Ried im Innkreis

Ried im Innkreis
komunumo de Aŭstrio • loĝloko kun urborajtoj kaj privilegioj
Blazono
Administrado
Ŝtato	Aŭstrio
Fed. lando	Supra Aŭstrio
Distrikto	distrikto Ried
Ĝemelurboj Landshut vd
Poŝtkodo	4910
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	11 903  (2018) [+]
Loĝdenso	1 756 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	48° 13′ N, 13° 29′ O (mapo)48.2113.489444444444 [+]
Alto	433 m [+]
Areo	6,78 km² ( 678 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 [+]
Ried im Innkreis (Supra Aŭstrio) DEC Ried im Innkreis Situo de Ried im Innkreis
Ried im Innkreis (Aŭstrio) DEC Ried im Innkreis Situo de Ried im Innkreis
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Ried im Innkreis [+]

Ried im Innkreis [RI:T im INkrajs], dialekte Riad im Innkroas, estas urba komunumo en Aŭstrio. Ĝi apartenas al la federacia lando Supra Aŭstrio kaj kaj estas la administra centro de la samnoma distrikto Ried, formale germane laŭ la kompleta urbonomo Bezirk Ried im Innkreis. Laŭ stato de la jaro 2018 en la komunumo vivis 11 903 loĝantoj sur areo de 6,78 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 1 756 loĝantoj/km². La urbo situas ĉ. 70 kilometrojn okcidente de Linz kaj 60 km norde de Salzburg. Ĝi estas ne nur la ĉefurbo distrikta sed ĝi funkcias krome kiel la administra centro por la Innviertel-regiono.

Ĉefa placo en Ried

Geografio

Ried situas en kavaĵo de la Alpaj promontoroj, en la nordo de la Hausruck-arbaro. La nomo de la grandurbo estas derivita de la mezaltgermana "Riet" (ankaŭ: Rieth, Reet, Rohr), kiu indikas la kanon kiu kreskas laŭ la marbordoj de marĉoj. Ried im Innkreis troviĝas 433 metrojn super la marnivelo. Ĝi mezuras 3.2 km de la nordo ĝis la sudo kaj 3.6 km de la oriento ĝis la okcidento.

Urbostrukturo kaj najbareco

Ried konsistas el urbokernkerno, kunmetita de pluraj space separitaj kvaranguloj (ekz. Hauptplatz, Stelzhamerplatz, Kirchenplatz, Roßmarkt, Marktplatz kaj Hoher Markt), same kiel kelkaj alia estejo. La plej granda parto de ili havas longan historion propran. Aliaj estis dizajnitaj kiel novaj evoluregionoj kaj tiam akiris sian propran nomon, sed ofte havas neniujn apartajn limojn. Aparte, tiuj areoj apartenas al la urbokernkerno: Bad Ried, Hopfenberg, Kapuzinerberg, Kleinried, Kreuzbergsiedlung, Lughofergründe, Riedberg, Schloßberg, St. Anna, Stöcklgras, Wegleiten.

La sekvaj municipoj estas najbaraj al Ried. Ili estas listigitaj en dekstruma aŭ horloĝa direkto, komencante de la pli sudaj: Neuhofen im Innkreis, Mehrnbach, Aurolzmünster, Tumeltsham kaj Hohenzell.

Historio

Ried unue estis menciita la 13-an de novembro 1136, kiel kastelo de la bavara reganto kun la sidloko de la nobla domo de Ried. Jam en 1180, la urbanoj de Ried unue estis menciitaj en arkivoj, kaj oni indikis setlejon proksime de la kastelo. Legendo havas ĝin ke en 1191, Dietmar der Anhanger - la filo de muelisto - akiris la kampurbon de Ried kiel regnejo de Frederiko la 1-a (Sankta Romia Imperio). Supoze Dietmar fortigis la laboretoson de la soldatoj dum la krucmilitoj: Kiam la malamiko faligis la flagon de la armeo en Konya, Dietmar deprenis sian boton kaj metis ĝin sur lancon; sub tiu signo, la krucsoldataro prenis novan kuraĝon kaj sukcesis konkeri la grandurbon. La boto de la kamparanoj de tiu legendo nun estas parto de la blazono de la urbo Ried. La vico de la sinjoroj de Ried finiĝis ĉirkaŭ 1200 kaj la bavaraj dukoj transprenis la areon. Ried estis situanta nur 1,5 horoj piedmarŝe de la limo ĉe la Geiersberg, kaj tiu najbareco ĉiam denove pruvis esti katastrofa al la urbo Ried. En 1266, la fortikaĵoj de Ried estis konkeritaj fare de Přemysl Otakar la 2-a kaj ĝi denove estis konkerita la 24an de septembro 1364 kaj detruita fare de Rudolfo la 4-a (Aŭstrio). La Unua traktato de Ried, negocite en 1379, haltis tiujn limkonfliktojn por la kelke da tempo. En 1435, Ried akiris sian propran blazonon de duko Henriko la 16-a (Bavario).

