Gerila ĝardenado
Gerila ĝardenado estas ĝardenado sur neglektita publika areo kiu ne apartenas al la ĝardenisto, t.e. ne estas ties proprieto, kaj sen la aprobo aŭ permeso de la laŭleĝaj posedantoj de la areo.
Estas multaj kialoj, kial oni elektas ĉi tion. De la amatora ĝardenisto, kiu invadas la teritorion de sia najbaro, ĝis politika aktivulo, kiu celas provoki per rekta agado. La areo kie la gerila ĝardenado okazas kutime estas grunda areo kiu estis forlasita aŭ neglektita fare de la legitima, t.e. laŭleĝa posedanto, kaj la gerilĝardenistoj transprenas ĝin kaj kultivas diversajn plantojn en ĝi. Gerilaj ĝardenistoj kredas ke necesas repripensi la tutan aferon de terposedo, repreni teron de posedantoj kiuj neglektis aŭ misuzis ĝin, kaj fari novan uzon de ĝi.
Iuj gerilanoj funkcias nokte kaj en relativa sekreteco, dum aliaj faras tion tage, por krei videblecon inter la komunumanoj.
Celoj[redakti | redakti fonton]
Gerila ĝardenado estas farita por diversaj celoj kaj motivoj, kaj ĉiu gerila ĝardenisto havas sendependan agadon. Multaj elektas por gerila ĝardenado por redoni malfermajn publikajn spacojn, kiuj estas neglektitaj de la aŭtoritatoj, al la publiko. Grupoj kiuj okupiĝas pri gerila ĝardenado pro ĉi tiuj kialoj koncentriĝas pri kultivado de ornamaj plantoj sur la ĉefstratoj, same kiel kultivado de manĝeblaj plantoj por la avantaĝo de ĉiuj loĝantoj. Alia ŝlosila parto de la agado de regula ĝardenisto estas konigo, inkluzive de praktikaj lerniloj pri kiel kultivi manĝeblajn plantojn sur balkonoj, kanaletoj kaj kortaj kortoj.
Kelkaj sendependaj gerilaj ĝardenistoj kaj grupetoj kultivas mariĥuanajn ĝardenojn en publikaj parkoj, kaj ekzistas multaj retejoj kiuj donas konsiletojn kaj dividas sian sperton pri kiel sekurigi mariĥuanĝardenon de la aŭtoritatoj. Retaj forumoj estas la ĉefa fonto de scio, ĉar ili permesas al partoprenantoj diskuti diversajn temojn, konservante anonimecon. La ĉefaj temoj de diskuto estas konservado, kaj kiel ne lasi spurojn. Kutime homoj kiuj okupiĝas pri ĉi tiu speco de gerila ĝardenado faras tion por persona gajno kaj profito, kaj ne pro politikaj, mediaj aŭ estetikaj motivoj. Pro la ekonomia motivo, gerila ĝardenado de mariĥuano ĝenerale ne estas ligita al la tutmonda gerila ĝardenadmovado, kvankam la agadmanieroj estas multmaniere similaj.
Alia grupo de gorilaj ĝardenistoj estas la friganoj, homoj kiuj kolektas manĝaĵojn el rubujoj. Aldone al ili, kolektantoj kiuj volas vivi sendepende kaj ne dependi de industria agrikulturo okupiĝas ankaŭ pri gerila ĝardenado. Urbaj loĝantaroj estas tute dependaj de la transportado de manĝaĵoj de grandaj distancoj, kaj tiu transportado estas nuntempe dependa de naftaj produktoj, kaj specife de fosila fuelo. Gerilaj ĝardenistoj konsideras siajn agadojn, kune kun friganismo, kiel realigebla kaj sendependa vivmaniero kaj rimedo por eviti dependecon de la industriigita nutroĉeno.
