Vojaĝo al la centro de la Tero
| Voyage au centre de la Terre | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| literatura verko | |||||
| Aŭtoroj | |||||
| Aŭtoro | Jules Verne | ||||
| Lingvoj | |||||
| Lingvo | franca lingvo | ||||
| Eldonado | |||||
| Eldondato | 1864 | ||||
| Eldonejo | Pierre-Jules Hetzel | ||||
| Ĝenro | lost world fiction • subterranean fiction • scientific romance • aventura fikcio • aventuro | ||||
| Loko de rakonto | Hotel Phoenix Copenhagen • Kongens Nytorv • Church of Our Saviour • Ĝardenoj de la Kastelo Rosenborg • Snæfellsjökull • Islando | ||||
| Honorigoj | NPR Top 100 Science Fiction and Fantasy Books | ||||
| |||||
Voyage au centre de la Terre ("Vojaĝo al la centro de la Tero") estas romano de scienc-fikcio, verkita en 1864 de Jules Verne. Ĝi estis publikigita en origina eldono la 25an de novembro 1864, poste laŭ alia eldono la 13an de majo 1867. La teksto de 1867 estas diferenca de tiu de 1864. Tiu enhavas fakte du pliajn ĉapitrojn (45 anstataŭ 43)[1].
Malkovrinte antikvan runan manuskripton, saĝulo, lia nevo kaj ilia gvidisto entreprenas longan vojaĝoj al la centro de la Tero enirante en ĝin tra neaktiva vulkano islanda, nome Sneffels (tio estas la Snæfellsjökull). Ili suferas multajn danĝerojn dum la entera veturado, nome soifo, antaŭdiluvaj bestoj, navigado ktp. Finfine danke al vulkana erupcio ili eliras al Italio ĉe Strombolo.
Kiel ĝenerale ĉe Jules Verne, la romano estas lerta miksaĵo de scienca konaro, de kuraĝaj ekstersciaro kaj de aventuro. La enkonduko de la romano montras la tiaman ĝuon por nova scienco nome la kriptologio.[2]. La sekvo enĉenigas priskribon de Islando de la fino de la 19a jarcento, ampleksan enkondukon al du aliaj florantaj sciencoj, nome la paleontologio kaj la geologio (oni notos la diverĝojn inter la tiamaj interpretoj kaj tiuj de nuntempo).
Intrigo
[redakti | redakti fonton]Unua parto: deĉifri la enigman skribon
[redakti | redakti fonton]La rakonto komenciĝas dimanĉe, la 24-an de majo 1863 ĉe la hejmo de profesoro Otto Lidenbrock, la onklo de Axel, en Hamburgo, Germanio.
Lidenbrock rapidis hejmen por atente legi sian plej novan aĉeton de la juda librovendisto Belius, manuskripton skribitan en la runa alfabeto, en la islanda. La verkinto de la libro estas Snorri Sturluson, 12-ajarcenta islanda verkinto, kiu rakontas la historion de la norvegaj reĝoj kiuj regis Islandon. Hazarde Lydenbrook svingas la libron supren kaj tiam pergamena volvlibro kun neklara skribo kaj kodoj skribitaj en antikva islanda manuskripto falas de ĝi (signo de la amo de Vern por kriptografio ). Li malkovras ke la volvlibro estis skribita fare de islanda akademiulo de la 16-a jarcento, alkemiisto nomita Arne Saknussemm. Post tio, ili sukcesas fendi la kodon, skribitan en kursiva skribo, kaj alvenas al la solvo de la enigmo.
