Grabeno: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 14:12, 23 dec. 2015

En geologio, grabeno ^[1] estas depresio limigita de du paralelaj faŭltoj. Graben estas germana por foso aŭ tranĉeo. Germane, Graben estas uzita kaj singulare kaj plurale ^[2].

Priskribo

Grabeno estas rezulto de malleviĝo de tereno produktante valon kun klara kruta deklivo je ĉiu flanko. Grabenoj ofte okazas flanko-ĉe-flanko kun horstoj. Horstaj kaj grabenaj strukturoj estas indikoj de streĉorezistaj fortoj kaj terkrusta streĉo. Grabeno estas produktita ekde paralelaj normalaj faŭltoj, kie la pendanta muro estas subenglitita kaj la piedmuro suprenglitita. La faŭltoj tipe subeniras al centro de la grabeno ekde ambaŭ flankoj. Horstoj estas paralelaj blokoj kiuj restas inter grabenoj; la limigantaj faŭltoj de horsto tipe subeniras ekde la centra linio de horsto. Unuopa aŭ multipla grabeno povas rezultigi riftan valon.

Unu el la plej profundaj grabenoj kun 1 000 metroj da subenglitado estas tiu de Unzen-Monto, vulkana masivo en suda Japanujo.

Duon-grabeno

En multaj riftoj la grabenoj estas nesimetriaj, kun ĉefa faŭlto laŭlonge nur unu el la limoj, kaj tiuj estas sciataj kiel duon-grabenoj. La poluseco ( direkto de la glisado ) de la ĉefaj limigantaj faŭltoj tipe alternas laŭlonge de la longo de la rifto. La nesimetrio de duon-grabeno forte influas la kuntektonan surfondiĝon. Kompare malmulte da sedimento eniras en la duon-grabenon tra la ĉefa limiganta faŭlto, kauze de la efikoj de piedmura leviĝo sur la drenado-sistemoj. La escepto estas de iu ĉefa kompensado en la limiganta faŭlto, kie transdon-deklivo povas provizi per grava enirpunkto. Plimulto de la sedimento eniros en la duon-grabenon sube de la senfaŭlta pendant-mura flanko ( ekzemple Bajkalo-Lago^[3] ).

Famaj grabenoj

Bajkalo, Siberio, Rusujo
Basin and Range Province ( baseno kaj montara provinco ) de sudokcidenta Nordameriko estas ekzemplo de sinsekvantaj horsto/grabeno-sistemoj, inkluzive de Valo de Morto, kun Grand-sala Valo estante la plej orienta kaj Valo Owens estante la plej okcidenta.

Centraj Malaltaĵoj ( aŭ Midland-Valo ), Skotujo
Granda Rifto
Guanabara-Golfo en Rio-de-Ĵanejro , Brazilo
Lago Tahoe, Kalifornio kaj Nevado, Usono
Lambert-Grabeno en Antarkto
Malsupra Godavari-Valo en Suda Barato
Narmado-Valo en centra Barato
Oslo-Grabeno ĉirkaŭ Oslo, Norvegujo
Otavo-Boneĉere-Grabeno en Ontario kaj Kebekio, Kanado
Rifto de Rio Grande del Norte Valo en Kolorado/Nov-Meksiko/Teksaso, Usono
Sagano-Valo ( rivero Saguenay ), Kebekio, Kanado
Sankt-Vincento-Golfeto en Suda Aŭstralio, Aŭstralio
Valo de Supra Rejno norde de Bazelo, Svisujo

Alia grabeno

Grabeno de Republic en Republic, Vaŝingtonio

Referencoj

↑ Plena Ilustrita Vortaro 2002 p.402
↑ Schlumberger Oilfield Glossary
↑ Nelson,C.H., Karabanov,E.B., Colman,S. and Escutia,C. 1999, Tectonic and sediment supply control of deep rift lake turbidite systems: Lake Baikal, Rusujo. Geology, 27, 163–166

Bibliografio

McKnight, Tom L; Hess, Darrel. (2000) “The Internal Processes: Graben”, Physical Geography: A Landscape Appreciation. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, p. 417. ISBN 0-13-020263-0.

[1] Plena Ilustrita Vortaro 2002 p.402

[2] Schlumberger Oilfield Glossary

[3] Nelson,C.H., Karabanov,E.B., Colman,S. and Escutia,C. 1999, Tectonic and sediment supply control of deep rift lake turbidite systems: Lake Baikal, Rusujo. Geology, 27, 163–166

[1]

[2]

[3]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 [[Dosiero:Fault-Horst-Graben.svg|eta|220px|[[USGS]]-bildo.]]
-En [[geologio]], '''grabeno''' <ref> Plena Ilustrita Vortaro 2002 p.402 </ref> estas depresio limigita de du paralelaj [[faŭlto]]j. ''Graben'' estas [[Germana lingvo|germana]] por ''foso'' aŭ ''[[tranĉeo]]''. Germane, ''Graben'' estas uzita kaj [[Singularo|singulare]] kaj [[Pluralo|plurale]] <ref>[http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=graben Schlumberger Oilfield Glossary]</ref>.
+En [[geologio]], '''grabeno''' <ref>Plena Ilustrita Vortaro 2002 p.402</ref> estas depresio limigita de du paralelaj [[faŭlto]]j. ''Graben'' estas [[Germana lingvo|germana]] por ''foso'' aŭ ''[[tranĉeo]]''. Germane, ''Graben'' estas uzita kaj [[Singularo|singulare]] kaj [[Pluralo|plurale]] <ref>[http://www.glossary.oilfield.slb.com/Display.cfm?Term=graben Schlumberger Oilfield Glossary]</ref>.
 == Priskribo ==
-[[Dosiero:Graben Afar ASTER 20020327.jpg|eta|220px|left|[[Infraruĝa radiado|Infraruĝe]] akcentita satelita bildo de grabeno en Afar-Depresio ( Granda Rifto ).]]
+[[Dosiero:Graben Afar ASTER 20020327.jpg|eta|220px|maldekstra|[[Infraruĝa radiado|Infraruĝe]] akcentita satelita bildo de grabeno en Afar-Depresio ( Granda Rifto ).]]
 Grabeno estas rezulto de malleviĝo de tereno produktante [[valo]]n kun klara kruta [[deklivo]] je ĉiu flanko. Grabenoj ofte okazas flanko-ĉe-flanko kun horstoj. Horstaj kaj grabenaj strukturoj estas indikoj de streĉorezistaj [[forto]]j kaj [[Terkrusto|terkrusta]] streĉo.
 Grabeno estas produktita ekde paralelaj normalaj faŭltoj, kie la [[Faŭlto|pendanta muro]] estas subenglitita kaj la [[Faŭlto|piedmuro]] suprenglitita. La faŭltoj tipe subeniras al centro de la grabeno ekde ambaŭ flankoj. Horstoj estas paralelaj blokoj kiuj restas inter grabenoj; la limigantaj faŭltoj de horsto tipe subeniras ekde la centra linio de horsto.
@@ Linio 33: / Linio 33: @@
 == Alia grabeno ==
 * [[Grabeno de Republic]] en [[Republic (Vaŝingtonio)|Republic]], [[Vaŝingtonio]]
 == Referencoj ==
-{{Reflist}}
+{{referencoj}}
 == Bibliografio ==
 * {{cite book | author=McKnight, Tom L; Hess, Darrel | year=2000 | chapter=The Internal Processes: Graben | title=Physical Geography: A Landscape Appreciation | pages=417 | location=Upper Saddle River, NJ | publisher=Prentice Hall | isbn=0-13-020263-0}}