Dum la Reformacio, pluraj raportoj de klerikvizitoj konfirmis la influon de la novaj ideoj. Sed antaŭ 1580, la Kontraŭreformacio estis kompletigita, kiu igis multajn por elmigri. Dum la Germana Kamparana Milito, Ried estis la azilo kaj ĉefsidejo de la bavara militkomisaro. En 1649, pestepidemio atingis la grandurbon kaj prenis 236 vivojn. En la Milito de hispana sukcedo (1701-1714) kaj en la Milito de la Aŭstra Sinsekvo (1740-1745), la limkonfliktoj inter Aŭstrio kaj Bavario reaperis. Post la Milito de bavara sukcedo, la Innviertel - inkluzive de Ried - estis cedita al Aŭstrio en la Traktato de Teschen en 1779. Dum la Napoleonaj Militoj, ĝi provizore estis redonita al Bavario en 1810. Napoleono pasigis noktojn en Ried dufoje kaj postvivis atencon bombam la 2an de majo 1809. Danke al la Traktato de Ried Bavario ŝanĝis flankojn la 8an de oktobro 1813 kaj eniris la sesan koalicion kontraŭ la franca tirano. Post la Traktato de Munkeno en 1816, Ried finfine iĝis aŭstra. Estante tiutempe la plej granda kampara urbo de Aŭstrio Ried gajnis urbajn rajtojn fare de imperiestro Francisko Jozefo la 1-a en 1857. La "Gewerbliche Ausstellungsfest" (komerca ekspoziciofestivalo), okazigate por la unua fojo en 1867, formis la fundamenton por la posta pozicio de Ried kiel centro por ekspozicioj kaj komercfoiroj. Post la liberiĝo fare de la Usona Armeo en 1945 Ried apartenis al la usona okupadzono. La amerika armea administracio konstruis tendaron por germanaj militkaptitoj. Krom la militkaptita tendaro, rifuĝinta tendaro estis ankaŭ konstruita. Tiu tendaro estis gvidita fare de membro de la UNRRA kaj havis la numeron 701A.

Politiko

Ekde la komunumaj balotoj en 2003, la magistrato havis 37 membrojn, kies oficperiodo estas ses jaroj. Ekde la komunumaj balotoj en 2021, la sidlokoj estas distribuitaj inter la partioj jene: 14 ÖVP, 8 SPÖ, 7 FPÖ, 5 Verduloj, 2 MFG und 1 NEOS.

Ekde 1781, Ried estis regita fare de urbestro kaj magistrato. Ekde 1997, la urbestro estis rekte elektita fare de la elekteblaj balotantoj por daŭro de kvar jaroj, en la sama tempo kiel la magistrato. La urbestro estas la prezidanto de la konsilio. Lia deputito estas la unua konsilisto, la vic-urbestro. Ekde 1921, la urbestro de Ried im Innkreis estas Bernhard Zwielehner. Liaj antaŭuloj estis ekde 1899:

• 1899-1912: Hans Winter
• 1912-1919: Friedrich Thurner
• 1919-1929: Hans Leitgeb
• 1929-1938: Rudolf Wilflingseder
• 1938-1945: Rudolf Pospischek
• 1945: Wilhelm Soukop
• 1945-1954: Adolf Matulik
• 1954-1958: Rudolf Wilflingseder
• 1958-1967: Adolf Matulik
• 1967-1979: Dr. Franz Fruhstorfer
• 1979-1991: Dr. Günther Hummer
• 1991-1994: Dr. Günther Nagele
• 1994–2021: Albert Ortig
• ekde 2021: Bernhard Zwielehner

