio. Marko Aŭrelio havis profundan korinklinon al Antonino, kiel pruvas la unua libro de Meditadoj. Kvankam la senato planis konfirmi nur Marko'n, li rifuzis ekofici krom se Lucio ricevis egalajn povojn.

La senato akceptis, donante al Lucio la Imperion, la povon kiel tribuno, kaj la titolon Aŭgusto. Marko iĝis, en oficiala titolo, imperiestro Cezaro Marko Aŭrelio Antonino Augusto; Lucio, rezignante sian nomon Komodo kaj prenante la familian nomon de Marko Vero, iĝis imperiestro Cezaro Lucio Aurelio Vero Aŭgusto. Estis la unua fojo, ke Romo iĝis regata de du imperiestroj.

Malgraŭ ilia nominala egaleco, Marko tenis pli da aŭtoritato ol Vero. Li estis konsulo unufoje pli ol Lucio, li partoprenis en la administrado de Antonino, kaj li sola estis Pontifex maximus (maksima pontifico). Estintus klare al publiko kiu imperiestro estis la plej aĝa. Kiel skribis la David Magie (tradukisto de la Aŭgusta Historio), "Vero obeis al Marko... kiel leŭtenanto obeas al prokonsulo aŭ guberniestro obeas al la imperiestro."

Tuj post la konfirmo de la Senato, la imperiestroj daŭrigis al Castra Praetoria, la pretoriana gardista tendaro. Lucio alparolis la kunvenitajn soldatojn, kiuj tiam aklamis la paron kiel imperiestroj. Tiam, kiel ĉiu nova imperiestro ekde Klaŭdio, Lucio promesis al la trupoj specialan donacon.

Tiu ĉi donaco tamen estis duoble pli granda ol la antaŭaj: 20 mil sestercoj (5 mil denaroj) pokape, kaj pli por oficiroj. En interŝanĝo por tiu rekompenco, ekvivalenta al la salajro de pluraj jaroj, la soldatoj ĵuris protekti la imperiestrojn.

La ceremonio estis eble ne tute necesa, ĉar la aliĝo de Marko estis paca kaj senrezista, sed ĝi estis bona asekuro kontraŭ postaj militaj problemoj.

La funebraj ceremonioj de Antonino Pia estis, laŭ la vortoj de David Magie, "ellaboritaj." Se lia entombigo sekvis la padronon de antaŭaj entombigoj, lia korpo estintus forbruligita sur fajro en la Marsa Kampo, dum lia spirito suprenirintus al la hejmo de la dioj en la ĉielo.

Marko kaj Lucio nomumis sian patron por diigo. Kontraste al ĝia konduto dum la kampanjo de Antonio Pia por diigi Hadrianon, la senato ne kontraŭis la dezirojn de la imperiestroj.

Unu Flâmen, aŭ kulta pastro, estis nomumita por servi la kulton de la diigita Pia, nun Divus Antoninus (dia Antonino). La restaĵoj de Pia estis entombigitaj en la maŭzoleo de Hadriano, kune kun la restaĵoj de la filoj de Marko kaj Hadriano mem.

La templo kiun li dediĉis al sia edzino, Diva Faŭstina, iĝis la Templo de Antonino kaj Faŭstina. Ĝi pluvivas kiel la Preĝejo de San Lorenzo en Miranda.

Frua regado (161–162)

Baldaŭ post la surtroniĝo de la imperiestroj, la dekunujara filino de Marko, Anja Lucila, estis fianĉigita al Lucio (malgraŭ la fakto ke li estis formale ŝia onklo). En ceremonioj festantaj la okazaĵon, novaj provizaĵoj estis faritaj por la subteno de malriĉaj infanoj, laŭ la linioj de antaŭaj imperiaj fundamentoj. Marko kaj Lucio pruvis esti popularaj ĉe la homoj de Romo, kiuj forte aprobis sian civilizitan (sen pompa) konduton.

La imperiestroj permesis sinespriman liberecon, pruvitan per la fakto ke la komikulo Marulo povis kritiki ilin sen suferado de venĝo. En ajna alia tempo, sub iu alia imperiestro, li estus ekzekutita. Sed estis paca tempo, tempo de pardono. Kaj tiel, kiel skribis la biografo, "Neniu sentis la mankon de la mildemaj manieroj de Pia".

Fronto revenis al sia roma hejmo en la fruaj horoj da la 28-an de marto, postlasis sian hejmon en Cirta tuj kiam novaĵo pri la surtroniĝo de liaj lernantoj atingis lin. Li sendis noton al la imperia liberulo Charilas, demandante ĉu li povis viziti la imperiestrojn. Fronto poste klarigus, ke li ne kuraĝis skribi rekte al la imperiestroj.

La mentoro estis ege fiera pri siaj lernantoj. Pripensante la paroladon kiun li skribis dum ekoficado de sia konsulado en 143, kiam li laŭdis la junan Marko, Fronto estis eferveska: "Ekzistis tiam rimarkinda natura kapablo en vi; nun ekzistas perfektigita plejboneco.

