Besançon

Besançon
komunumo
Flago	Blazono
Administrado
Regiono	Burgonjo-Franĉkonteo
Departemento	Doubs
Arondismento	Besançon
Kantono	centro de ses urbaj kantonoj
Hist. regiono	Franĉkonteo
INSEE kodo	25056 [+]
Poŝtkodo	25000 [+]
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	117 912 (2019) [+]
Loĝdenso	1 813 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	47° 15′ N, 6° 1′ O (mapo)47.2422222222226.0213888888889Koordinatoj: 47° 15′ N, 6° 1′ O (mapo) [+]
Alto	281 m [+]
Areo	65,05 km² (6 505 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 [+]
	Situo de Besançon
	Situo de Besançon
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Besançon [+]
	v • d • r

Besançon [bəzɑ̃sɔ̃], en Esperanto Bezansono^[1] estas komunumo de Francio. Ĝi situas en la departemento Doubs, en la regiono Burgonjo-Franĉkonteo (france Bourgogne-Franche-Comté, prononco [burgonj frãŝkõte]) kaj en la historia regiono Franĉkonteo - la urbo estas la prefektejo, do la administra centro, de la departemento Doubs, kaj historie ankaŭ estas la ĉefurbo de la kultura regiono Franĉkonteo. La urbo situas ĉe la bordo de la rivero Doubs, kiu estis la nomdonanto de la departemento. Fine de 2019 en la komunumo vivis 117 912 loĝantoj. Administre la komunumo apartenas al la arondismento Besançon (france arrondissement de Besançon), la okcidenta parto de la departemento, kaj estas la centro de ses urbaj kantonoj.

Ĝi estas agnoskita kiel Arta kaj historia urbo de Francio ekde 1986 kaj Monda heredaĵo de Unesko ekde 2008.

La rivero Doubs kaj la kajo Vauban

Geografio[redakti | redakti fonton]

Besançon troviĝas en la mezo de la regiono Franĉkonteo, 325 km sudoriente de Parizo kaj 50 km nordokcidente de Svislando.

Kvartaloj[redakti | redakti fonton]

Urbaj partoj de Bezansono

La komunumo konsistas el dek kvar grandaj kvartaloj kun miriga diverseco de Velotte (2000 loĝantoj) kun ĝia aspekto de vasta kampara vilaĝo ĝis la densloĝaro de Planoise (19 000 loĝantoj) tra Battant - malnova distrikto de vitkultivantoj:

Centro (La Boucle kaj Saint-Jean) - Chapelle des Buis (10796),
Velotte (2201),
Grette-Butte (9399),
Battant (4188),
Chaprais (15439),
Bregille - Prés-de-Vaux (3093),
Saint-Ferjeux - Rosemont (6176),
Montrapon-Fontaine-Écu - Montboucons - Temis (13369),
Saint-Claude - Torcols (13975),
Palente - Orchamps (14057),
Vaites - Clairs-Soleils (4118),
Planoise - Châteaufarine - Hauts du Chazal (19531),
Tilleroyes - Trépillot (1342),
arbaro de Chailluz.

Historio[redakti | redakti fonton]

La citadelo de Besançon.

Laŭ la skribaĵoj de Julio Cezaro dum sia konkero de kelta Gaŭlo, la latina nomo de la urbo estis Vesontio. Tiam, ĝi estis ĉirkaŭita de sep montetoj kaj de ligna paliseto. La vorto Vesontio evoluis por fariĝi Besantio, Besontion kaj progrese aperis la moderna franca formo, Besançon. La loĝantoj ankoraŭ memoras pri tiu periodo, ĉar ili estis nomitaj la Bisontins.

En 1668, Vauban desegnis la konstruplanon de granda citadelo. Tiu ĉi, tamen, estis fakte konstruita de la Hispanoj : nur kun la traktato de Nijmegen (1678) fariĝis la regiono definitive franca. Ludoviko la 14-a kaj Vauban finpretigis do vastan reton de fortikaĵoj, kiuj estas ankoraŭ videblaj hodiaŭe.

En 1871, la ribela kunteksto estis iniciato por la Komunumo de Besançon.

Vidindaĵoj[redakti | redakti fonton]

Lokaj famuloj[redakti | redakti fonton]

17-a jarcento: Vauban pro lia fortikaĵo de la urbo, klasigita Monda heredaĵo de Unesko ekde 2008.

18-a jarcento: Parmentier partoprenante konkurson organizita de "Académie des Sciences de Besançon" (Akademio pri sciencoj de Besançon) proponis plikonigi terpomon.

19-a jarcento: Charles Fourier, la fratoj Lumière, Victor Hugo, Pierre-Joseph Proudhon, Charles Nodier

20-a jarcento: Tristan Bernard

Esperanta vivo[redakti | redakti fonton]

Okaze de la eŭropaj balotoj, Eŭropo - Demokratio - Esperanto ricevis 75 voĉdonojn (0,28% de voĉoj) en 2004, kaj 42 voĉdonojn (0,16% de voĉoj) en 2009.