Vangaži
| Vangaži | ||
| Urbo | ||
 En centro de Vangaži
| ||
|
||
| Lando |  Latvio
| |
|---|---|---|
| Municipo | Ropaži | |
| Historia regiono | Livonio aŭ Livlando (latve Vidzeme) | |
| Rivero | Straujupīte | |
| Supermara alteco | 20 m s. m. | |
| Koordinatoj | 57° 05′ 33″ N 24° 32′ 47″ O / 57.09250 °N, 24.54639 °O (mapo) | |
| Areo | 5,0 km² (500 ha) | |
| Loĝantaro | 3 235 (29.01.2021) | |
| Denseco | 647 loĝ./km² | |
| Urbaj rajtoj | 1991 | |
| Horzono | EET (UTC+2) | |
| - somera tempo | EEST (UTC+3) | |
| Poŝtkodo | LV-2136 | |
  | ||
 Vikimedia Komunejo: Vangaži
| ||
Vangaži estas urbo en Latvia historia regiono Vidzeme, en la centro de Latvio. Ĝi apartenas al distrikto Ropaži kaj situas en norda parto de la distrikto. La distancoj al la plej gravaj centroj estas 22 km de Sigulda kaj 35 km de Rigo.[1]
Historio[redakti | redakti fonton]
Vangaži grandbieno unue estis menciita en skribaĵoj dum la sveda Vidzeme periodo en la 17-a jarcento.
Ĝis 1816 en Vangaži grandbieno funkciis la kuprofabriko. Kupro estis alportita el Sankt-Peterburgo kaj faris kandelingojn, potojn, fornonringojn. Poste, ĝis 1914, en Vangaži ekzistis la paperfabriko. Uzante vapormaŝinojn, la fabriko produktis kartonon kaj paperon. Digoj sur la bordoj de la Straujupīte pluvivis al tiu tago. Post la malfermo de la fervoja linio Rigo-Pskovo en 1889, proksimume 3 km de Vangaži grandbieno, estis konstruita Stoķi haltejo (nun Vangaži stacio). En la 1920-aj kaj 1930-aj jaroj, felta laborrenkontiĝo funkciigis anstataŭe de la paperfabriko. Estis vitrofabriko proksime de la fervoja stacidomo.
Moderna urbo establite en 1957[2] kiel Oktobra laborista vilaĝo proksime de la Garkalne gruzŝtonminejo ĉe la novkonstruita ŝtalbetonfabriko.[3] Urborajtoj ekde 1991.
La nomo supozeble originis de la livona lingvo - "rivereta herbejo" (vang).[4]
Geografio[redakti | redakti fonton]
La urbo situas en la Ropaži ebenaĵo de la Meza Latva malaltebenaĵo (latve Viduslatvijas zemiene).[5] Vangaži situas 2,5 km sude de la rivero Gauja, ĝia alfluanto Straujupīte fluas tra la urbo.
Averaĝa temperaturo estas -5,5°C en januaro kaj +17°C en julio. Da precipitaĵo falas 750 mm jare.[5]
Loĝantaro[redakti | redakti fonton]
Laŭ la stato de la jaro 2023 en la urbo vivis 3 246 personoj sur areo de 5,19 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 625 loĝantoj/km².
Etna strukturo[redakti | redakti fonton]
| Jaro | Homoj kune | Latvoj | Rusoj | Belorusoj | Ukrainoj | Poloj | Litovoj | La cetero[6] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2000 | 4172 | 1358 (33%) | 2040 (49%) | 264 (6%) | 245 (6%) | 115 (3%) | 37 (1%) | 113 (3%) |
| 2021 | 3278 | 1372 (42%) | 1249 (39%) | 169 (5%) | 171 (5%) | 77 (2%) | 20 (1%) | 175 (5%) |
Bildoj[redakti | redakti fonton]
-
Fervoja stacidomo. -
Lutera preĝejo. -
Loĝkvartaloj -
Industria areo.
.jpg)
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Toponavi.com. Distancoj
- ↑ Latvijas Padomju Enciklopēdija - Latva Soveta Enciklopedio, v. 10-1, p. 282.
- ↑ Latvijas PSR Mazā Enciklopēdija - Latva Malgranda Enciklopedio, v. 3, p. 633.
- ↑ ropazi.lv Vangažu vēsture (latve)
- ↑ 5,0 5,1 Latvijas ģeogrāfijas atlants - Latvia geografia atlaso. "Jāņa sēta", 2020
- ↑ stat.gov.lv
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
Bildoj, sonoj kaj videoj pri temo Vangaži en Vikimedia Komunejo