Josef Haim Brenner
| Josef Haim Brenner | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| יוסף חיים ברנר | |||||
| Naskiĝo | 30-an de aŭgusto 1881 en Novi Mlyny, Chernigov Governorate,  Rusia Imperio
| ||||
| Morto | 2-an de majo 1921 (39-jaraĝa) en Jafo,  Brita mandato Palestino
| ||||
| Mortis pro | hommortigo vd | ||||
| Tombo | Trumpeldor cemetery vd | ||||
| Etno | judoj vd | ||||
| Lingvoj | rusa • jido • hebrea vd | ||||
| Ŝtataneco | Brita mandato Palestino • Rusia Imperio • Otomana Imperio • Pollando vd | ||||
| Partio | Bundo vd | ||||
| Familio | |||||
| Gefratoj | Benjamin Brenner vd | ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | יוסף חבר • ח. ב. צלאל • בר יוחאי vd | ||||
| Okupo | verkisto • literaturkritikisto • tradukisto • redaktisto • presisto vd | ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Josef Haim BRENNER (hebree יוסף חיים ברנר, la 11-an de septembro 1881 – la 2-an de majo 1921) estis hebrelingva aŭtoro kaj unu el la pioniroj de moderna hebrea literaturo.
Biografio[redakti | redakti fonton]
Josef Haim Brenner naskiĝis al malriĉa juda familio en Novi Mlini, rusa Imperio. Li studis ĉe Jeŝivo en Pochep kaj eldonis sian unuan rakonton, Pat Leĉem ("Panbulo de Pano") en HaMelitz, hebrelingva ĵurnalo, en 1900, sekvita de kolekto de mallongaj rakontoj en 1901.[1]
En 1902, Brenner estis aligita en la rusa armeo. Du jarojn poste, kiam la Rusa-japana milito elrompis, li dizertis. Li estis dekomence kaptita, sed fuĝis al Londono kun la helpo de la Ĝenerala Juda Organizo Bundo, al kiu li aliĝis kiel junulo.
En 1905, li renkontis la Jidan verkiston Lamed Shapiro. Brenner vivis en apartamento en Whitechapel, kiu duobligis kiel oficejo por HaMe'orer, hebrea periodaĵo kiun li redaktis kaj eldonis en 1906–07. En 1922, Asher Beilin eldonis Brenner en Londono pri ĉi tiu periodo en la vivo de Brenner.
En 1913, Brenner geedziĝis al Chaya Braude, kun kiu li havis filon, Uri.
Brenner elmigris al Palestino (tiam parto de la Otomana Imperio) en 1909. Li laboris kiel kultivisto, entuziasma meti sian cionistan ideologion en praktiko. Malkiel D. Gordon, tamen, ne povis elteni la trostreĉiĝon de mana laboro kaj baldaŭ lasis la laboron kaj dediĉis sin al literaturo kaj instruado ĉe la Gimnazio Herzlija en Tel Aviv. Laŭ biografo Anita Shapira, li suferis pro melankolio kaj problemoj de seksa identeco. Li estis murdita en Jaffa en majo 1921 dum la Jafaj tumultoj.
Cionismaj opinioj[redakti | redakti fonton]
En sia skribo, Brenner laŭdis la cionismajn klopodojn, sed ankaŭ kontraŭdiris ilin mem, asertante ke la Lando Israelo estis nur alia diasporo kaj ne malsama de aliaj diasporoj.[2]
Skribostilo[redakti | redakti fonton]
Brenner estis tre "eksperimentema" verkisto, pro sia uzado de lingvo kaj en literatura formo. La modernan hebrean ankoraŭ en sia infanaĝo, Brenner improvizis kun scivoliga miksaĵo de hebrea, aramea, jida, angla kaj araba. En lia provo portreti vivon reala, lia laboro estas plena de emocia interpunkcio kaj elipsoj. Robert Alter, en la kolekto Moderna hebrea literaturo, skribas, ke Brenner "havis malgrandan paciencon por la estetika dimensio de spritaj fikcioj: 'ununura parteto de vero,' li unufoje diris, 'estas pli valora al mi ol ĉiuj poeziaĵoj.'" Brenner "deziras, ke la brutale deprimantaj faktoj parolu por si mem, sen ajna aŭtora interveno aŭ literatura beligo." Tio ĉi estis la antaŭparolo al la rakonto de Brenner, "La Vojo Ekstere", eldonita en 1919 kaj fiksita dum turk-britaj luktoj en Palestino dum la Unua Mondmilito.
