Vikipedio:Artikolo de la monato/2021/08

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Palaco de la Normandoj, sidejo de la regiona sicilia asembleo.

Sicilio (itale Sicilia, Sicìlia sicililingve, Səcəlia gaŭl-itale, Siçillja en arbereŝa dialekto, Σικελία en la greka lingvo), estas la plej granda insulo de la mediteranea maro. La Sicilia Regiono havas specialan aŭtonoman statuson kaj ĝia ĉefurbo estas Palermo. Ĝi apartenas al Italio kaj troviĝas en ties plej suda parto. Sicilio situas en la centra Mediteraneo kaj etendiĝas ekde la pinto de la Apenina duoninsulo, de kiu ĝi estas apartigita nur per la mallarĝa Mesina Markolo, direkte al la nordafrika marbordo. Ĝia plej konata elstaraĵo estas Etna, kiu, je 3 350 metroj estas la plej alta aktiva vulkano en Eŭropo kaj unu el la plej aktivaj en la mondo. La insulo havas tipan mediteranean klimaton.

La plej frua arkeologia pruvo pri homa ekloĝado en la insulo originas el la frua 12 000-a jaro a.K. Je proksimume 750 a.K., Sicilio estis la loko por kelkaj fenicaj kaj grekaj kolonioj, kaj dum la sekvaj 600 jaroj, ĝi estis la batalkampo de la grek-punikaj kaj romi-punikaj militoj, kiuj finiĝis per la romia detruo de Kartago. Post la falo de la Romia Imperio en la 5-a jarcento, Sicilio ofte havis malsamdevenajn regantojn, kaj dum la frua Mezepoko, ĝi estis regata laŭ victurno, de la vandaloj, ostrogotoj, bizancanoj, araboj kaj normandoj. Poste ĝi estis regata de la dinastio Anĵuo, de la kronlandoj Aragonio, Hispanio, kaj la Sankta Romia Imperio, kaj tiam finfine unuigita sub la Burbonoj kun Napolo, kiel la Reĝlando de la Du Sicilioj. Sekvante la Ekspedicion de la ruĝĉemizuloj, Giuseppe Garibaldi gvidanto de ribelo dum la Itala Unuiĝo ĝi iĝis parto de Italio en 1860. Post la naskiĝo de la Itala Respubliko en 1946, Sicilio ricevis apartan statuson kiel aŭtonoma regiono.


plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la monato: Majaoj, James Joyce, Kamelo