Historio[redakti | redakti fonton]
La plej frua rekordo de gerilĝardenado estis en 1973, kiam aktivula Liz Christie kaj grupo de gerilĝardenistoj agadis en Novjorko. Ili transformis neglektitan parkumejon en ĝardenon, kiu ankoraŭ estas prizorgata de volontuloj. La parko estas nuntempe sub la protekto de la Municipa Parko-Adminstracio. Du konataj gerilĝardenistoj kiuj tiele aktivis ech antaŭ la esprimo estis konata, estas Gerard Winstensley de la angla groupo de fosistoj en 1649, kaj John "Appleside" Chapman en Ohio, Usono, en 1801.
Ekzemploj[redakti | redakti fonton]
Verda helpo[redakti | redakti fonton]
(Angle Green Aid) estas organizo fondita fare de Daniel Phillips kaj Kim Carlsrod, kaj funkcias en Los-Anĝeleso ekde 2010. La organizo transformas malnovajn flipermaŝinojn en maŝinojn por fari "argilbombojn", kiuj estas miksaĵo de lokaj semoj kaj kompoŝto, kovritaj per argilo. Post kiam preparitaj, la argilaj bomboj estas liberigitaj ie ajn, kiu povas profiti de ekzemple sovaĝaj floroj aŭ manĝeblaj plantoj, por la avantaĝo de la ĝenerala publiko. Verda helpo estis ligita al lokaj entreprenoj kaj civitanoj, por disvastigi sembombaĵojn en komunumoj tra la mondo, kaj per loke adaptitaj semoj, la celo de la organizo estas plibeligi la areon sen disvastigi invadajn speciojn.
La 1-a de majo 2000[redakti | redakti fonton]
La 1-an de majo 2000, organizo nomita revenanta al la strato organizis amasgerilĝardenladn en Parliament Square en Londono. Post festo de samba bando kaj biciklado de kritika amaso el la Hyde Park, miloj da gerilĝardenistoj venis al la placo kaj plantis plantojn kaj legomojn. Ligna statuo estis metita en la lokon, kaj aktivuloj dancis ĉirkaŭ ĝi, same kiel reklamoj estis afiŝitaj kiel ekzemple "Lasu Londonon flori", "La tero estas komuna areo por ĉiuj el ni", kaj pli. Centro de Indymedia malfermiĝis, kaj la statuo de Winston Churchill ricevis verdan hararanĝon. La aktivulo kiu organizis la eventon, iama brita soldato, estis monpunita pro vandalismo de statuo de Churchill.
GuerrillaGardening.org[redakti | redakti fonton]
Ĉi tiu estas retejo dediĉita al gerila ĝardenado kaj estis starigita en oktobro 2004 fare de Richard Reynolds kiel blogo dokumentanta la gerilan ĝardenlaboro-agadojn kiujn li aranĝis ĉe neglektita konsiliodomo en Londono. Komence, ĝiaj agadoj devenis de deziro plibeligi la najbarejon, sed la retejo altiris la atenton de gerilĝardenistoj en kaj ĉirkaŭ Londono, same kiel la tutmondaj amaskomunikiloj. Ĝi funkcias kunlabore kun aliaj lokaj, lokaj kaj ankaŭ turistoj, kiuj venas specife por aliĝi al gerilaj ĝardenaj agadoj. Hodiaŭ la fondinto ankaŭ okupiĝas pri gerila ĝardenado en Libio, Berlino kaj Montrealo, kaj la retejo daŭre estas blogo sed ankaŭ inkluzivas konsiletojn, ligilojn kaj aktivan anonctabulon, kiu ebligas al gerilĝardenistoj tra la mondo trovi subtenantojn proksima al sia loĝloko.
Libroj pri gerila ĝardenado[redakti | redakti fonton]
- La libro de Richard Reynolds, On Guerrilla Gardening, recenzas kaj priskribas agadojn en tridek landoj, publikigita fare de Bloomsbury Publishing en Usono kaj Anglio en majo 2008.
- "Guerrilla Gardening: Gvidilo" verkita fare de David Tracy dokumentas gvidantojn kaj publikajn figurojn en la kampo de komunumĝardenoj
- "Guerrilla Gardening: Kiel Krei Belajn Ĝardenojn Senpage", verkita de Barbara Fallenberg, estas praktika gvidilo al "ĉio, kion vi volis scii pri ĝardenado, sed timis demandi."
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Liberigo de ĝardengnomoj
