Mito: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
JAnDbot (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: gl, sq forigo de: en, th |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto modifo de: mk:Мит; cosmetic changes |
||
Linio 3: | Linio 3: | ||
La historio de la universo klarigeblas per la modernaj [[astronomio]] kaj [[astrofiziko]], dum [[arkeologio]] kaj [[historiscienco]] provas klarigi la [[historio]]n de [[homo|homaj]] [[socio]]j. En la fora pasinteco, kiam sciencoj ankoraŭ ne ekzistis, la komencojn de la mondo kaj de [[socio]] oni klarigis per mitoj. |
La historio de la universo klarigeblas per la modernaj [[astronomio]] kaj [[astrofiziko]], dum [[arkeologio]] kaj [[historiscienco]] provas klarigi la [[historio]]n de [[homo|homaj]] [[socio]]j. En la fora pasinteco, kiam sciencoj ankoraŭ ne ekzistis, la komencojn de la mondo kaj de [[socio]] oni klarigis per mitoj. |
||
La [[vorto]] '''mito''' estas ofte erare komprenita kun [[signifo]] '''fikcio''', |
La [[vorto]] '''mito''' estas ofte erare komprenita kun [[signifo]] '''fikcio''', io kio neniam okazis. Mito estas vera [[metodo]] por pripensi la pasinton. Konata historiisto de [[religio]]j foje deklaris: "Mitoj sciigas nur tion, kio vere okazis." Ĉi tio ne signifas ke mitoj ĝuste klarigas tion, kio fakte okazis. Ĝi faras nur sugeston, tamen malantaŭ la klarigo estas tio, kion oni ne povas nek vidi nek ekzameni. |
||
En antikva tempo niaj foraj prauloj, por klarigi por ili nekompreneblajn kaj misterajn eventojn, verkadis diversajn [[rakonto]]jn kaj [[epopeo]]jn, kiuj transdoniĝis de unu [[generacio]] al alia. Tiel aperis mitoj kaj [[legendo]]j. Mito estas [[tradicio|tradicia]] rakonto pri la dioj aŭ praavoj kaj iliaj agoj en la komenco de la tempoj, plejofte kun religia, [[dramo|drameca]] karaktero. Mitoj respegulis fantastajn [[imago]]jn de antikvaj homoj pri la aranĝo de la universo, [[naturo]] kaj homa historio. |
En antikva tempo niaj foraj prauloj, por klarigi por ili nekompreneblajn kaj misterajn eventojn, verkadis diversajn [[rakonto]]jn kaj [[epopeo]]jn, kiuj transdoniĝis de unu [[generacio]] al alia. Tiel aperis mitoj kaj [[legendo]]j. Mito estas [[tradicio|tradicia]] rakonto pri la dioj aŭ praavoj kaj iliaj agoj en la komenco de la tempoj, plejofte kun religia, [[dramo|drameca]] karaktero. Mitoj respegulis fantastajn [[imago]]jn de antikvaj homoj pri la aranĝo de la universo, [[naturo]] kaj homa historio. |
||
Mito estas neapartigebla de [[religio]]. Ambaŭ kredas je ekzisto de supernaturaj fortoj. |
Mito estas neapartigebla de [[religio]]. Ambaŭ kredas je ekzisto de supernaturaj fortoj. |
||
Unu el la plej bonaj mitaj libroj estas '''Iliado''' de Homero, kiu |
Unu el la plej bonaj mitaj libroj estas '''Iliado''' de Homero, kiu sciigas pri la [[Troja milito]]. Neniu leganto de la [[libro]] hodiaŭ akceptas la Homeran raportaĵon kiel historie faktan rakonton. Eble estas eta dubo, tamen che iuj tempoj antaŭ multaj jarcentoj Homero vivis kaj tie vere okazis [[milito]] inter la [[grekoj|Grekaj]] civitoj kaj la [[loĝantaro|loĝantoj]] de nordokcidenta Azio Malgranda. |
