Testejo Nevado

Testejo Nevado
Atombomba testejo
armea spaco • provejo de atomarmiloj [+]
Lando	Usono
Regiono	Nevado
- koordinatoj	37° 7′ 0″ N, 116° 3′ 0″ U (mapo)37.116666666667-116.05Koordinatoj: 37° 7′ 0″ N, 116° 3′ 0″ U (mapo)
Areo	3 500 km² (350 000 ha) [+]
Testejo Nevado (Nevado) Testejo Nevado
	Testejo Nevado
	Vikimedia Komunejo: Nevada Test Site [+]
	v • d • r

La ‏Nacia Sekurecejo Nevado (angle Nevada National Security, akronime NNSS), pli konata sub sia iama nomo ‏Testejo Navado (Navada Test Site, akronime NTS ^[1]^[2]) estas nuklearmila testejo kun areo de 3 500 kvadrataj kilometroj, kiu situas en sudorienta Distrikto Nye, en Nevado, Usono, ĉ. 105 km nordokcidente de Lasvegaso. Ekde ĝia establado en 1951, 928 nukleaj provoj estis faritaj tie. La ejo estas administrita fare de la National Nuclear Security Administration (NNSA), kiu estas subigita al la Usona Departemento pri Energio.

La areo, antaŭe konata kiel la Nevada Proving Ground, estis establita en 1951 por testeksplodoj de nukleaj armiloj, kaj konsistas el ĉ. 3.500 km² da dezerto kaj montara tereno. La testeksplodo en Nevado komenciĝis per unu- kilotuno (4 teraĵulo) bombo faligita sur Frenchman Flat, la 27-an de januaro 1951. Multaj el la ikonecaj bildoj de la nuklea epoko venas de tiu ĉi testejo ^[3].

Rapidaj faktoj[redakti | redakti fonton]

La Nevada Testejo havas:

28 areoj
1 100 konstruaĵoj
643 km da pavimitaj vojoj
482 km da nepavimitaj vojoj
10 heliportoj
2 startvojoj

Eksperimentoj[redakti | redakti fonton]

Eksperimentoj ĉe la loko komenciĝis jam la monato de ĝia establado. La plej multaj el la eksperimentoj faritaj tie - 828 el ili - estis subteraj eksperimentoj. En kelkaj el tiuj eksperimentoj, pli ol unu atominstalaĵo estis funkciigita, kaj la tutsumo de instalaĵoj funkciigitaj en la loko atingis 1,021. La subteraj eksperimentoj estis faritaj je malsamaj profundoj, ĝis 1,500 metroj sub la surfaco de la grundo. Kelkaj el la eksperimentoj postlasis eksplodkraterojn en la loko.

100 el la eksperimentoj faritaj en la loko estis atmosferaj eksperimentoj (eksplodo de atominstalaĵo super grunda nivelo). La lastaj atmosferaj eksperimentoj en la loko estis faritaj en julio 1962.

Dum la eksperimentoj en la loko, la efikoj de atomeksplodo al objektoj sur la surfaco de la grundo ankaŭ estis ekzamenitaj. Diversaj konstruaĵoj, ŝirmejoj kaj veturiloj estis konstruitaj kaj metitaj en la ejon je malsamaj distancoj de la "nulpunkto" de eksplodoj. La konstruaĵoj estis loĝdomaj kaj komercaj konstruaĵoj konstruitaj laŭ la amerikaj kaj eŭropaj normoj. Konstruaĵoj similaj al armeaj konstruaĵoj ankaŭ estis konstruitaj, kaj de NATO kaj de la Varsovia Traktato. Manikenoj metitaj inter la konstruaĵoj kaj la veturiloj ankaŭ estis uzitaj. Protektitaj altrapidaj fotiloj kutimis registri la efikojn de varmego, radiado kaj la ŝokondo de eksplodo sur la objektoj metitaj en la kampon. Kelkaj el la filmaĵo de tiuj fotiloj estis vaste ekzamenitaj kaj iĝis tre popularaj. La konkludoj de tiuj eksperimentoj estis utiligitaj por formuli rekomendojn por pliigi la postviveblecojn de civiluloj en la okazaĵo de atomatako.

En 1953, nuklea artileria obustesto estis farita en la loko. Kanono kun diametro de 280 milimetroj, nomita Atomic Annie, estis konstruita precipe por la celo de la eksperimento. Nuklea obuso estis pafita de ĝi ĝis distanco de 11 kilometroj. La eksplodo de la nuklea instalaĵo en ĝi havis potencon de 15 kilotunoj. Kanonoj de la sama modelo estis deplojitaj en la sekvaj jaroj en Eŭropo kaj Koreio.

Unu el la unikaj eksperimentoj faritaj en la loko estis la Sedan- eksperimento, kiu estis parto de studo, kiu ekzamenis la utilecon de nukleaj instalaĵoj por pacaj celoj - por minado de havenoj kaj kanaloj. Nuklea instalaĵo kiu produktis potencon de 104 kilotunoj breĉo en la loko de kratero kun diametro de 390 metroj kaj profundo de 100 metroj. Ĝi estas ankoraŭ videbla ĉe la testejo nuntempe.

