Aleksandar Tišma

Aleksandar Tišma
Persona informo
Naskiĝo	16-an de januaro 1924 (1924-01-16) en Horgoš, Drina Banovina,  Reĝlando de serboj, kroatoj kaj slovenoj
Morto	16-an de februaro 2003 (2003-02-16) (79-jaraĝa) en Novi Sad,  Serbio kaj Montenegro
Lingvoj	serba vd
Loĝloko	Novi Sad vd
Ŝtataneco	Reĝlando de serboj, kroatoj kaj slovenoj • Socialisma federacia respubliko Jugoslavio • Serbio vd
Alma mater	fakultato pri filologio de la universitato de Belgrado vd
Profesio
Okupo	verkisto • scenaristo • tradukisto • literatura eldonisto • ĵurnalisto • poeto vd
Honorigoj Honorigoj NIN Prize • Andrić prize • Branko's Award • Leipzig Book Award for European Understanding • Premio Aŭstrio por eŭropa literaturo vd
Membrecoj Membrecoj Serba Akademio de Sciencoj kaj Artoj • Serba Akademio de Sciencoj kaj Artoj • Serba Akademio de Sciencoj kaj Artoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Aleksandar TIŜMA (serbe Александар Тишма; la 16an‏ de januaro 1924 - la 16-an de februaro 2003) estis serba verkisto.

Vivo

Tiŝma estis naskita al serba patro kaj jud-hungara patrino en la urbo Horgoš en la Bačka regiono, proksime de la serb-hungara limo (en tiu tempo - ene de la limoj de la Regno de Jugoslavio) . Li akiris sian primaran kaj sekundaran edukon en Novi Sad, en multkultura kaj plurlingva medio. Li studis la francan kaj literaturon en Budapeŝto kaj finfine kvalifikiĝis pri germanaj studoj en la Universitato de Beogrado. Fine de la dua mondmilito li aktivis en la kontraŭnazia rezisto en Novi Sad.

Post la mondmilito li eklaboris en Novi Sad kiel ĵurnalisto. Poste, li laboris kiel redaktisto ĉe Matika Sarapska, institucio por la studo de la serba lingvo kaj kulturo, kaj kiel lekciisto, aldone al liaj literaturaj agadoj. Lia verkado inkluzivas proksimume 15 verkaĵojn, inkluzive de romanoj, dosieroj de noveloj, verkaĵoj de poezio kaj eseoj. Li okupiĝis ankaŭ pri tradukado el la germana kaj la hungara. Kelkaj el liaj rakontoj estis adaptitaj por televido kaj kino.

Lia verkado estis tradukita en grandan nombron da lingvoj, kaj estis vaste rekonita. Inter la literaturaj premioj li ricevis: la Nin-Premio por Upotreba čoveka (La Uzo de Homo, 1977), la Andrich-Premio, kaj la aŭstra premio por eŭropa literaturo (1996). Li estis membro de la Serba Akademio de Sciencoj kaj Artoj kaj la Akademio de Artoj en Berlino.

La verkado de Tiŝma ofte estas de malgaja kaj pesimisma naturo, sed estas karakterizitaj per humanismo kaj kompato. Kritikistoj foje asocias lian verkadon kun centreŭropa literatura skolo, kiu ankaŭ inkluzivas Danilo Kiŝ, Czesław Miłosz kaj Bruno Schulz.

Tiŝma evitis politikan agadon, sed esprimis subtenon por demokrataj movadoj en Jugoslavio kaj poste en Serbio, kaj forlasis sian patrujon al Francio en 1993 en protesto kontraŭ la politikoj de la registaro de Slobodan Milosevic. Tiŝma revenis al Novi Sad, la urbo kie li kreskis kaj kiu estas centra akso en lia verkado, en 2000, tri jarojn antaŭ lia morto.

Verkaro

Romanoj

• Za crnom devojkom (1969). Post Nigrahara Knabino
• Knjiga o Blamu (1972). The Book of Blam
• Upotreba čoveka (1976). La Uzo de Homo
• Begunci (1981). Fuĝantoj
• Vere i zavere (1983). Kredo kaj Ŝtatperfido
• Kapo (1987). Estro
• Široka vrata (1989). La Larĝa Pordo
• Koje volimo (1990). Tiujn kiujn ni amas

Kolektoj de mallongaj rakontoj

• Krivice (1965). Kulpoj
• Nasilje (1965). Perforto
• Mrtvi ugao (1973). La morta angulo
• Povratak miru (1977). La reveno de paco
• Škola bezbožništva (1978). Lernejo de ateismo
• Hiljadu i druga noć (1987). Mil kaj Dua Nokto

Poezio

• Naseljeni svet (1956). Loĝata Mondo
• Krčma (1961). Drinkejo

Aliaj

• Drugde (1963). Aliloke , vojaĝoj
• Šta sam govorio (1996). Kion mi parolis , intervjuoj
• Dnevnik 1942-2001 (2001). Taglibro, intervjuoj

Eksteraj ligiloj

• Odlazak mudrog skeptika, Vasa Pavković, NIN, 2003-02-20 (Nekrologo) (en la serba)
• Pisac na barikadama, Mihal Ramač, Danas, 2003-03-01 (en la serba)
• Intervjuo (en la serba)