Dua parto: preparoj por la vojaĝo
[redakti | redakti fonton]Lidenbrock decidas iri sur vojaĝon ĉar li devas povi atingi la vulkanon antaŭ julio, la tempo kiam Monto Skartaris ĵetos ĝian ombron super Monto Sanfels, ĉe la pinto de kiu estas la "Enirejo" al la intestoj de la tero. Li estas ekipita per ŝnurŝtuparoj, grimpŝnuroj, torĉlampoj kaj aliaj aĵoj necesaj por la vojaĝo. Post vojaĝo tra Lubeko kaj Kopenhago, ili alvenas en Rejkjaviko, kie ili akiras la servojn de sardinĉasisto, Hans Bjelke, kiu volas funkcii kiel sia gvidisto. Beilga entreprenas alporti ilin al vilaĝo ĉe la piedo de la monto kaj daŭrigi kun ili tiel longe kiel ili okupiĝas pri scienca esplorado. Ili estas ekipitaj per sciencaj instrumentoj: speco de baterio kiu produktas elektran lumon, termometron eĉ por ekstreme altaj temperaturoj, barometron, manometron, kronometron kaj du kompasojn. Ili alvenas en la vulkanon direkte al la fino de junio kaj malkovras ke ekzistas tri kamentuboj en la kratero. Lydenbrook malkovras apud unu el ili gravurita en la roko la nomon "Arne Saknussemm". La 27-an de junio, je la 13:11, la vojaĝo komenciĝas.
Tria parto: Al la ventro de la tero
[redakti | redakti fonton]La unua tago: la ekspedicio malsupreniras vertikale ĝis profundo de 840 metroj ĝis la fundo de la kamentubo ĝis la grundnivelo en la ĉirkaŭaĵo de la monto.
La dua tago: malsupreniro en la profundon de la tero dum marŝado sur deklivo de 45°. Sur la flankoj malkovras brila tegaĵo, kiu devenas el la lafo, kiu erupciis el la monto en 1229. Ili atingas profundon de 3 km sub la marnivelo.
La tria tago: la daŭrigo de la marŝo malsupren - 9 km.
La kvara tago: ŝajnas al ili, ke ili iras supren. De la malkovro de ŝelo, la profesoro konkludas, ke ili eliris el la laftavoloj.
La sesa tago: promenado en karba tunelo kiu originas de vegetaĵaro kiu ne vidis sunlumon. Ili bedaŭras, ke la loĝantoj de la universo ne profitos de ĉi tiuj mineraloj. Ili trovas plurajn herbecajn arbojn: altajn kaj kovritajn per herbo, filikoj, likopodoj kune kun Sigilaria kaj Astrophyllites plantoj kiuj estas raraj plantoj hodiaŭ, sed en la pasinteco tiuj specioj nombris en la miloj sur la planedo.
La 8-an de julio: "Ni alvenis sur niaj manoj kaj piedoj, elĉerpitaj, ĉe vojkruciĝo." Sen akvo ili pripensas reveni. Ili memoras Kolumbon, kiu pensis reiri siajn paŝojn kiam li ne atingis teron, sed atendis kelkajn tagojn kaj malkovris la Novan Mondon. En la kvina tago: ili malkovras fonton de bolanta akvo, minerala akvo taŭga por trinkado. La esploristoj daŭre sekvas la malgrandan rivereton, kiu estis kreita de la emanaĵo. Ili daŭras direkte al la sudoriento.
La 10-an de julio: 12 km profunde kaj 144 km oriente de Rejkjaviko.
La 15-an de julio: 34 km subtere 240 km de la monto Sanfels. Ili konkludas: la sano estas bona kaj ni ankoraŭ ne malfermis la medikamentujon.
La 20-an de julio, dimanĉo : ripozo sub Atlantiko. Ili veturis 408 km kaj estas je profundo de 77 km. La temperaturo estas 27°.
Provizora resumo:
Se la distanco de Islando al la centro de la tero estas 7.680 km, el tio la esploristoj vojaĝis nur 58 km ĉar ili marŝis ronde 408 km en dudek tagoj Sekve, ili atingos la centron de la tero post 2.000 tagoj aŭ proksimume 5 jaroj.
La konkludo : ŝanĝi direkton kaj provi reveni al la terkrusto.
Kvara parto: Velado sur la lago
[redakti | redakti fonton]La 7-an de aŭgusto: La indico de deveno estas 7-10 km tage Axel malkovras ke li perdis la reston de la ekspedicio kaj ke li estas sola, marŝante en labirinto. Li timas esti entombigita vivanta antaŭ ol li mortas pro malsato kaj soifo. Post du tagoj li aŭdas voĉon voki sian nomon. Li respondas kaj rivelas ke li aŭdas, ke Lia onklo estas prokrastita je 40 sekundoj - signifante ke ili estas 6.8 km for unu de la alia.
