Jean Baptiste Perrin: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Neniu resumo de redakto |
Anstataŭigi la sektionon "Verkoj" per "Biografio", kiu estas tradukita de la franca artikolo en Wikipedia. |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
{{informkesto homo}} |
{{informkesto homo}} |
||
'''Jean Baptiste PERRIN''' (naskiĝis la [[30-an de septembro]] [[1870]] en [[Lille]], [[Francio]]; mortis la [[17-an de aprilo]] [[1942]] en [[Novjorko]], [[Usono]]) estis [[ |
'''Jean Baptiste PERRIN''' (naskiĝis la [[30-an de septembro]] [[1870]] en [[Lille]], [[Francio]]; mortis la [[17-an de aprilo]] [[1942]] en [[Novjorko]], [[Usono]]) estis franca [[fizikisto]], [[Kemiisto|ĥemiisto]] kaj [[politikisto]], [[Nobel-premio pri fiziko|Nobel-premiito pri fiziko]] en 1926. |
||
== |
== Biografio == |
||
Studinto de [[École Normale Supérieure]], li estis instruisto (1898) kaj poste iĝis profesoro (1910) pri ĥemio kaj [[fiziko]] en la [[Fakultato pri sciencoj de Parizo]], kie li instruis dum 40 jarojn. |
|||
La unuaj laboroj de Perrin temis pri [[katodaj radioj]] kaj [[ikso-radioj]]. Li demontris inter alie, ke katodaj radioj estis negative ŝargitaj eroj. Aliaj verkoj temis pri [[fluorescenco]], disfalo de [[radiumo]], [[sono|sonestiĝo]] kaj disvastiĝo. |
|||
Por sia unua scienca esplorado, Jean Perrin entreprenis solvi la [[Enigmo|enigmon]] de la naturo de [[Katoda radio|katodaj radioj]] kaj [[Ikso-radioj|X-radioj]]. Ĉu ili estas [[lumo]] ĉu [[materio]] ? En 1895, li demonstris per konvinkaj eksperimentoj, ke la katodaj radioj konsistas el [[Elektra ŝargo|partikloj negative ŝargitaj]]. En 1896 li konstatis, ke la X-radioj agas kiel [[ultraviolaj radioj]] havante etan [[Ondolongo|ondolongon]], kaj li malkovris, ke ili [[Joniga radiado|jonigas]] gasajn molekulojn. |
|||
Li kreis la [[Perrin-tubo]]n, kiu ebligis kalkulon de la specifa ŝargo de [[elektrono]]j multe pli precizan ol per la konata fadenraditubo. |
|||
La plej fama ol siaj sciencaj esploradoj konsistis serion da eksperimentoj inter 1907 kaj 1909, por konfirmi la interpreton de [[Albert Einstein]] en 1905 pri la Brown-a molekula movo, kaj determini la [[konstanto de Avogadro]]. En 1913, Jean Perrin publicis la libron « La atomoj », en kiu li kolektis pri fizikaj ĥemiaj [[Scio|scioj]] kaj alskribis siajn [[Malkovro|malkovrojn]]. Tiu verko famigis lin internacie. Li ricevis la Nobel-premio pri fiziko en 1926 pro pruvi la atomhipotezon, ĉesante definitive la longan batalon pro la ekzistado de [[Molekulo|molekuloj]]. (Ajouter une ligne sur l’article « atomo ») |
|||
Liaj plej konataj laboroj estis pri ecoj de [[koloido]]j kaj esploro de la [[Browna movo]] de apartaj eroj. |
|||
Dum la unua [[mondmilito]], Jean Perrin konceptis kaj fabrikis stereo[[Akustiko|akustik]]<nowiki/>ilojn por lokalizi la malamikajn [[Submarŝipo|submarŝipojn]] kaj [[Artilerio|arteleriojn]]. Post la [[unua mondmilito]], li zorgis pri scienca edukado kaj konsekvence skribis artikolojn por la studantoj kaj la publiko. Samtempe, li valorigis organizaĵojn pri la [[kulturo]], la [[industrio]] kaj la [[Scienca esplorado|scienca esploro]], unue kiel politika konsilisto kaj poste, kiel ano de la registaro de la franca [[Popola Fronto]]. Speciale, li estis iu el la fondintoj de la [[Observatorio de Haute-Provence]] en 1936, la [[Palaco de Malkovro]] en 1937 kaj la [[Nacia centro pri scienca esploro]] (CNRS) en 1939. |
|||
En [[1926]] li ricevis la [[Nobel-premio pri fiziko|Nobel-premion pri fiziko]]. |
|||