Blazono kaj flago

La blazono de Ried estis aljuĝita kune kun la municipa ĉarto en 1857. La blazono estas dividita en kvar partojn: La supra kvarono montras la duaglon kaj signifas la alligitecon al Aŭstrio. La pli malalta kvarono enhavas "Bavarian Wecken" - blank-malaltajn rombojn - kaj indikas ke la urbo origine apartenis al Bavario. En la maldekstra kvartalo estas la laĉboto, kio estis ankaŭ sur la pli malnova blazono kaj rilatas al la fondlegendo de la grandurbo. La ĉiroj en la dekstra kvartalo estis ankaŭ en la origina blazono kaj nomas la gravecon de la grandurbo centro de bierofarado. Ekde 1974, la bavara urbo Landshut estis la ĝemelurbo de Ried.

Publikaj instalaĵoj

Ried havas impostoficejon, regionan tribunalon kaj distriktjuĝejon. Krome, la distriktinstanco estas bazita en la urbo. Ekde 1846, Ried ankaŭ havis hospitalon de regiona graveco. La evoluo al grandurbo de lernejoj komenciĝis per la konstruado de la mezlernejo en 1872. Hodiaŭ la grandurbo havas du mezlernejojn, Bundes-Oberstufenrealgymnasium kaj Bundesgymnasium und Bundesrealgymnasium, tri bazlernejojn, unu alternativan lernejon (Bildungswerkstatt Schmetterlingsschule und Privatkindergarten), du publikajn mezlernejojn, unu privatan mezlernejon (de la franciskaninoj) kaj unu politeknikejon. La distriktoĉefurbo estas la sidloko de la lernejinstanco de la faklernejoj (unu por komercaj spertaj komercoj kaj la dua por komercaj spertaj komercoj), la Federacia Komerca Akademio, la Federacia Komerca Lernejo, la kolegio por Industria manaĝerado kaj de la Supera teknika lernejo por inĝenierado. En Ried, ekzistas ankaŭ ŝtata muziklernejo kaj seminario pri infanĝardenpedagogio (kun trejnadvartejo). Gimnastikhalo (Jahnturnhale) de Österreichischer Turnerbunde/ÖTB ankaŭ disponiĝas.

Ekonomio kaj infrastrukturo

Ried estas historia krucpunkto de la fervojaj linioj de Braunau ĝis Wels kaj Linz, kaj de Schärding ĝis Attnang-Puchheim. La linio de Vieno ĝis Ried tra Linz vojaĝas je unu-horaj intervaloj. Per la elirejoj Ried/Tumeltsham kaj Ried/Haag, la urbo estas ligita al la aŭtovojo A8. Krome, Ried estas bone ligita al la federacia aŭtovojreto. Ekzistas ligoj al la oriento kaj al la okcidento per B141 kaj al la nordo kaj al la sudo per B143. La internacia flughaveno de Linz povas esti atingita ene de 40 minutoj per aŭto. Ekzistas pluraj urbobuso-linioj disponigantaj publikan transporton en la urbo.

Komercfoiroj kaj amaskomunikiloj

Ekde 1867, Ried periode okazigis komercfoirojn de la tempodaŭro de pluraj tagoj. La signifo kaj populareco de tiuj ekspozicioj estas reflektitaj per la nombro da vizitantoj. Kvarono de la vizitantoj venas de Bavario, sed ekzistas ankaŭ multaj vizitantoj de la Ĉeĥa Respubliko, Slovakio, Hungario, Slovenio, Italio, Svislando, kaj Liĥtenŝtejno. Semajnaj revuoj por Ried estas "Rieder Rundschau", "Tips Ried-Schärding", "Oberösterreichische Nachrichten" kaj "Rieder Magazin". Ekde 2005 la televido enkanaligas "Ried TV"-elsendojn kun lokaj raporton tra optikfibra reto kaj per la interreto.

Lokaj firmaoj

En la industribranĉo, Ried estas hejmo de la mondfama skifabriko Fischer respektive FACC (Fischer Advanced Composites Components AG), kiu konstruas partojn por aviadiloj, de Teamo 7 produktante organikan meblaron kaj de la firmao Wintersteiger por altteknologia fabrikkonstruo kaj inĝenieristiko. Ried ankaŭ havas du bierfarejojn, per kio daŭrigatas la longa historio de bieroj en Innviertel. La Kellerbrauerei estas la plej malnova privata bierfarejo en Aŭstrio kaj estis fondita en 1446. La bierfarejo Ried (fondita en 1536) produktas bieron kaj nealkoholaĵojn.

