Saltu al enhavo

Listo de romiaj akvo-baraĵoj kaj rezervejoj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Akvobaraĵo Kornalvo en Hispanio, starigita en la 1a–2a jarcento p.K.
Akvobaraĵo Proserpina, ĉe Mérida (Hispanio).

Tiu estas listo de romiaj akvo-baraĵoj kaj rezervejoj. La studo de la romia konstruado de akvobaraĵoj estis ricevinta malmulte fakulan atenton kun komparo al aliaj civilinĝenieraj aktivaĵoj,[1] eĉ kvankam ties kontribuoj en tiu kampo estis rangitaj kun ties sperto en konstruado de bone konataj Romiaj akveduktoj, pontoj, kaj ŝoseoj.[2]

Romia konstruado de akvobaraĵoj ekis en plej fruo de la imperia periodo.[3] Plejparte, ĝi koncentriĝis ĉe la duon-arida bordo de la imperio, nome ĉe la provincoj de Nordafriko, Proksima Oriento, kaj Hispanio.[4] La relativa abundo de hispaniaj akvobaraĵoj rilatas parte al pli intensiva agrikultura laboraro tie; ĉe Italio estas registritaj nur la Akvobaraĵoj de Subiako, kreitaj de la imperiestro Nerono (54–68 p.K.) por distraj celoj.[5] Tiuj akvobaraĵoj estas notindaj, tamen, pro sia eksterordinara alteco, kiu restis nesurpasita ajne en la mondo ĝis la fino de la Mezepoko.[3]

Tipoj

[redakti | redakti fonton]

Tipoj de akvo-baraĵoj kaj rezervejoj uzataj de romianoj estis la jenaj:

Listo

[redakti | redakti fonton]

Tiu listo estas rangita laŭ maksimuma alteco. Ĉiuj mezuroj estas en m; okaze de diferencaj valoroj, oni preferas plej ĵusajn respektive detalajn studojn. Ĉe ter-akvobaraĵoj, dikeco referencas al la ŝtona muro.