La 10-an de aŭgusto: Ili atingas subteran lagon kun proksimuma longo de 160 km (poste ili ekscios, ke ĝi estas duoble pli longa Ĝia plafono estas almenaŭ 4 km alta kaj el ĝi eliĝas lumo simila al la norda aŭroro ). La lago, kiu fakte situas en grandega kaverno, estas nomita laŭ la profesoro "Lydenbrook Sea". Ili marŝas sur la bordo de la lago, kaj atingas arbaron de gigantaj fungoj de la tipo Lycopherdon giganteum, kiuj atingas altecon de 12 metroj, kaj trovas ostajn fragmentojn de antikvaj bestoj, kiel mastodondentoj. Ili kredas ke la ostoj eble lavis tie de la Tero. Matene ili rimarkas, ke la lago havas tajdan fenomenon de 3,6 metroj. Ili decidas konstrui floson el ŝtonigita ligno, kiu flosas sur la akvo. Post 47 tagoj da vojaĝo ili spiras aeron kun salaj eroj.
La 14-an de aŭgusto: Foriro kun nordokcidenta vento. La temperaturo estas 32°. Ili estas sub Skotlando. Oni fiŝkaptas sturgon per logilo. La profesoro deklaras ke tio estas antikva fiŝo, trovita sur la Tero nur en fosilioj. Ili daŭre velas kaj demandas sin ĉu Saknussemm (la aŭtoro de la enigmo) efektive sekvis ĉi tiun itineron.
La 18-an de aŭgusto: Kiam la ekspedicio mezuras la profundon de la akvo, la ankro revenas ronĝita de krokodilaj dentoj. Grandega monstro leviĝas en la akvon kaj la floso estas en danĝero. La monstro batalas kontraŭ alia reptilio kaj la ekspedicio foriras sekure.
La 20-an de aŭgusto: Ili vidas gejseron erupcii el la maro. La temperaturo de la akvo estas 163°, kio signifas, ke estas varmofonto en la ventro de la tero (ne kongruas kun la opinio de la profesoro). Nord-nordorienta vento blovas, la velrapideco estas 17 km hore kaj ili supozas ke ilia loko estas sub Anglio.
La 21-an de aŭgusto: La ekspedicio renkontas ŝtormon. La floso drivas. Tri tagoj sen ripozo.
La 25-an de aŭgusto: alvenu al la plaĝo. Ili estas sub la Mediteranea Maro. Travojaĝo de la strando rivelas kolekton de antikvaj bestaj skeletoj kaj eĉ homan kranion. Pli poste, ili malkovras grandegan arbaron de arboj, inkluzive de: palmoj, abioj kaj filikoj plejparte. Ĉiuj arboj kaj plantoj estas senkoloraj. Aperas grandega grego da mastodontoj, paŝtitaj de sovaĝa viro, giganto, kiu altas tri metrojn kaj duonon kaj kies hararo estas same longa kaj sovaĝa kiel la hararo de elefantoj. Ĝi estis la nura renkontiĝo kun Adamo. Promenante, ili trovas rustan ponardon, de la 16-a jarcento, faritan en Hispanio. Sur roko ili malkovris gravuraĵon:.AS - Arne Saknussemm estis ĉi tie.
Kvina Parto : Reveno al tero
[redakti | redakti fonton]La ekspedicio kredas, laŭ la kompaso, ke ili estas survoje norden, al Svedio, je profundo de 6,000 km Ili malkovras enirejon, blokita de grandega roko kaj ili decidas uzi ĝin por eksplodi la roko Je la 6:00 de la 27-a de aŭgusto, la roko eksplodas Tiam la montoj forbalas ilin Estas forta bruo kaj ŝajnas al ili, ke la floso leviĝas varmego atingas 40°, kaj ili trovas ke ili estas en erupcio de vulkano, kaptitaj ene de vulkano. la deirpunkto en Islando. La 9-an de septembro, ili revenas al Hamburgo, Germanio.
