Cao Xueqin
| Cao Xueqin | ||
|---|---|---|
| ||
| Persona informo | ||
| Naskonomo | 曹霑 | |
| Naskiĝo | 12-an de julio 1724 en Nankino,  Dinastio Qing
| |
| Morto | 30-an de novembro 1759 (35-jaraĝa) en Pekino, Dinastio Qing
| |
| Religio | budhismo vd | |
| Lingvoj | ĉina vd | |
| Ŝtataneco | Dinastio Qing  vd
| |
| Profesio | ||
| Alia nomo | 曹雪芹 vd | |
| Okupo | verkisto romanisto ci lyric writer (en)  pentristo poeto filozofo vd
| |
| Aktiva en | Ĉinio vd | |
| Verkado | ||
| Verkoj | Ruĝdoma sonĝo vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
CAO Xueqin [caŭ ŝuejĉin] aŭ Cáo Zhān ĉine 曹霑, pinjino Cáo Zhān) moknomite Menzhuan - ĉina trad. 夢阮, literumo 梦阮, pinjino Mèng Ruǎn, verkis sub la pseŭdonimo Cao Xueqin, ĉine 曹雪芹 (naskiĝis 1715 aŭ 1724?, mortis 1763?[1]) estis ĉina verkisto, deveninta el riĉa familio parenca kun la imperiestro, sed poste pro malfavoro persekutata kaj ekonomie detruita. Lia romano Ruĝdoma sonĝo estas konsiderata ĉefverko de la ĉinlingva literaturo. En Ĉinio, la Hong Lou Meng (Ruĝdoma sonĝo) restis ege populara ĝis hodiaŭ, kiel 18-jarcenta romano por akademianoj, kiel televida serigego, kiel modernigita legomaterialo por la ĝenerala publiko kaj kiel komikso/bildstrio, kanto, opero kaj bildlibro por infanoj[2].
Vivkuro
[redakti | redakti fonton]Cao Xueqin estis multtalenta persono. Li bone desegnis, estis lerta kaligrafo, multe sciis pri metioj kaj eĉ medicino, kaj ankaŭ verkis belan poezion. La familio de Cao estis riĉa, lia patro estis eĉ la konfidulo de la imperiestro. La familio Cao atingis sukceson per armea lerteco en la servo de la imperiestro.
Verkaro
[redakti | redakti fonton]La verkisto, inspirita de siaj knabaj travivaĵoj en palaco dum feliĉaj jaroj de la imperiestra favoro, verkis romanon Ruĝdoma sonĝo (Hong lou meng), kiu estas konsiderata ĉefverko de la ĉina literaturo. Temas pri travivaĵoj de knabo inter liaj 13-a kaj 18-a jaroj en granda palaco plena de ĉambroj, parencoj kaj servistoj (entute ĉirkaŭ 400 personoj), pri liaj ĉiutagaj aventuretoj kun servistinoj kaj parencinoj, pri liaj severaj patro kaj avino, pri lernejo, kaj tiel plu. La verko donas bildon de ĉina vivo kaj kulturo kaj impresas tiel forte, kvazaŭ la leganto ankaŭ estus loĝanto en la palaco. La amvivo de juna viro estas la komuna fadeno de la granda familia rakonto. En fama amtriangulo kun du nevinoj, li lernas la diferencon inter amo kaj geedziĝo. Sobrigita, li ĉiam pli ofte pripensas rezigni la surteran vivon kaj daŭrigi kiel bikŝuon (almozpetantan monaĥon).Tial la libro estas ankaŭ alegorio de ĉina budhismo.
La verkisto sukcesis krei 80 ĉapitrojn, la lastajn 40 ĉapitrojn finverkis alia verkisto (Gao E verkis la lastajn 40 ĉapitrojn), kvankam estas multe da polemiko pri la identeco de la fininto. Tamen la tuto estas konsiderata kiel verko de CAO Xueqin. La romano estis eldonita post la morto de la aŭtoro.
Cao Xueqin estas unika fenomeno en la ĉina literaturo. Estis lia romano kiu influis la laboron de Lao Ŝe kaj lian romanon "Kvar Generacioj de Unu Familio". La samon oni povas diri pri la laboro de Ba Jin (pli konata en Esperanto sur la nomo Bakin) kiu heredis la ĝenron por priskribi la intrigon de malsamaj generacioj de familio.
Tradukoj
[redakti | redakti fonton]En Esperanto
[redakti | redakti fonton]La verko estis tradukita al Esperanto de La ĉina literatura tradukisto Xie Yuming tradukis la verkon Ruĝdoma sonĝo (Hong lou meng), eldonita de la Ĉina Esperanto-Eldonejo en Pekino en la jaroj 1995-1997, konsistante el 3 volumoj. La tradukisto laboris dum 10 jaroj pri la tradukado. Li estis premiita de la Asocio de Tradukistoj de Ĉinio kun la titolo de "Alta Tradukisto"[3].
En la nederlanda
[redakti | redakti fonton]En 2024 aperis kompleta traduko al la nederlanda lingvo (2.160 paĝojn). Tri tradukistoj okupiĝis dum 12 jaroj pri tiu traduko[4].
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]
- ↑ Noto: Ne estas precizaj informoj pri liaj datoj de vivo kaj morto: iuj fontoj diras, ke li naskiĝis en 1715, aliaj indikas 1724. La mortojaro estas konsiderata kiel 1763 aŭ 1764.
- ↑ (nl) Ton Harmsen, Komento pri Premio por libro, kiu atendis tradukon dum du jarcentoj (Prijs voor boek dat twee eeuwen lag te wachten op vertaling), Neerlandistiek, la 1-an de oktobro 2022
- ↑ (zh) 中华全国世界语协会沉痛悼念谢玉明同志 (Tutĉina Esperanto-Asocio profunde funebras kamaradon Xie Yuming), la 28-an de decembro 2022
- ↑ (nl) Online boekensalon ‘De droom van de rode kamer’ - vertaling van een Chinese klassieker, Univ. Leiden, la 5-an de septembro 2022