Timișoara

Ĝemelurboj
	Graz • Karlsruhe • Gera • Mulhouse • Rueil-Malmaison • Sassari • Faenza • Trevizo • Palermo • Cancún • Trujillo • Novi Sad • Szeged • Nottingham • Ŝenĵeno • Zrenjanin • Ĉernivco • Ĝenovo • Lublino • Benito Juárez (komunumo en Quintana Roo) vd

	Timișoara
	germane Temeswar, Temeschburg, hungare Temesvár, ĉeĥe Temešvár, turke Temeşvar
	urbo
	Placo Victoriei Timișoara
	Blazono
	Blazono
municipo de Rumanio • centro de distrikto en Rumanio • urbego • universitata urbo • havenurbo
Ĝemelurboj
	Graz • Karlsruhe • Gera • Mulhouse • Rueil-Malmaison • Sassari • Faenza • Trevizo • Palermo • Cancún • Trujillo • Novi Sad • Szeged • Nottingham • Ŝenĵeno • Zrenjanin • Ĉernivco • Ĝenovo • Lublino • Benito Juárez (komunumo en Quintana Roo) vd
	Oficiala nomo: Timișoara
	Kromnomo: Malgranda Vieno
Ŝtato	Rumanio
Regiono	rumania Banato
Distrikto	distrikto Timiș
Historiaj regionoj	Hungara reĝlando, Transilvanio
Rivero	Bega
Situo	Timișoara
- alteco	90 m s. m.
- koordinatoj	45° 45′ 35″ N 21° 13′ 48″ O / 45.75972 °N, 21.23000 °O (mapo)
Areo	129,2 km² (12 920 ha)
- de metropolo	1 070,4 km² (107 040 ha)
Loĝantaro	312 113 (2009)
Denseco	2 415,74 loĝ./km²
Unua skribmencio	1019
Horzono	OET (UTC+2)
- somera tempo	OEST (UTC+3)
Poŝtkodo	300030
Telefona antaŭkodo	(+40) 02 56
Aŭtokodoj	TM
	Timișoara (Timișoara)
	Situa mapo de Timișoara
	Timișoara (Timișoara)
	Situa mapo de centra Timișoara
	Timișoara (Rumanio)
	Situo de Timișoara enkadre de Rumanio
	Vikimedia Komunejo: Timișoara
	Retpaĝo: www.primariatm.ro
	v • d • r

Eble vi serĉas: Temešvár.

Koordinatoj: 45° 45′ 35″ N 21° 13′ 48″ O / 45.75972 °N, 21.23000 °O (mapo)

Timișoara [timiŝŭara], esperante Timiŝoaro^[1] kaj ankaŭ Temeŝvaro (hungare: Temesvár temeŝvar; germane: Temeswar, Temeschburg, en germanaj dialektoj ankaŭ Temeschwar), estas la ĉefa urbo de la rumana provinco Banat. Ĝi estas la ĉefurbo de la distrikto (judeţ) Timiș.

Geografio

Timișoara situas ĉe la kanalo Bega, 562 km okcidente de București. Oni aligis al ĝi la vilaĝojn Freidorf, Colonia Kunz kaj Mehala.

Loĝantaro

En 1910 en la urbo vivis 72 555 loĝantoj, germanoj, hungaroj kaj rumanoj, laŭ kvanto en tiu sinsekvo; en 1992 estis 334 115 (82 % rumanoj, 9,5 % hungaroj, 4 % germanoj, 2 % serboj), kaj laŭ la stato de 2021 en la urbo vivis 250 849 loĝantoj sur areo de 130,5 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 1 922 loĝantoj/km². En la urbo estas unu el la plej grandaj universitataj centroj de Rumanio. Ankaŭ post la jaro 1920, kiam la urbo laŭ la traktato de Trianon de Hungario estis donita al Rumanio, la tiam ankoraŭ multnombra german- kaj hungarlingvaj urbaj loĝantaroj tenis multajn kulturajn instituciojn, gazetojn, libroeldonejojn, lernejojn, teatrojn. Unu el multaj ekzemploj de provo pri hungarlingva gazeto en la urbo estis A Hét, kiu sukcesis nur aperi en 1945, tuj post la fino de la Dua Mondmilito. En 1953 remalfermiĝis

Historio

En 1849 tiu fortikaĵo estis la unusola, kiun la hungara armeo ne povis okupi.

Ĝis Traktato de Trianon ĝi apartenis al Hungario (Temes vármegye).

La 2-an de novembro 1846 koncertis en la urbo Franz Liszt. La 15-an de septembro 1878 recitalis en la urbo Josef Joachim (violono) kaj Johannes Brahms (piano).
Ekde 1880 aktivas en la urbo la Fratinoj instruantaj de Nia Sinjorino (Banato).

Vidindaĵoj

Servoj

Lerneja komplekso de la Fratinoj instruantaj de Nia Sinjorino (Banato)

Famuloj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Listo de renomaj personoj de Timișoara.

Aleksandar Bačvanski, hungara-serba aktoro
Petru Ilieșu, rumana poeto
Géza Zórád, hungara pentristo

Eventoj

En Timișoara komenciĝis, je la 16-a de decembro 1989, la ribelo, kiu alportis finon al la diktaturo de Rumanio. Je la 20-a de decembro Timișoara deklaris sin la unua libera urbo, tamen je la prezo de 1.104 mortintoj kaj 3.352 vunditoj. Unu semajnon poste disfalis la reĝimo de Nicolae Ceaușescu.

En 2021 Timișoara estos Eŭropa Kultura Ĉefurbo.

Esperanto

En Timișoara troviĝas la sidejo de la Esperanto-Asocio de Rumanio kaj de RumEJA. En majo 2003 tie okazis Balkana E-Simpozio, en la Okcidenta Universitato.