Sciencaj aspektoj
[redakti | redakti fonton]Vern inkluzivas en la libro referencon al sciencaj eventoj: kelkaj estas realaj kaj kelkaj estas imagaj. Tiuj kaj tiuj estas esenca parto de la intrigo kaj donas al ĝi etoson de scienca studo.
- La protagonisto de la libro, profesoro Otto Lidenbrock, publikigis gravan libron pri kristalografio "Traktato pri transcenda kristalografio" (france Traité de Cristallographie transcendante).
- La ekzisto de fama islanda alkemiisto de la 16-a jarcento nomita Arne Saknussemm.
- Oni scias, ke la varmo de la tero pliiĝas je unu grado kiam oni malsupreniras 21 metrojn en la profundo de la tero. Kaj do en la centro de la Tero la temperaturo devus esti 360 032 gradoj.
- Sciencaj instrumentoj je dispono de la ekspedicio: termometro kiu mezuras ĝis 150°, speciala barometro kiu mezuras altajn premojn, scienca tempomezurilo, konstruita de firmao el Ĝenevo, celita al la meridiano de Hamburgo kaj rimedo por generi elektron nomita la Rumkroff-mekanismo.
- Se fumo kaj vaporo eliras el fendoj en la grundo kaj ne tra la kratero de la vulkano, tio estas signo, ke vulkana erupcio ne estas atendita..
- La karbo en la intestoj de la tero estis kreita de alta varmo, kiu antaŭe estis profunde en la tero kaj transformis vegetaĵaron kiu ne vidis sunlumon en karbon..
- Profunde en la grundo, la aerpremo pliiĝas kaj la volumeno de la sono pliiĝas.
- Akustika fenomeno en la intestoj de la tero: sonondoj vojaĝas 7 km en 20 sekundoj (341 metroj sekundo).
- La kupolo de la ĉielo super la subtera lago estas lumigita kiel rezulto de elektra fonto.
- La ekspedicio trovis kadavron de antikva viro simila al la trovoj malkovritaj en Francio la 28-an de marto 1863 en la ŝtonminejoj de Moulin Kinyon proksime de Abbeville en Francio..
Esperanto-traduko
[redakti | redakti fonton]Esperanto-traduko de la verko Vojaĝo al la centro de la Tero aperis ĉe Eldonejo Libera en 2021. Tradukis ĝin Shenghao Hu.[3]
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Piero Gondolo della Riva. Bibliographie analytique de toutes les œuvres de Jules Verne. Tome I. Société Jules-Verne. 1977.
- ↑ En 1843 ankaŭ Edgar Poe dediĉos sin al ĝi en la novelo La ora skarabo
- ↑ Facebook-paĝo de Eldonejo Libera https://www.facebook.com/167436763613324/posts/1454023441621310/
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Simone Vierne, « Deux voyages initiatiques en 1864 : Laura de George Sand et Voyage au centre de la Terre de Jules Verne », dans Léon Cellier (dir.), Hommage à George Sand, Paris, Presses universitaires de France, 1969.
- Thierry Victoria, « Voyage au centre de la terre. Éléments pour une interprétation symbolique », Bulletin de la Société Jules Verne n° 80, 1986, p. 15-20.
- Thierry Victoria, « Richesse du texte vernien. Étude du chapitre XXXIII du Voyage au centre de la terre », Bulletin de la Société Jules Verne n° 84, 1987, p. 15-19.
- Thierry Victoria, « Le principe de ternarité dans Voyage au centre de la terre », Bulletin de la Société Jules Verne n° 89, 1989, p. 18-27.
- Kiera Vaclavik, « Jules Verne, écrivain… de jeunesse : the Case of Voyage au centre de la terre », Australian Journal of French Studies, vol. 42, numéro 3, 2005, p. 276-283.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Jules Verne, Voyage au centre de la Terre, une édition intégrale illustrée de 1919, sur le site Gallica
- Cryptogramme du Voyage au centre de la terre
- L'analyse du roman de Lionel Dupuy