Estis tiam kreskanta maiza produktado; nun estas rikolto matura kaj kolektita. Kion mi tiam atendis, tion mi havas nun. Espero realiĝis." Fronto vizitis Markon sole; neniu el ili pensis inviti Lucion.

Lucio estis malpli ŝatata fare de lia mentoro ol lia frato, ĉar liaj interesoj estis sur pli malalta nivelo. Lucio petis al Fronto juĝi disputon, kiun li kaj lia amiko Kalpurnio havis super la relativaj meritoj de du aktoroj. Marko rakontis al Fronto pri sia legado — Celio kaj malgranda Cicerono — kaj lia familio. Liaj filinoj estis en Romo, kun sia praonklino Matidja la Juna; Marko opiniis, ke la kampara nokta aero estas tro malvarma por ili.

La frua regado de la imperiestroj iris glate. Marko povis dediĉi sin tute al filozofio kaj la postkuro de popola amo. Kelkaj malgrandaj problemoj ekestis printempe; estus pli poste. Printempe de 162, la Rivero Tibro inundis super siajn bordojn, detruante grandan parton da Romo. Ĝi dronigis multajn bestojn, lasinte la urbon malsata. Marko kaj Lucio donis al la krizo sian personan atenton. En aliaj tempoj de malsato, imperiestroj laŭdire provizis italajn komunumojn per romiaj grenejoj.

Milito kun Partio (161–166)

Sur sia mortolito, Pia parolis nur pri la ŝtato kaj la eksterlandaj reĝoj kiuj estis maljustaj al li. Unu el tiuj reĝoj, Vologazo la 4-a el Partio, invadis la Reĝlandon de Armenio en la finsomero aŭ frua aŭtuno de 161, forpelante la romian reĝon kaj instalante Pakoruson, iu Arsacido kiel li mem. Lucio Atidjo Korneljo, guberniestro de Sirio, restis en oficejo por eviti interrompi la anstataŭigon fare de la partoj.

En Kapadokio, Marko Sedatjo Severiano, influita de la falsa profeto Aleksandro de Abonotejko, provis venki la partojn por akiri gloron, sed estis enstaligita kaj sinmortigis, rezultigante la neniigon de lia legio.

Dume, ekzistis minacoj de milito sur aliaj limoj, kiel ekzemple en Britio, Retio kaj Supra Germanio. Marko, sen armea sperto pro la regado de Pia, faris necesajn nomumojn: Marko Estacio Priscus estis sendita por anstataŭigi Severiano'n en Kapadokio kaj Sesto Kalpurnio Agrikola transprenis la malnovan pozicion de Prisko.

La armeo de Atidjo Korneliano estis venkita fare de la partoj kaj retiriĝis en malordo. Plifortikigoj estis senditaj, inkluzive de tri plenaj legioj el la Danubo kaj Supra Germanio. La nordaj limoj estis strategie malfortigitaj, kaj guberniestroj estis instrukciitaj eviti konflikton.

Marko Anjo Libo (floris inter 128 kaj 162), la kuzo de Marko kaj sen armea sperto, anstataŭigis Atidjo'n. Marko prenis kvartagan ferion en Alsium, sed ne povis malstreĉiĝi pro siaj respondecoj. Fronto instigis lin ripozi kaj sendis interesan legmaterialon, inkluzive pri la parolado de Cicerono, kiu eble influis la decidon sendi Lucion al la orienta fronto. Fronto ankaŭ skribis leteron por konsoli Markon koncerne la militon, citante historiajn ekzemplojn de romiaj malsukcesoj kiuj finiĝis en venkoj.

Dum la vintro de 161-62, kun novaĵo de ribelo en Sirio, estis decidite ke Lucio devus propre gvidi la Partan Militon, pro lia pli bona sano komparita kun Marko. La decido estis aprobita fare de la senato, kaj Lucio foriris, dum Marko restis en Romo. Lucio estis akompanita fare de la pretoria prefekto kaj parto de la pretoriana gvardio.

Leliano, sperta en orientaj kaj armeaj aferoj, kaj Baso, ankaŭ kun armea sperto, estis elektitaj por la ekspedicio. Lucio prenis siajn plej preferatajn liberulojn, kaj la Misenum-floto estis taskigita de la transportado. Lucio foriris en la somero de 162, malsaniĝinte en Canosa Sannita, sed rapide resaniĝis post tratado. Li daŭrigis sian vojaĝon, pasinte tra Korinto, Ateno, Efeso kaj aliaj lokoj antaŭ ol alveni al Antioĥio. Dum la vojaĝo, li partoprenis la festadojn kaj ceremoniojn, inkluzive kuniĝinta al la Eleŭzisaj Misteroj en Ateno.

Dume, Marko Estacio Prisko jam estis en Kapadokio, kie li akiris famon pro sia armea sukceso en 163.