||
==Klasifiko de mitoj== |
== Klasifiko de mitoj == |
||
Oni povas klasifiki mitojn laŭ temoj, priskribitaj en ili, menciindas mitoj pri |
Oni povas klasifiki mitojn laŭ temoj, priskribitaj en ili, menciindas mitoj pri |
||
Linio 18: | Linio 18: | ||
kiuj varias de unu popolo al alia. |
kiuj varias de unu popolo al alia. |
||
==Naciaj mitologioj== |
== Naciaj mitologioj == |
||
La plej konataj kaj riĉenhavaj naciaj mitologioj estas: |
La plej konataj kaj riĉenhavaj naciaj mitologioj estas: |
||
[[Sumera Mitologio| |
[[Sumera Mitologio|Sumera]] - [[Egipta Mitologio|Egipta]] - [[Greka Mitologio|Greka]] - [[Romana Mitologio|Romana]] - [[Skandinava Mitologio|Skandinava]] - [[Orienta Mitologio|Orienta]] |
||
==Modernaj mitoj== |
== Modernaj mitoj == |
||
===Vidu ankaŭ=== |
=== Vidu ankaŭ === |
||
* [[Filozofio]] |
* [[Filozofio]] |
||
* [[Carl Gustav Jung]] |
* [[Carl Gustav Jung]] |
||
Linio 65: | Linio 65: | ||
[[lad:Mito]] |
[[lad:Mito]] |
||
[[lb:Mythos]] |
[[lb:Mythos]] |
||
[[mk: |
[[mk:Мит]] |
||
[[nl:Mythe]] |
[[nl:Mythe]] |
||
[[no:Myte]] |
[[no:Myte]] |
Kiel registrite je 00:27, 23 okt. 2010
Difino kaj historio
La historio de la universo klarigeblas per la modernaj astronomio kaj astrofiziko, dum arkeologio kaj historiscienco provas klarigi la historion de homaj socioj. En la fora pasinteco, kiam sciencoj ankoraŭ ne ekzistis, la komencojn de la mondo kaj de socio oni klarigis per mitoj.
La vorto mito estas ofte erare komprenita kun signifo fikcio, io kio neniam okazis. Mito estas vera metodo por pripensi la pasinton. Konata historiisto de religioj foje deklaris: "Mitoj sciigas nur tion, kio vere okazis." Ĉi tio ne signifas ke mitoj ĝuste klarigas tion, kio fakte okazis. Ĝi faras nur sugeston, tamen malantaŭ la klarigo estas tio, kion oni ne povas nek vidi nek ekzameni.
En antikva tempo niaj foraj prauloj, por klarigi por ili nekompreneblajn kaj misterajn eventojn, verkadis diversajn rakontojn kaj epopeojn, kiuj transdoniĝis de unu generacio al alia. Tiel aperis mitoj kaj legendoj. Mito estas tradicia rakonto pri la dioj aŭ praavoj kaj iliaj agoj en la komenco de la tempoj, plejofte kun religia, drameca karaktero. Mitoj respegulis fantastajn imagojn de antikvaj homoj pri la aranĝo de la universo, naturo kaj homa historio.
Mito estas neapartigebla de religio. Ambaŭ kredas je ekzisto de supernaturaj fortoj. Unu el la plej bonaj mitaj libroj estas Iliado de Homero, kiu sciigas pri la Troja milito. Neniu leganto de la libro hodiaŭ akceptas la Homeran raportaĵon kiel historie faktan rakonton. Eble estas eta dubo, tamen che iuj tempoj antaŭ multaj jarcentoj Homero vivis kaj tie vere okazis milito inter la Grekaj civitoj kaj la loĝantoj de nordokcidenta Azio Malgranda.
Klasifiko de mitoj
Oni povas klasifiki mitojn laŭ temoj, priskribitaj en ili, menciindas mitoj pri
Deveno de la Universo - Deveno de la Tero - Tutmonda diluvo - Kreado de Homo - Fino de la mondo - Suno kaj Luno - Dioj kaj Herooj,
kiuj varias de unu popolo al alia.
Naciaj mitologioj
La plej konataj kaj riĉenhavaj naciaj mitologioj estas:
Sumera - Egipta - Greka - Romana - Skandinava - Orienta