24 el la eksperimentoj faritaj en la loko estis ĉe britaj atominstalaĵoj, konforme al la komuna defenda interkonsento farita inter ĝi kaj Usono en 1958. Tiuj ĉi eksperimentoj estis faritaj ekde tiu tempo ĝis 1991.

Usono subskribis la Traktaton pri Malpermeso de Nukleaj Testoj (angle Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty) kaj ne ratifis ĝin, sed ĝi respektas ĝiajn dispoziciojn. Tial la nukleaj provoj ĉe la loko ĉesis la 23-an de septembro 1992. Subkritikaj eksperimentoj kun fendebla materialo daŭras en la loko (t.e. eksperimentoj kiuj ne implikas atingi kritikan mason). La lasta eksperimento de ĉi tiu tipo estis farita en decembro 2012.

Testeksplodaj serioj kiuj estis kondukitaj ĉe la testejo[redakti | redakti fonton]

Operacio Gardisto - 1951
Operacio Buster-Jangle - 1951
Operacio Tumbler-Snapper - 1952
Operacio Upshot-Knothole - 1953
Operacio Tekruĉo - 1955
Projekto 56 – 1955
Operacio Plumbbob - 1957
Projekto 57, 58, 58A – 1957– 1958
Operacio Hardtack II - 1958
Operacio Nougat - 1961 -1962
Operacio Plowshare - 1961-1973 (sporada, almenaŭ dum unu je jaro)
Operacio Sunradio - 1962
Operacio Dominic II - 1962-1963
Operacio Storax - 1963
Operacio Niblick - 1963-1964
Operacio Whetstone - 1964-1965
Operacio Flintlock - 1965-1966
Operacio Latchkey - 1966-1967
Operacio Crosstie - 1967-1968
Operacio Bowline - 1968-1969
Operacio Mandrilo - 1969-1970
Operacio Emery - 1970
Operacio Grommet - 1971-1972
Operacio Toggle - 1972-1973
Operacio Arbor - 1973-1974
Operacio Bedrock - 1974-1975
Operacio Ambolo - 1975-1976
Operacio Fulcrum - 1976-1977
Operacio Cresset - 1977-1978
Operacio Quicksilver - 1978-1979
Operacio Tinderbox - 1979-1980
Operacio Gardisto - 1980-1981
Operacio Pretoriano - 1981-1982
Operacio Falangio - 1982-1983
Operacio Fusileer - 1983-1984
Operacio Grenadier - 1984-1985
Operacio Charioteer - 1985-1986
Operacio Musketeer - 1986-1987
Operacio Touchstone - 1987-1988
Operacio Bazŝtono - 1988-1989
Operacio Akvedukto - 1989-1990
Operacio Sculpin - 1990-1991
Operacio Julin - 1991-1992

Mediaj kaj sanefikoj de la testejaj eksperimentoj[redakti | redakti fonton]

La pli profundaj subteraj eksperimentoj ĉe la loko lasis kavojn en la profundo de la tero kreitaj pro la vaporiĝo de la grundo, kiu estis en ili, kaj en ili radioaktivaj derompaĵoj. Proksimume triono de la subteraj eksperimentoj estis faritaj ĉe la profundo de la grundakvotavolo en la areo. Pro tio, la ejo estas konsiderita unu el la plej radiad-poluitaj areoj en Usono, kun amplekso taksita en 1992 je pli ol 300 megakurio. La Usona Departemento de Energio monitoras la nivelojn de radioaktiva poluado en la grundakvo en la areo tra proksimume kvindek akvoputoj de kiuj provaĵoj estas prenitaj por testado ^[4]^[5].

Tra la jaroj evidentiĝis, ke ventoj portis radioaktivan postlasaĵon de la atmosferaj eksperimentoj faritaj en la loko al granda distanco kaj poluis partojn de Usono per ĝi. La stato de Utaho kaj precipe la grandurbo de Sankta Georgo kie ili absorbis precipe grandajn kvantojn de postlasaĵo, parte de atominstalaĵo konata kiel Harry kiu eksplodis en majo 1953 kaj estis moknomita "The Contaminated Harry (La Poluita Harry)".

La disvastigo de la postlasaĵo kaŭzis pliiĝon en la efiko de malignaj malsanoj en landoj proksime de la loko ekde la mezaj 1950-aj jaroj ĝis 1980. En 1979, la The New England Journal of Medicine raportis pri studo kiu trovis troan indicon de mortoj pro leŭkemio inter 14-jaraĝaj infanoj kiuj vivis en Utaho de 1959 ĝis 1967. La troa indico koncentriĝis inter infanoj naskitaj de 1951 ĝis 1958 kaj precipe inter tiuj kiuj vivis en distriktoj kiuj ricevis altan kvanton da postlasaĵo de eksperimentoj en la loko.