Luksa Vivo kaj Antioĥio

Lucio pasigis la plej grandan parton de la kampanjo en Antioĥio, pasigante la vintron en Laodiceo] kaj la someron en Dafna, proksima feriejo. Li havis rilaton kun Pantea, virino de Izmiro, priskribita kiel tre bela kaj talentoplena. Pantea influis Lucion, eĉ igante lin razi lian barbon por ŝi, kiu generis mokadon de la sirianoj.

Lucio estis kritikita por sia luksa vivstilo, inkluzive de hazardludoj kaj la firmao de aktoroj. Li atente sekvis la ĉarajn vetkurojn en Romo kaj alportis oran statuon de ĉevalo, la simbolon de lia preferata teamo.

Fronto defendis Lucion, dirinte ke liaj ekscesoj estis necesaj por reteni la romian popolon feliĉa. Malgraŭ tiuj kritikoj, Lucio renkontis grandajn armeajn defiojn. La siria armeo, malstreĉita post longa periodo de paco, spertis intensan trejnadon sub lia gvidado. Poncio Leliano trudis striktan disciplinon, eliminante la komfortojn de la soldatoj kaj limigante ludojn kaj drinkaĵojn.

Lucio sendis malmultajn mesaĝojn al Fronto komence de la milito, pravigante sian silenton pro la necerteco de armeaj planoj kaj la manko de signifaj atingoj. La situacio iĝis komplika kiam intertraktadoj kun la partoj malsukcesis, kaj la kondiĉoj prezentitaj fare de Lucio estis viditaj kiel signo de malforto, kaŭzante la kolapson en la pacnegocadoj.

Lucio devis importi grandskale al Antioĥio kaj, por faciligi tion, li malfermis navigaciovojon laŭ la Rivero Orontes. Ĉar la rivero havis klifsekcion, li ordigis la konstruadon de nova kanalo. Post kompletigo, la seka lito de la Orontes rivelis enormajn ostojn, konsideritajn kiel tiuj de giganto laŭ antikvaj verkintoj kiel ekzemple Paŭzanio kaj Filostrato. Tiuj ostoj poste estis identigitaj kiel apartenantaj al nespecifitaj grandaj bestoj.

Dum la milito, en aŭtuno 163 aŭ frue 164, Lucio vojaĝis al Efeso por edziĝi kun Lucila, la filino de Marko Aŭrelio. Lucila, kiu tiam havis dek tri jarojn, estis akompanata de sia patrino Faŭstina. Marko, kiu komence planis akompani ilin al Izmirno, nur akompanis ilin al Brundisium, reveninte al Romo baldaŭ poste.

Li instrukciis siajn prokonsulojn ne doni oficialajn ricevojn al la grupo. Lucila, poste konata kiel Lucila Aŭgusta, havis tri infanojn kun Lucio en la sekvaj jaroj.

Militoj sur Danubo kaj Morto

La venontaj du jaroj (166-168) estis pasigitaj en Romo. Laŭ "Historia Aŭgusta", Vero daŭrigis kun sia ŝika vivstilo kaj konservis la trupon de aktoroj kaj favoratoj kun li. Li konstruis tavernon en sia domo, kie li festis kun siaj amikoj ĝis tagiĝo.

Li ankaŭ ŝatis ĉirkaŭvagi tra la urbo inter la loĝantaro, sen rekoni sian identecon. Cirkoludoj estis alia pasio en lia vivo, aparte ĉarvetkuro. Marko Aurelio malaprobis sian konduton, sed, ĉar Vero daŭre plenumis siajn oficialajn devojn efike, li malmulton povis fari.

En 168, milito ekis ĉe la Danuba limo kiam la Markomanoj invadis romian teritorion. Tiu ĉi milito daŭrus ĝis 180, sed Vero ne vidis la finon de ĝi. En 168, kiam Vero kaj Marko Aŭrelio revenis al Romo, Vero grave malsaniĝis kaj baldaŭ mortis, komence de 169 kun la aĝo de 38 jaroj. Kelkaj verkintoj sugestas ke li estis venenita, sed tio estas neverŝajna. Li eble mortis pro la ĝeneraligita epidemio konata kiel la Antonina Pesto.

Malgraŭ la malgrandaj diferencoj inter ili, Marko Aŭrelio funebris la perdon de sia adoptita frato. Li akompanis la korpon al Romo, kie li aranĝis ludojn por honori lian memoron. Post la entombigo, la senato deklaris Veron kiel dia estulo por esti adorita kiel "Divus Verus" ("Vera dio").

Vidu ankaŭ

• Gneo Domicio Korbulo (7-67)
• Marko Aŭrelio (121-180)
• Lucio Elio Cezaro (101-138)
• Hadriano (76-138)
• Antonino Pia (86-161)
• Marko Kornelio Fronto (100-170)
• Marcus Sedatius Severianus (105-162)
• Didio Juliano (133-193)
• Avidius Cassius (130-175)
• Annia Aurelia Galeria Lucila (149-182), lia edzino
• Kasio Diono (155-235)