Veracruz (urbo)
| Veracruz | |||||
|---|---|---|---|---|---|
  Fotomontaĵo | |||||
| urbo • havenurbo • urbego • loĝlokoj de Meksiko | |||||
|
| |||||
| Blazono | |||||
| Administrado | |||||
| |||||
| Poŝtkodo | 91690–91969 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 428 323 (2010) [+] | ||||
| Loĝdenso | 5 435 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 19° 11′ N, 96° 9′ U (mapo)19.190277777778-96.153333333333Koordinatoj: 19° 11′ N, 96° 9′ U (mapo) [+] | ||||
| Alto | 10 m [+] | ||||
| Areo | 78,815 km² ( 788 1.5 ha) [+] | ||||
| |||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Veracruz City [+]
| |||||
Veracruz (signifante Vera Kruco, ordinarlingve ankaŭ Puerto de Veracruz, signifante Haveno de Veracruz, por distingi ĝin de la samnoma subŝtato) estas havenurbo kaj la plej granda urbo en la samnoma subŝtato Veracruz en Meksiko. La grandurbo situas en la Meksika Golfo en la centro de la lando kaj funkcias kiel ĝia plej granda kaj ĉefa komerca haveno [1].
Veracruz estas la administra ĉefsidejo de la Municipo de Veracruz kaj la centro de la Zona Metropolitana de Veracruz. La urbo, malgraŭ la nomo, ne estas la ĉefurbo de la ŝtato Veracruz, sed tio estas Xalapa-Enríquez.
En 2010, 552,156 homoj vivis en la grandurbo, kaj ĝia municipa areo estis 241 kvadrataj kilometroj [2]. Post Tampico kaj Coatzacoalcos-Minatitlán, ĝi estas la plej granda grandurbo sur la Golfbordo de Meksiko.
La loĝantoj nomiĝas jarochos. Evoluigita dum hispana koloniiĝo, Veracruz estas plej malnova, plej granda kaj historie plej grava haveno de Meksiko. Historie, tio estis la unua hispana urbo sur la amerika kontinento [3][4].
Historio[redakti | redakti fonton]
La hispanoj unue alvenis al la areo en 1518, kaj malkovris ke la lokaj indiĝenoj laboris oron. Kiel rezulto, jaron poste alia delegacio estis sendita sub la gvidadon de Hernán Cortés. Dum la ekspedicio Cortes kaj liaj viroj establis setlejon en la areo nomita en la hispana: Villa Rica de la Vera Cruz, kio signifas "la riĉa vilaĝo de la Vera Kruco ". La nomo rilatas al la oro trovita en la areo kaj la fakto ke la ekspedicio de Cortés alteriĝis en la areo la Sanktan Vendredon. Ĝi estis fakte la unua eŭropa setlejo sur la amerika kontinento (ne inkluzive de la insuloj proksimaj al ĝi).
Juan de Escalante estis la unua urbestro de aŭgusto 1519 kaj tial la unua eŭropano se temas pri plenumi tiun oficon sur la amerika kontinento.
La grandurbo funkciis kiel grava haveno kaj bazo por la sklavkomerco, kiam ili alvenis tien kaj estis transportitaj al la cetero de Meksiko. Ĉar la eksportado de oro kaj arĝento estis la ĉefa industrio de la grandurbo, multaj piratoj estis altiritaj al ĝi. Kiel rezulto, fortikaĵo estis konstruita sur la insulo San Juan de Olua proksime de la grandurbo en la mezo de la 16-a jarcento. En 1618 proksime de la urbo ekis fajro, kiu igis grandan parton de ĝi en cindroj. En 1640, floto de proksimume 50 ŝipoj estis postenigita en la grandurbo kiel kroma protekto kontraŭ piratoj. Malgraŭ la defendoj, la urbo estis atakita de piratoj en 1683. Dum la cetero de la kolonia periodo, la grandurbo estis la plej grava haveno en la Vicreĝlando Nova Hispanio [5].
De 1810, dum la Meksika Milito de Sendependeco, Hispanio postenigis fortojn en la grandurbo por konservi liberan itineron inter Hispanio kaj la ĉefurbo de Meksiko, Meksikurbo. En 1820, la ribeluloj sub la hispana regado sukcesis preni kontrolon de la urbo. Fortoj de la hispana garnizono kiu restis en la fortikaĵo de San Juan de Ulloa atakis la grandurbon en 1823, kaj por la rezisto de la grandurbo kontraŭ ili, ĝi ricevis la titolon "Heroa Urbo". La urbo ricevis tiun ĉi titolon la duan fojon kiam ĝi sukcesis elteni francan atakon en 1837, kaj la trian fojon post kiam Usono invadis ĝin dum la Meksik-usona milito en 1847.