Alto Dikeco Krestolongo Nomo Lando Dato Tipo / Komentoj
50 13.5 70? Akvobaraĵo Subiako[6] Italio 54–68 p:K. Gravita akvobaraĵo. Desegnita kiel plezurlago por Nerono, la akvobaraĵo estis la plej alta en la Romia Imperio,[7] kaj en la mondo ĝis sia detruo en 1305.[3]
34.0 38.0 120.0 Akvobaraĵo de Almonacid de la Cuba [8] Hispanio 1a jc. Gravita akvobaraĵo
28.0 26.0 194.0 Akvobaraĵo Kornalvo [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo, ankoraŭ uzata
21.6 5.9 427.8 Akvobaraĵo Proserpina [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo, ankoraŭ uzata
21 ? 365 Akvobaraĵo Harbaka [9] Sirio 2a jc. Gravita akvobaraĵo
20.0 4.0? >800.0 Akvobaraĵo Alkantarija [8] Hispanio 1a jc. Gravita akvobaraĵo
16.6 6.9 80.0 Akvobaraĵo Ermita de la Virgen del Pilar [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo
16 ? 40 Orükaya [10] Turkio 2a jc. Arkogravita akvobaraĵo[11]
13.0 7.0? 60.0 Akvobaraĵo Muel [8] Hispanio 1a jc. Gravita akvobaraĵo
12 3.9 18 Akvobaraĵo Glanum [12] Francio 1a jc. a.K. Arka akvobaraĵo, plej frua konata[13]
12 ? 130 Löstügun [14] Turkio 6a jc. Gravita akvobaraĵo
10 7.3 150 Akvobaraĵo Kasserine [15] Tunizio 2a jc. Arkogravita akvobaraĵo[11]
8.4 2.7 68.0 La Pared de los Moros [8] Hispanio 3a jc. Gravita akvobaraĵo
7.0 2.0 50.0 Arroyo Salado [8] Hispanio ? Gravita akvobaraĵo
7 20 2000 Akvobaraĵo Homs [16] Sirio 3a jc. Gravita akvobaraĵo, plej granda artefarita rezervejo ĝis nune (enhavkapablo de 90 milionoj da m³), ankoraŭ uzata[17]
7 ? 193 Ma'agan Michael (Okcidento) [14] Israelo 4a jc. Gravita akvobaraĵo
7 ? 80 Çavdarhisar [10] Turkio 2a jc. Arkogravita akvobaraĵo[11]
7 ? 50 Olisipo [18] Portugalio 2a jc. Gravita akvobaraĵo
~6.1 ? ? Kasr Ĥubbaz [19] Sirio ? ?
6.0? 3.0 50.0 Arévalo [8] Hispanio 2a jc. Gravita akvobaraĵo
5.6 2.2 320.0 Akvobaraĵo Esparragalejo [8] Hispanio 1a jc. Multarka kontraŭforta akvobaraĵo, plej frua konata[20]
5.2 1.9 95.0 Las Tomas [8] Hispanio 4a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
5 ? 91 Ŭadi Megenin [21] Libio 2a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
4.8 2.6 >632.0 Akvobaraĵo Konsuegra [8] Hispanio 3a–4a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
4.6 4.2 174 Akvobaraĵo Muro [22] Portugalio ? ?
4.5 2.7 141.1 El Paredón [8] Hispanio 3a jc. Gravita akvobaraĵo
4.5 2.5 19.5 Melque VI [8] Hispanio ? Gravita akvobaraĵo
>4.0 1.0 102.0 Akvobaraĵo Malsupra Iturranduz [8] Hispanio 2a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
4.0 5.6 100.0 La Pesquera [8] Hispanio ? Gravita akvobaraĵo
4 ? 300 Böget [10] Turkio 2a jc. Gravita akvobaraĵo
3.7 1.8 139.0 Araya [8] Hispanio 2a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
3.6 3.5 97.8 Vega de Sta. María [8] Hispanio ? Kontraŭforta akvobaraĵo
3.5 2.0 40.0 Arroyo Bejarano [8] Hispanio 1a jc. Gravita akvobaraĵo
>3.0 3.0 170.0 Charca de Valverde [8] Hispanio ? Gravita akvobaraĵo
3.0 3.4 200.0 Las Muelas [8] Hispanio 2a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
3.0 3.0? 29.0 Azud de la Rechuela [8] Hispanio ? Kontraŭforta akvobaraĵo
3.0 2.3 30.0 Les Parets Antiques [8] Hispanio 3a–4a jc. Gravita akvobaraĵo
3.0 2.2 150.0 Villafranca [8] Hispanio 2a–3a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
3.0 1.8 98.0 Mesa de Valhermoso [8] Hispanio 2a–3a jc. Gravita akvobaraĵo
3.0 1.5 30.0 Castillo de Bayuela [8] Hispanio 2a–3a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
3.0? ? ? San Martín de la Montiña [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo
2.5 5.0 100.0 Cañada del Huevo [8] Hispanio 2a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
2.5 1.5 25.0 Pineda o Ca'La Verda [8] Hispanio 3a jc. Gravita akvobaraĵo
2.4 1.2 80.0 Paerón I [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo
2.2 1.0 15.0 Palomera Baja [8] Hispanio 3a jc. Gravita akvobaraĵo