Raporto de la Nacia Kancera Instituto de Usono de 1997 deklaris, ke postlasaĵo de la atmosferaj eksperimentoj ĉe la loko estis disigita en preskaŭ ĉiuj ŝtatoj de Usono, precipe en la jaroj 1952, 1953, 1955 kaj 1957, kaj ĝia indico estis precipe alta en la centra kaj nord-centra ŝtatoj de Usono. Estis determinite ke ĉi tiu postlasaĵo estis sufiĉa por kaŭzi 10,000 ĝis 75,000 kazojn de tiroida kancero.

Jam en 1982, proceso estis prezentita kontraŭ la usona registaro fare de 1 200 homoj, asertante neglektemon siaflanke dum la farado de la eksperimentoj en la loko, kiu rezultigis postlasaĵodisvastiĝon kaj kaŭzante malignajn malsanojn kiel rezulto. Sciencisto de la Nacia Laboratorio de Oak Ridge atestis, ke la radioprotektaj mezuroj prenitaj dum la farado de la eksperimentoj en la loko estis sub la normo de zorgo, kiu jam estis trovita necesa dum tiuj jaroj laŭ la studoj pri la temo.

En 1990, la Kongreso aprobis la Radiation Exposure Compensation Law, kiu establis unuforman kompenson de 50 000 dolaroj por postlasitaj viktimoj rekonitaj sub ĝi. Temas pri homoj en la distriktoj de la subŝtatoj Nevado, Arizono kaj Utaho, al kiuj vento blovis de la loko, kiuj loĝis tie almenaŭ du jarojn en du tempoperiodoj determinitaj en la jaroj 1951 ĝis 1958 kaj 1962, kaj suferis de certaj seriozaj. malsanoj. Antaŭ 2006, 10 500 homoj ricevis asertojn sub la leĝo kaj 3 000 asertoj estis malaprobitaj. Antaŭ 2014, la nombro da asertoj ricevitaj sub la leĝo atingis 28 880. Pro ĉi tiu leĝo kaj alia federacia leĝo, kompenso ankaŭ estis pagita al viktimoj de radiado de inter homoj kiuj laboris en la nuklearmila industrio, inkluzive de tiuj el ili kiuj partoprenis en la atmosferaj eksperimentoj en la loko.

Protestoj[redakti | redakti fonton]

En la jaroj 1986 ĝis 1994, pli ol 500 manifestacioj estis okazigitaj proksime de la loko kontraŭ la farado de la eksperimentoj tie, kun la partopreno de proksimume 37 000 homoj. Ĉirkaŭ 16 000 el ili estis arestitaj de la polico.

La 5-an de februaro 1987, ĉirkaŭ 2 000 homoj manifestaciis proksime de la ejo, inkluzive de kvin membroj de la Kongreso de la Demokrata Partio. Proksimume 400 el ili kiuj provis krevi en ĝi estis arestitaj. Inter tiuj arestitaj estis konataj figuroj kiel ekzemple Carl Sagan, Chris Christopherson, Martin Sheen kaj Robert Blake.

En marto 1988, dek-taga manifestaciomaratono estis okazigita proksime de la testejo postulante ĝia fino. 8 000 homoj partoprenis ĝin. Proksimume 3 000 el ili estis arestitaj.

Post 1994, manifestacioj daŭre okazis por ĉesigi ĉiun agadon en la loko, multaj el la manifestacioj estis gviditaj fare de la Nevada Desert Experience protesta movado.

Galerio[redakti | redakti fonton]

Armeaj soldatoj observas testeksplodon ĉe la Nevada Testejo en novembro 1951 kiel parto de bataltrejnado.
Soldatoj ŝajnigas tuŝi la fungonubon de unu el la detonacioj.
Soldatoj implikitaj en operacio Exercise Desert Rock rigardas la fungonubon de la detonacio de la "Buster-Jangle Dog".
"Buster-Jangle Charlie"
"Buster-Jangle Charlie"
Buster-Jangle Easy
Buster-Jangle Hundo
Buster-Jangle Hundo

Referencoj[redakti | redakti fonton]

↑ Nevada Test Site north of Las Vegas gets new name: Nevada National Security Site, or N2S2 (2015-03-20).
↑ "Nevada nuclear bomb site given new name", United Press International, August 23, 2010.
↑ The Nevada Test Site. Emmet Gowin. Foreword by Robert Adams. Princeton and Oxford: Princeton University Press, 2019, pp. 148, 157. (Publ. DOE/NV-209, 1993).
↑ (1984) “Cancer Incidence in an Area of Radioactive Fallout Downwind From the Nevada Test Site”, Journal of the American Medical Association 251 (2), p. 230–6. doi:10.1001/jama.1984.03340260034023.
↑ Falk, Jim (1982). Global Fission:The Battle Over Nuclear Power, p. 134.