En 1857, en Meksiko eksplodis enlanda milito inter la konservativuloj kaj la liberaluloj kaj la registaro de la liberala prezidanto Benito Juárez fuĝis de Meksikurbo kaj translokiĝis al Veracruz. En 1861, Hispanio sendis fortojn por okupi la havenon, por certigi la pagon de la ŝuldoj de Meksiko al Hispanio kiuj estis prokrastitaj. En 1864, francaj trupoj okupis la grandurbon kiel parto de la Franc-Meksika Milito, en kiu ili provis transdoni Meksikon al la kontrolo de Maksimiliano la 1-a.
La multaj eŭropaj atakoj kontraŭ la haveno malbonigis ĝian staton, kaj komence de la 20-a jarcento ĝi estis konsiderita unu el la plej danĝeraj havenoj sur la marbordo de la amerika kontinento. La tiama Prezidanto de Meksiko, Porfirio Díaz, kontaktis eksterlandajn kompaniojn kun la celo plibonigi la infrastrukturon de la haveno kaj modernigi ĝin.
En 1914, dum la Meksika revolucio, Usono atakis kaj konkeris la urbon por konservi usonan komercon en Meksiko. Por tio, Veracross ricevis la titolon "Heroa Urbo" por la kvara fojo. Dum la 20-a jarcento, la havenlaboristoj de Veracruz unuiĝis kaj en sia lukto kontraŭ la registaro, la haveno perdis sian grandecon.
Kulturo[redakti | redakti fonton]
La loĝantoj de la grandurbo estas nomitaj "jarochos", kaj estas konataj esti tre amuzaj, amuzaj kaj festenantoj. En februaro oni festas la karnavalon, kiu estas mirinda afero kun paradoj, ritma "danzon" kaj "son jarocho" ktp. La kuirarto de Veracruz estas specialigita pri marmanĝaĵoj, kaj ĉi tie oni manĝas "kokteles", mariskojn ĉie kun spica saŭco, kaj "pescado a al veracruzana", fiŝo en akra tomata saŭco.
Vidindaĵoj[redakti | redakti fonton]
La fortikaĵo de San Juán de Ulúa havas la plej malnovan preĝejon de Meksiko, la Kapelon de San Francisco, kaj longan vicon de muregoj, bastionoj kaj historiaj konstruaĵoj. La Bastiono Baluarte de Santiago estas alia parto de la fortikaĵoj kiuj laŭsupoze protektis la grandurbon. La centro estas centrita ĉirkaŭ la Zócalo, la ĉefplaco, kun la koloni-stila katedralparroquía. Direkte al la haveno estas la Malecón-promeno, kie la jarochos promenas ĉe krepusko. La plej proksimaj al la urbo plaĝoj estas tro poluitaj por rekomendi, sed pli malproksime estas belaj strandoj.
Ekonomio[redakti | redakti fonton]
La ekonomio de la urbo dependas ĉefe de la haveno, kiu estas la plej granda, plej malnova kaj plej grava en Meksiko. Krome, la loka ekonomio dependas de turismo, industrio kiu inkluzivas la produktadon de veturiloj kaj ŝtalo, kaj fiŝkaptado [6].
Edukado[redakti | redakti fonton]
Pluraj universitatoj funkcias en la grandurbo, inkluzive de la Universitato de Veracruz, kiu estis establita en 1944 kaj kie proksimume 70,000 studentoj studas.
Transporto[redakti | redakti fonton]
La grandurbo estas servita fare de la Ĝenerala Ariberto Jara Internacia Flughaveno, kiu ofertas flugojn al gravaj grandurboj en Meksiko kaj la grandurbo de Houston en Usono.
La grandurbo estas ligita per kvar-lena pagvojo al Meksikurbo, kaj de aliaj pagvojoj al grandurboj kiel ekzemple Xalapa de Enríquez, la ĉefurbo de la ŝtato de Veracruz.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Enciclopedia de los Municipios de México Veracruz Ignacio de la Llave (hispane). INAFED. Arkivita el la originalo je 2012-02-27. Alirita 29 October 2009.
- ↑ 2020 census tables: INEGI Censo Veracruz 2020 (2 May 2023).
- ↑ . Un poco de gracia. MexConnect. Alirita 29 October 2009.
- ↑ (August 2005) “Overdrive: Mexico's Port of Veracruz expands to move more goods—cars above all else”, Latin Trade. Alirita 29 October 2009..
- ↑ Veracruz in la (hispane). H Ayuntamiento de Veracruz. Arkivita el la originalo je 19 June 2008. Alirita 30 October 2009.
- ↑ Vacaciones en Veracruz Puerto. Best Day México: Información para sus Viajes. Alirita 29 October 2009.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Muzeo de Veracruz —(en la hispana)