2.2? 1.0? 30.0? El Peral [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo
2.1 1.9 40.8 Moracantá [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo
>2.0 2.5 80.0 Los Paredones [8] Hispanio 1a–2a jc. Gravita akvobaraĵo
>2.0 0.8 52.0–180? La Cuba [8] Hispanio 2a–3a jc. Gravita akvobaraĵo
2 10–12 516 Band-e Kaisar [23] Irano 3a jc. Gravita akvobaraĵo, plej frua akvobaraĵo-ponto (vejro kombinita kun arka ponto)[24]
2.0 1.0 56.0 Akvobaraĵo Puy Foradado [8] Hispanio 2a–3a jc. Arkogravita akvobaraĵo[8]
1.6 ? ? Las Mezquitas [8] Hispanio 2a jc. Gravita akvobaraĵo
>1.5 1.1 30.0 Paerón II [8] Hispanio 1a–2a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
1.5 0.8 35.0 El Pont d'Armentera [8] Hispanio 2a–4a jc. Gravita akvobaraĵo
1.3 1.6 230.0 El Hinojal (Las Tiendas) [8] Hispanio 3a–4a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
1.3 1.4 14.7 El Argamasón [8] Hispanio 2a–3a jc. Gravita akvobaraĵo
1.2 2.4 30.0 Balsa de Cañaveral [8] Hispanio 4a jc. Gravita akvobaraĵo
1.1 0.7 13.4 Río Frío [8] Hispanio 1a jc. Gravita akvobaraĵo
>0.9 0.7 7.6 El Peral II [8] Hispanio ? Kontraŭforta akvobaraĵo
0.9 0.7 40.0 Azud de los Moros [8] Hispanio 1a jc. Gravita akvobaraĵo
>0.8 1.6 60.0–80.0 Valencia del Ventoso [8] Hispanio 3a–4a jc. Gravita akvobaraĵo
>0.8 1.1 50.0 El Chaparral [8] Hispanio 3a–4a jc. Gravita akvobaraĵo
? 0.7 150.0 Akvobaraĵo Supra Iturranduz [8] Hispanio 3a–4a jc. Kontraŭforta akvobaraĵo
? ? 900 Leptis Magna (Ŭadi Kaam II) [25] Libio 2a–3a jc.? ?
? ? ? Leptis Magna (Ŭadi Caam I) [25] Libio 2a–3a jc.? ?
? ? ? Leptis Magna (Ŭadi Lebda) [26] Libio 2a–3a jc.? Kontraŭforta akvobaraĵo
? ? ? Las Adelfas [8] Hispanio 2a jc. Gravita akvobaraĵo
? ? ? Monroy [8] Hispanio ? Gravita akvobaraĵo
? ? ? Odrón y Linares [8] Hispanio ? Gravita akvobaraĵo
? ? ? Soufeiye [10] Sirio ? Gravita akvobaraĵo
? ? ? Akvobaraĵo Dara Turkio 560 AD Arka akvobaraĵo, plej frua priskribo de arka agado en tiaj tipoj de akvobaraĵoj fare de Prokopio (De Aedificiis II.3)[27]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ Hodge 1992, p. 80; Hodge 2000, p. 331
  2. ↑ Smith 1971, pp. 25 f.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Hodge 1992, p. 87
  4. ↑ Schnitter 1978, p. 28, fig. 7; Hodge 1992, p. 80; Hodge 2000, p. 332
  5. ↑ Smith 1970, pp. 60f.; Hodge 1992, p. 87
  6. ↑ Hodge 1992, p. 82, table 39; dikeco estas ĉe la kresto: Smith 1970, p. 61
  7. ↑ Smith 1970, pp. 60f.; Smith 1971, p. 26; Schnitter 1978, p. 28
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 8,25 8,26 8,27 8,28 8,29 8,30 8,31 8,32 8,33 8,34 8,35 8,36 8,37 8,38 8,39 8,40 8,41 8,42 8,43 8,44 8,45 8,46 8,47 8,48 8,49 8,50 8,51 Arenillas & Castillo 2003
  9. ↑ Schnitter 1978, p. 31
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Schnitter 1987a, p. 12
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 James & Chanson 2002
  12. ↑ Schnitter 1978, pp. 31f.
  13. ↑ Smith 1971, pp. 33–35; Schnitter 1978, pp. 31f.; Schnitter 1987a, p. 12; Schnitter 1987c, p. 80; Hodge 2000, p. 332, fn. 2
  14. ↑ 14,0 14,1 Schnitter 1987a, p. 13
  15. ↑ Smith 1971, pp. 35f.
  16. ↑ Schnitter 1978, p. 31; dikeco: Hodge 1992, p. 91
  17. ↑ Smith 1971, p. 42
  18. ↑ Schnitter 1987a, p. 12; Schnitter 1987b, p. 60, table 1
  19. ↑ Smith 1971, p. 39
  20. ↑ Schnitter 1978, p. 29; Schnitter 1987b, pp. 60, table 1, 62; James & Chanson 2002; Arenillas & Castillo 2003
  21. ↑ Schnitter 1987b, p. 60, table 1
  22. ↑ Decker 1991, pp. 78f. (no. 4)
  23. ↑ Schnitter 1987a, p. 13; Hodge 2000, pp. 337f.
  24. ↑ Vogel 1987, p. 50
  25. ↑ 25,0 25,1 Smith 1971, p. 37
  26. ↑ Smith 1971, p. 36
  27. ↑ Smith 1971, pp. 53f.; Schnitter 1978, p. 32; Schnitter 1987a, p. 13; Schnitter 1987c, p. 80; Hodge 1992, p. 92; Hodge 2000, p. 332, fn. 2

