Bella Abzug
| Bella Abzug | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Bella Abzug | |||||
| Naskiĝo | 24-an de julio 1920 en Nov-Jorko | ||||
| Morto | 31-an de marto 1998 (77-jaraĝa) en Nov-Jorko | ||||
| Tombo | Mount Carmel Cemetery (en)   vd
| ||||
| Religio | judismo vd | ||||
| Lingvoj | angla vd | ||||
| Ŝtataneco | Usono vd
| ||||
| Alma mater | Hunter College (en) Walton High School (en) Urba Universitato de Nov-Jorko Columbia Law School (en) Juda Teologia Seminario de Usono vd
| ||||
| Partio | Demokrata Partio vd
| ||||
| Infanoj | 2 | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | politikisto socia aktivisto advokato vd
| ||||
| Aktiva en | Vaŝingtono vd | ||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Bella Savitsky ABZUG (la 24-an de julio 1920 - la 31-an de marto 1998) estis jud-usona feminisma gvidanto, aktivulo por civitanrajtoj kaj kontraŭ la Vjetnama milito kaj membro de la Usona Ĉambro de Reprezentantoj. Ŝi estis unu el la gvidantoj de la dua ondo de feminismo [1].
Vivo
[redakti | redakti fonton]Bella Savitsky estis naskita en Novjorko de judaj gepatroj kiuj enmigris de la Rusia Imperio. Ŝia patrino Ester estis dommastrino kaj ŝia patro Emmanuel estis buĉisto.
Ŝi ekzamenis Walton High School en Novjorko kaj estis prezidanto de sia klaso. Poste ŝi studis en Hunter College kaj en 1947 finis juran diplomon en Universitato Kolumbio kaj daŭraj studoj ĉe la Beit Midrash por Rabenoj en Usono. En 1944 ŝi geedziĝis kun Martin Abzug, kiun ŝi renkontis en buso en Miamo survoje al koncerto de Yehudi Menuhin, kaj kun kiu ŝi vivis ĝis lia morto en 1986. La paro naskis du filinojn, Eva kaj Liz. Abzug laboris en advokata firmao kaj okupiĝis ĉefe pri laborjuro. Nur malmulte da virinoj laboris kiel advokatoj en la 1940-aj jaroj, kaj por ke ili ne pensu, ke ŝi estas sekretario, ŝi kutimis distingi sin kaj portis larĝrandan ĉapelon, kiuj poste fariĝos ŝia varmarko [2].
En 1961 ŝi estis unu el la fondintoj de la virina movado Virina striko por paco (Women Strike for Peace), kaj en 1971 ŝi fondis, kune kun Gloria Steinem kaj Betty Friedan, la "Nacia Virina Politika Konferenco" (NWPC). Abzug iĝis konata kiel aktivulo por homaj rajtoj ĝenerale kaj virinaj rajtoj specife. Ŝi ankaŭ estis aktiva en la Unuiĝintaj Nacioj, kaj apogis pacmovadojn ĉirkaŭ la mondo. Ŝi elstaris kiel furioza kontraŭulo de prezidanto Richard Nixon. Ŝi atestis pri la kontraŭreago kiun ŝi ricevis: "Ili priskribis min kiel malmola kaj laŭta virino, boksanta por mono (prizefighter), malamas virojn, kion ne. Mi estis nomita "Battling Bella", patrino kuraĝo, kaj juda patrino kun pli da plendoj ol Portnoy." [3]
En 1970 ŝi estis elektita al la Usona Ĉambro de Reprezentantoj por la unua fojo post kiam la antaŭbalotoj de la Demokrata Partio forigis veteranan kongresanon Leonard Farbstein. Ŝia elekta slogano estis "La loko de Virino estas en la Domo - en la Domo de Reprezentantoj" [4]. Tie ŝi batalis kontraŭ la "maljuneco-sistemo" laŭ kiu la tasko de membroj de la Kongreso al komisionoj estas determinita per ilia antikvaĵo. Unu el ĝiaj rimarkindaj leĝdonaj atingoj estis leĝo por pliigi informliberecon, inkluzive de aferoj pri nacia sekureco. Ŝi estis unu el la unuaj kongresanoj kiuj subtenis GLAT-rajtojn. Ŝi ankaŭ subtenis cionismon, en 1975 ŝi kontraŭis la Rezolucio 3379 de la Ĝenerala Asembleo de UN, kiu deklaris, ke cionismo estas formo de rasismo.
En 1976, ŝi decidis ne kandidatiĝi por kvara oficperiodo en la Ĉambro de Reprezentantoj, sed konkuri por sidloko kiu iĝis vaka en la Senato, sed perdis en la antaŭbaloto al Daniel Patrick Moynihan. En 1977 ŝi estis unu el sep defiantoj por la Demokratpartio-nomumo por urbestro de Novjorko en la elekto venkita fare de Ed Koch. Tra la jaroj ŝi provis plurfoje reveni al la Ĉambro de Reprezentantoj, sed sen sukceso.
Dum sia oficperiodo en la Kongreso, prezidanto Gerald Ford nomumis ŝin la prezidanto de la komitato kiu planis la observon de "Internacia Virina Jaro" en Usono. Poste ŝi esprimis zorgon, ke la amaso da ceremonioj kaj anoncoj servos kiel anstataŭaĵo de realaj ŝanĝoj en la statuso kaj situacio de virinoj, dirinte: "Ili kutimis doni al ni tagon - ĝi estis nomita "Internacia Virina Tago". En 1975 ili donis al ni jaron - la "Jaro de la Virino". Kaj tiam, inter 1975 kaj 1985, ili donis al ni jardekon - la 'virina jardeko'. Mi diris unufoje por ĉiam, kiu scias, se ni kondutas bone, ili lasos nin esti vere, vere okupataj. Nu, ni ne kondutis bone, kaj ni estas kie ni estas. En 1977, prezidanto Jimmy Carter nomumis ŝin por prezidi la Nacian Komisionon pri Virinaj Aferoj [5] sed post du jaroj demisigis ŝin [6].
