Kronŝtato

Ĝemelurboj
	Toulon • Piła • Asipoviĉi • Nordborg • Nafplio • Mühlhausen • Kotka • Derbent • Novoĉerkassk • Sumoto • Zelenodolsk • Teodozio • Mesino • Sebastopolo • Hradec Králové • León vd

Kronŝtato
municipa distrikto • urbo • setlejo • militista unuo • haveno
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj
	Toulon • Piła • Asipoviĉi • Nordborg • Nafplio • Mühlhausen • Kotka • Derbent • Novoĉerkassk • Sumoto • Zelenodolsk • Teodozio • Mesino • Sebastopolo • Hradec Králové • León vd
Poŝtkodo	197760–197762
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	44 401 (2018) [+]
Loĝdenso	2 295 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	59° 59′ N, 29° 46′ O (mapo)59.99083333333329.774722222222Koordinatoj: 59° 59′ N, 29° 46′ O (mapo) [+]
Areo	19,35 km² (1 935 ha) [+]
Horzono	UTC+03:00 [+]
	Kronŝtato (Sankt-Peterburgo) Kronŝtato
	Situo de Kronŝtato
	Kronŝtato (Rusio) Kronŝtato
	Situo de Kronŝtato
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Kronstadt [+]
	v • d • r

Kronŝtato^[1] (ruse Кронштадт, de la origina germanlingva formo Kronstadt, "krona urbo") estas urbo kaj eksa fortikaĵo en Rusio. Ĝi situas sur insulo Kotlin (ruse Котлин), en la Balta Maro apud Sankt-Peterburgo.

Ekde 1984 mara digo kun aŭtomobila vojo kunigas la insulon kun la kontinento. La digo estas norde de la insulo kaj oni planas konstrui alian digon al sudo de la insulo. Tiam tra la urbo estos granda aŭtomobila vojo de Finnlando al suda Rusio. Sed ĉefa celo de konstruado de la digo estas protektado de urbo Sankt-Peterburgo de superakvadoj.

Sur bordoj de la insulo ĉirkaŭ la urbo estas multaj havenoj por precipe militaj ŝipoj kaj antikvaj fortikaĵoj.

Historio[redakti | redakti fonton]

Petro la 1-a fondis la urbon en 1703 kiel militŝipa bazo ĉe la Balta Maro. La urbo estis fondita kiel mara fortikaĵo por protekti novan tiaman ĉefurbon Sankt-Peterburgo kontraŭ minaco de malamikaj flotoj.

Ekde komenco la urbo estis konsiderata kiel parto de Sankt-Peterburgo kaj pro tio Kronŝtato havas rektajn, larĝajn (laŭ normoj de tiu tempo) stratojn ktp.

En 1704 post unu monato, post kiam la unuaj fortikaĵoj estis finitaj, la unuan fojon malamika svedia floto provis preteriri la urbon kaj iri al Sankt-Peterburgo, sed turniĝis reen.

En 1723 vica fortikaĵo sur la insulo akiris nomon "Kronstadt" (kvankam tiam jam ekzistis kelkaj havenoj kaj fortikaĵoj).

En 1824 estis granda superakvado. Akva nivelo plisuperiĝis je 3,5 metroj. La urbo estis tute sub akvo. Ĉar pro tio lignaj konstruaĵoj estis multe damaĝitaj, poste oni konstruis precipe el ŝtono.

En 1854 dum la krimea milito britia kaj francia floto alvenis por preteriri la urbon kaj iri la Sankt-Peterburgo, sed eĉ ne provis ĉi tion pro minaca aspekto de fortikaĵoj de Kronŝtato.

En 1905 ... 1907 kaj 1917 la urbanoj partoprenis tiamajn rusiajn revoluciojn.

Kvankam la matrosoj en 1919 forte apogis la revolucion kaj batalis kontraŭ Judenoviĉ, la urbo mondkonatiĝis pro la kronŝtadta ribelo de maristoj en 1921 kontraŭ la bolŝevika regado. Ruĝa Armeo gvide de Lev Trockij sange disbatis la ribelon. La 10-a kongreso de la rusa komunista partio profunde analizis la ribelon kaj ankaŭ tio instigis la enkondukon de la Nova Ekonomia Politiko.

Dum la dua mondmilito la urbo estis multe damaĝita sed neniam estis kapitulacigita.