Memoraĵo[redakti | redakti fonton]
La ejo de lia murdo estas nun markita kaj nomata Brenner Domo, centro por Hanoar Haoved Vehalomed, la junulara organizo de la Histadrut. Kibuco Givat Brenner estis ankaŭ nomita por li, dum kibuco Revivim estis nomita en honoro de lia revuo. La Brenner Premio, unu el pintaj literaturaj premioj de Israelo, estas nomita por li.[3]
Aperintaj verkoj[redakti | redakti fonton]
- En Vintra (romano), Hashiloah, 1904 [Ba-Horef]
- Ĉirkaŭ la Punkta (romano), Hashiloah, 1904 [Misaviv La-Nekudah]
- Min Hametzar (romano), 1908
- Nervoj (noveloj), Shalekhet, 1910 [Atzabim]
- Angle: En Ok Grandaj hebreaj Mallongaj Romanoj, Nov-Jorko, Nova amerika Biblioteko, 1983
- Hispane: En Ocho Obras Maestras de la Narrativa Hebrea, Barcelono, Riopiedras, 1989
- France: Parizo, Intertextes, 1989; Parizo, Noel Blandin, 1991
- De Ĉi tie kaj Tie (tutnova), Sifrut, 1911 [Mi-Kan U-Mi-Kan]
- Paneo kaj bedaŭro (romano), Shtiebel, 1920 [Shchol Ve-Kishalon]
- Angle: Londono, Cornell Univ. Gazetaro, 1971; Philadelphia, JPS, 1971; Londono, La Toby Gazetaro, 2004[4]
- Ĉine: Hefei, Anhui Literaturo kaj Arto Eldonanta Domon, 1998
- Kolektitaj verkoj (kvar volumoj), Hakibbutz Hameuchad, 1978–1985 [Ketavim]
- Ekstere de la Profundoj aŭ "Ekstere De Pesimisma Valo", unua libro de Brenner estas kolekto de 6 mallongaj rakontoj pri Juda vivo en la diasporo. Ĝi estis eldonita en Varsovio 1900.
- Angle: Kolorado, Westview Gazetaro, 1992
- Ĉirkaŭ la Punkto
- Jide: Berlino, Yiddisher Literarisher Ferlag, 1923
- En la Vintro
- Jide: Varsovio, Literarisher Bleter, 1936
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Hebrea literaturo
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ "Yosef Hayyim Brenner," Encyclopaedia Judaica, 1972, vol. 4, p. 1347
- ↑ Golan, Avirama (2008-09-18). "The case of y.h. brenner". Haaretz. Alirita la 22an de Februaro 2021.
- ↑ "Hebrew Writers Association, Brenner Prize". Arkivigite je 2016-06-02 per la retarkivo Wayback Machine Hebrew-writers.org. Alirita la 2013-12-16.
- ↑ "Breakdown and Bereavement de Y.H. Brenner". The Toby Press. Arkivita el la originalo la 17an de Julio, 2012. Alirita en 2013-12-16.
Plia legado[redakti | redakti fonton]
- Shapira, Anita (2014). Yosef Haim Brenner: Vivo. Tr. Antony Berris. Stanford. Kalifornio: Stanford Universitata Gazetaro.
- Yosef Haim Brenner: Biografio (Brenner: Sippur hayim), Anita Shapira, Estas Oved (en la hebrea)
- Yosef Haim Brenner: Fono, David Patterson, Ariel: Kvaronjara Revizio de Artoj kaj Leteroj en Israelo, vol. 33/34, 1973
Eksteraj ligoj[redakti | redakti fonton]
- Hebreaj laboroj de Brenner en Projekto Ben-Yehuda
- Instituto por Traduko de hebrea Literaturo bio