Fontoj

[redakti | redakti fonton]
  • Arenillas, Miguel; Castillo, Juan C. (2003), "Dams from the Roman Era in Spain. Analysis of Design Forms (with Appendix)", 1st International Congress on Construction History [20th–24th January], Madrid
  • Decker, Alexander (1991), "Einige römische Talsperren im heutigen Portugal", in Garbrecht, Günther, Historische Talsperren, 2, Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, pp. 73–81, ISBN 3-87919-158-1
  • Hodge, A. Trevor (1992), Roman Aqueducts & Water Supply, London: Duckworth, ISBN 0-7156-2194-7
  • Hodge, A. Trevor (2000), "Reservoirs and Dams", in Wikander, Örjan, Handbook of Ancient Water Technology, Technology and Change in History, 2, Leiden: Brill, pp. 331–339, ISBN 90-04-11123-9
  • James, Patrick; Chanson, Hubert (2002), "Historical Development of Arch Dams. From Roman Arch Dams to Modern Concrete Designs", Australian Civil Engineering Transactions, CE43: 39–56
  • Schnitter, Niklaus (1978), "Römische Talsperren", Antike Welt, 8 (2): 25–32
  • Schnitter, Niklaus (1987a), "Verzeichnis geschichtlicher Talsperren bis Ende des 17. Jahrhunderts", in Garbrecht, Günther, Historische Talsperren, 1, Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, pp. 9–20, ISBN 3-87919-145-X
  • Schnitter, Niklaus (1987b), "Die Entwicklungsgeschichte der Pfeilerstaumauer", in Garbrecht, Günther, Historische Talsperren, 1, Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, pp. 57–74, ISBN 3-87919-145-X
  • Schnitter, Niklaus (1987c), "Die Entwicklungsgeschichte der Bogenstaumauer", in Garbrecht, Günther, Historische Talsperren, 1, Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, pp. 75–96, ISBN 3-87919-145-X
  • Smith, Norman (1970), "The Roman Dams of Subiaco", Technology and Culture, 11 (1): 58–68, doi:10.2307/3102810
  • Smith, Norman (1971), A History of Dams, London: Peter Davies, pp. 25–49, ISBN 0-432-15090-0
  • Vogel, Alexius (1987), "Die historische Entwicklung der Gewichtsmauer", in Garbrecht, Günther, Historische Talsperren, 1, Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, pp. 47–56, ISBN 3-87919-145-X
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Listo_de_romiaj_akvo-baraĵoj_kaj_rezervejoj&oldid=8790732"