Jean Perrin estis ano de la [[Akademio de Sciencoj de Francio]], la [[Reĝa Societo de Londono]], la [[Reĝa Akademio de Belgio]] kaj ankaŭ aliaj akademioj. Li estis [[Honora legio|Grand-oficiroj de la Honora Legio]]. Jean Perrin ekziliĝis volonte al [[Novjorko|NovJorko]] kaj mortis en 1942. Liaj cindroj, tiel same kiel lia amiko [[Paul Langevin]], estis transportataj en la [[Panteono de Parizo]] en 1948. |
|||
En 1939, li kreis la [[CNRS]] kun [[Jean Zay]]. |
|||
<br /> |
|||
{{Commonscat|Jean Perrin}} |
{{Commonscat|Jean Perrin}} |
||
Kiel registrite je 13:28, 2 feb. 2020
| Jean Baptiste Perrin | |
|---|---|
Nobel-premiito 
| |
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 30-an de septembro 1870 en Lillo, Nord,  Francio
|
| Morto | 17-an de aprilo 1942 (71-jaraĝa) en Nov-Jorko,  Usono
|
| Tombo | Panteono de Parizo |
| Lingvoj | franca |
| Ŝtataneco | Francio |
| Alma mater | Universitato de Parizo • Supera normala lernejo • Lycée Janson-de-Sailly |
Subskribo 
| |
Memorigilo 
| |
| Familio | |
| Edz(in)o | Henriette Perrin-Duportal |
| Infanoj | Francis Perrin • Aline Lapicque |
| Parencoj | Georges Lapicque David Perrin |
| Okupo | |
| Okupo | fizikisto • universitata instruisto • komponisto • kemiisto • teoria fizikisto |
| Verkoj | Les Atomes Œuvres scientifiques de Jean Perrin |
Jean Baptiste PERRIN (naskiĝis la 30-an de septembro 1870 en Lille, Francio; mortis la 17-an de aprilo 1942 en Novjorko, Usono) estis franca fizikisto, ĥemiisto kaj politikisto, Nobel-premiito pri fiziko en 1926.
Biografio
Studinto de École Normale Supérieure, li estis instruisto (1898) kaj poste iĝis profesoro (1910) pri ĥemio kaj fiziko en la Fakultato pri sciencoj de Parizo, kie li instruis dum 40 jarojn.
Por sia unua scienca esplorado, Jean Perrin entreprenis solvi la enigmon de la naturo de katodaj radioj kaj X-radioj. Ĉu ili estas lumo ĉu materio ? En 1895, li demonstris per konvinkaj eksperimentoj, ke la katodaj radioj konsistas el partikloj negative ŝargitaj. En 1896 li konstatis, ke la X-radioj agas kiel ultraviolaj radioj havante etan ondolongon, kaj li malkovris, ke ili jonigas gasajn molekulojn.
La plej fama ol siaj sciencaj esploradoj konsistis serion da eksperimentoj inter 1907 kaj 1909, por konfirmi la interpreton de Albert Einstein en 1905 pri la Brown-a molekula movo, kaj determini la konstanto de Avogadro. En 1913, Jean Perrin publicis la libron « La atomoj », en kiu li kolektis pri fizikaj ĥemiaj scioj kaj alskribis siajn malkovrojn. Tiu verko famigis lin internacie. Li ricevis la Nobel-premio pri fiziko en 1926 pro pruvi la atomhipotezon, ĉesante definitive la longan batalon pro la ekzistado de molekuloj. (Ajouter une ligne sur l’article « atomo »)
Dum la unua mondmilito, Jean Perrin konceptis kaj fabrikis stereoakustikilojn por lokalizi la malamikajn submarŝipojn kaj arteleriojn. Post la unua mondmilito, li zorgis pri scienca edukado kaj konsekvence skribis artikolojn por la studantoj kaj la publiko. Samtempe, li valorigis organizaĵojn pri la kulturo, la industrio kaj la scienca esploro, unue kiel politika konsilisto kaj poste, kiel ano de la registaro de la franca Popola Fronto. Speciale, li estis iu el la fondintoj de la Observatorio de Haute-Provence en 1936, la Palaco de Malkovro en 1937 kaj la Nacia centro pri scienca esploro (CNRS) en 1939.
Jean Perrin estis ano de la Akademio de Sciencoj de Francio, la Reĝa Societo de Londono, la Reĝa Akademio de Belgio kaj ankaŭ aliaj akademioj. Li estis Grand-oficiroj de la Honora Legio. Jean Perrin ekziliĝis volonte al NovJorko kaj mortis en 1942. Liaj cindroj, tiel same kiel lia amiko Paul Langevin, estis transportataj en la Panteono de Parizo en 1948.
