La juĝo de Oziris
| La Juĝo de Oziris | |
|---|---|
| Origine | Sąd Ozyrysa |
| |
| Esperanta eldono el 1908 | |
| literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Henryk Sienkiewicz |
| Lingvoj | |
| Lingvo | pola lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | 1908 |
| Loko | Varsovio |
| Eldoninto | Tygodnik Ilustrowany |
| Ĝenro | novelo |
| Tradukado | |
| Tradukinto | Antoni Grabowski |
| Eldonjaro de tradukita versio | 1908 |
| Urbo de tradukita versio | Varsovio |
| Eldoninto de tradukita versio | Jan Günther |
| Paĝoj de tradukita versio | 15 |
La Juĝo de Oziris : el egipta papiruso pole tradukis Henryk Sienkiewicz. (pole Sąd Ozyrysa. Przełożył z egipskiego papirusu Henryk Sienkiewicz) estas satira humuraĵo de Henryk Sienkiewicz el 1908, verkita en la formo de fabelo por plenkreskuloj. Unuafoje ĝi estas publikigita en la varsovia gazeto Tygodnik Ilustrowany en februaro 1908[1]. En la sama jaro ĝi estas tradukita en Esperanton de Antoni Grabowski, publikigita en Pola Esperantisto jam en la marta numero de 1908[2] kaj eldonita libroforme de Jan Günther[3]. La tekston ilustris Józef Holewiński.
Intrigo
[redakti | redakti fonton]En la parodio de mitologia juĝo de Oziriso, la aŭtoro humure priskribas la juĝon de la animo de la faraona ministro Tutnetaŭgis. Du spiritoj, Malsaĝeco kaj Malnobleco, kverelas por preni la animon. Ĉar ambaŭ spiritoj prezentas konvinkajn argumentojn, Oziriso alvokas Saĝecon, kiu devas arbitre resumi la faktojn rilatajn al la vivo de la prijuĝata burokrato. Kiam ankaŭ tio ne donas atendatan rezulton, la dio diras la verdikton: li revivigas la mortinton kaj per piedbato resendas lin surteren, por ke li estu ĝis la fino de l’ mondo la ministro de la Faraonoj kaj diversaj popoloj kaj plu ludu sian malnoblan rolon, por ke kiam pleniĝos la jarcentoj li fine montru, ĉu li estas pli granda fripono, aŭ azeno[3].
Por artefarita emfazo de historia fidindeco, la aŭtoro stiligis la verkon kiel rakonton onidire venanta el vera, antikva papiruso[4]. Por fari la tekston interesa por la legantaro, li verkis ĝin en la ĝenro de humuraĵo, populara en la epoko de pozitivismo. La enhavon Sienkiewicz traplektis per multaj amuzaj elementoj: la nomo de la ministro (Tutnetaŭgis; pole Psunabudes), ŝercaj "malnovegiptaj" sorĉoj (La ibiso min piedbatu; Pro l’ sankta vosto de-l’ Apis!) kaj komparoj (malpli da prudento, ol ĝin posedas la veziko de kamelo)[3].
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Skanita Tygodnik Ilustrowany 2/1908 ĉe Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego Arkivigite je 2022-10-07 per la retarkivo Wayback Machine
- ↑ La juĝo de Oziris en PE, 1908
- ↑ 3,0 3,1 3,2 La Juĝo de Oziris ĉe Vikifontaro
- ↑ La similan trukon uzis Théophile Gautier en Le roman de la momie (1858) kaj Henry Rider Haggard en Cleopatra (1889)
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]
- Pola Esperantisto, marto 1908, en kiu estis publikigita la teksto
- ide recenzo en La Progreso
- La Juĝo de Oziris, rete legebla.
- Katalogo de Esperantomuzeo kaj Kolekto por Planlingvoj
- Katalogo de Heredaĵbiblioteko Hendrik Conscience
- Katalogo "Erfgoedbib" en LibraryThing