En la lasta jardeko de ŝia vivo, en la 90-aj jaroj, ŝi fondis la Virina Medio kaj Evolua organizo (Women's Environment and Development Organization, WEDO) - tutmonda virina organizo por homaj rajtoj, seksa egaleco kaj mediprotekto, kun Mim Culver. 1500 virinoj el 83 landoj partoprenis en la Monda Virina Konferenco por la sano de la Tero, kunvokita de la organizo en 1991 en Miamo. Rekonante, ke la rekta partopreno de virinoj estas esenca por socia ŝanĝo, la organizo laboris por pliigi la implikiĝon de virinoj en ĉiu aspekto de planado kaj evoluo en la laboro de la UN-konferencoj, antaŭenigis politikojn devenantajn de seksa konscio kaj estis ŝlosila aganto en la UN.
Ŝi verkis du sukcesajn librojn: "Bella: Ms. Abzug Goes to Washington" de 1972 kaj "The Gender Gap" de 1984 (kun Mim Culver). En 1979, ŝi aperis kiel ŝi mem en la filmo Manhatan de Woody Allen. Du jarojn pli frue ŝi aperis en epizodo de Saturday Night Live.
Abzug daŭre vojaĝis kaj prelegis tra la mondo eĉ en siaj lastaj jaroj kaj eĉ kiam ŝi jam sidis en rulseĝo. Jaron antaŭ ol ŝi mortis, ŝi ricevis la Premion por Pacistoj de Blubiretoj (Blue Beret Peacekeepers Award) de la Unuiĝintaj Nacioj. Ŝi batalis maman kanceron kaj mortis pro kormalsano. Ŝia lasta parolado estis ĉe la Unuiĝintaj Nacioj en marto 1998, la sama monato kiam ŝi mortis.
Post ŝia morto, Geraldine Ferraro, la unua virino kiu estis kandidato de grava partio por vicprezidanto, diris ke "sen Bella Abzug ekzistus neniu Geraldine Ferrero", kaj priskribis ŝin kiel iun kiu "ne ĝentile frapis sur la pordo, sed puŝis ĝin el ĝia ĉarniro" [7]. En 2004, ŝia filino, Liz Abzug, esploristo kaj politika konsultisto, fondis la Bella Abzug Leadership Institute (BALI) [8] kiu funkcias inter knabinoj kaj virinoj.
Por plia legado
[redakti | redakti fonton]- Levy, Alan H. (2013) The Political Life of Bella Abzug, 1920–1976: Political Passions, Women's Rights, and Congressional Battles (2013), excerpt and text search; coverage to 1976
- Levy, Alan H. The Political Life of Bella Abzug, 1976–1998: Electoral Failures and the Vagaries of Identity Politics (Lexington Books, 2013)
- Mahler, Jonathan (2005). Ladies and gentlemen, the Bronx is burning: 1977, baseball, politics, and the battle for the soul of a city. New York: Farrar, Straus and Giroux. (ISBN 9780312424305)
- Thom, Mary. (2007) Bella Abzug: how one tough broad from the Bronx fought Jim Crow and Joe McCarthy-- : an oral history. New York: Farrar Straus & Giroux. ISBN 9780374531492.
- Zarnow, Leandra. (2019) Battling Bella: The Protest Politics of Bella Abzug. Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 9780674737488.
- Zarnow, Leandra (2011), "The legal origin of "the personal is political": Bella Abzug and sexual politics in cold war America", Breaking the wave: women, their organizations, and feminism, 1945–1985, New York: Routledge, pp. 28–46, (ISBN 9780415874007)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Bella Abzug. A&E Television Networks. Alirita February 12, 2019.
- ↑ Jaffe-Gill, Ellen. (1998) “Bella Abzug, No One Could Have Stopped Me”, The Jewish Woman's Book of Wisdom. Citadel Press, p. 74. ISBN 1559724803.
- ↑ Bella Abzug vikicitaĵo
- ↑ ABZUG, Bella Savitzky. Office of the Historian and the Clerk of the House's Office of Art and Archives. Alirita February 12, 2019.
- ↑ “1977 National Women's Conference: A Question of Choices,” 1977-11-21, The Walter J. Brown Media Archives & Peabody Awards Collection at the University of Georgia, American Archive of Public Broadcasting
- ↑ Halloran, Richard, "23 Leave Committee Over Abzug Dismissal; 23 on Carter's Committee Resign Over His Ouster of Mrs. Abzug; Questions His 'Rationality'; In Support of Carter; No Endorsement Now", The New York Times, January 14, 1979.
- ↑ Adam Nagourney, “Recalling Bella Abzug’s Politics and Passion,” New York Times, 3 April 1998: D17.
- ↑ [1]
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Bella!, 2020 dokumentaria filmo
- About Bella Abzug (retejo Bella Abzug Leadership Institute)
- Blanche Wiesen Cook, an entry about Bella Abzug de la Jewish Women's Archive
- Bella Abzug ĉe Interreta filma datumbazo (angle)
- FBI file on Bella S. Abzug ĉe la Internet Archive
- Bella Abzug ĉe la National Women's Hall of Fame