Kulturo

La radikoj de la Schwanthaler familio de skulptistoj estas en Ried. En 1632, Hans Schwabenthaler, pli posta Schwanthaler, venis al Ried, kaj la fabriko de la familio estis tie ĝis 1838. Lia filo, Thomas Schwanthaler, faris la sakrarion kaj la skulptaĵon de la grupo sur la Oliva monto en la ĉefkirko de Ried. Pluraj skulptaĵoj de la familio estas konservitaj en multaj preĝejoj de Supra Aŭstrio kaj en "Innviertler Volkskundehaus" (folkloromuzeo). Jen aliaj kirkoj:

• Stadtpfarrkirke/Urba kirko
• Altkatholische Christuskirche/Prakatolika kirko romkatolika
• Dreifaltigkeitskirche Riedberg/Kirko Sankta Triunuo ĉe Riedberg
• Kapuzinerkirche/Kirko de la Kapucenoj
• Metodistenkirke/Metodisma preĝejo
• Neuapostolische Kirche/Novapostola preĝejo
• Kapuzinerkloster/Monaĥejo de la kapucenoj
• Redemptoristinenkloster St. Anna/Monaĥinejo redemptorista

Sportoj

Ekde la 1990-aj jaroj, la piedpilkklubo "SV Ried" konis kontinuan sukceson sur la nacia nivelo. La klubo venkis en la Aŭstra Pokalo en 1998 kaj 2011, same kiel estanta la dualokulo en la aŭstraj futbalaj ĉampionecoj, kaj ĝi nuntempe ludas sian 19-an sezonon en Bundesliga, la aŭstra superligo.

Elstaruloj

• Andreas Goldberger, naskita la 29an de novembro 1972, iama skisaltada mondĉampiono.
• Anton Zeilinger, naskita en 1945, gvidanta fizikiston: kvanteinformpioniro, nuntempe prezidanto de Aŭstra Akademio de Sciencoj
• August Humer, naskita en 1947 mortis en 2007, orgenisto kaj klavicenisto.
• Bonaventura Schwanthaler, naskita en 1678, skulptisto.
• Daria Karanowicz, naskita en 1908, muzikisto.
• Emmy Woitsch, naskita la 9an de junio 1894, mortis en 1981, pentristo.
• Ernst Kaltenbrunner, naskita en 1903. Ekfunkciigo en januaro 1943, direktoro de la SS-Reichssicherheitshauptamt (RSHA) de nazia Germanio; tiel ĉefo super la RSHA-sekcioj de la Gestapo, Kripo, kaj la Sd (Sekurecaj servoj). Li estis la plej alt-estra gvidanto mortkondamnita fare de la Nurenbergo-procesoj kaj efektivigis la 16an de oktobro 1946.
• Hans Blietel estis martiro religia kaj estis ekzekutita ĉirkaŭ 1545.
• Hans Schwabenthaler, loĝigita en Ried en 1632, mortis 1682, skulptisto.
• Heribert Reitboeck, naskita la 22an de junio 1933, neŭrosciencisto.
• Ignaz von Kürsinger, oficisto, parlamentano kaj fremdultrafikpioniro en Salcburgio
• Johann Peschel, luterana pastro kaj pejzaĝarĥitekto
• Ludwig Pasch, naskita en 1919, mortis en 2015, verkisto kaj fondinto de la Innviertler Schulspatzen.
• Manuel Ortlechner, naskita en 1980, futbalisto.
• Patricia Kaiser, naskita en 1984, iama fraŭlino Aŭstrio
• Samuel Radlinger, naskita en 1992, futbalisto.
• Sybil Danning, naskita la 24an de majo 1952 en proksimaj Wels, Holivudo-aktorino. Laboris en Ried-aĝoj 14-16, kiel dentala asistanto al ŝia onklo.
• Thomas Schwanthaler, naskita en 1634, skulptisto.
• Wilhelm Dachauer, naskita la 5an de aprilo 1881, mortis en 1951, pentristo.

Eksteraj ligiloj

• Oficiala retejo (germane)