Pipi Ŝtrumpolonga
| Pipi Ŝtrumpolonga | |
|---|---|
.jpg)
| |
| fikcia homo • literatura rolulo • filma rolulo • movbilda persono • fikciulo en televida serio • fikcia juna knabino | |
| Kreita de | Astrid Lindgren |
| Verko | Pipi Ŝtrumpolonga Pippi Longstocking Pippi Goes on Board Pippi in the South Seas |
| Rolita de | Inger Nilsson, Viveca Serlachius, Tami Erin, Gina Gillespie |
| Informoj | |
| Sekso | ina |
| Patro | Efraim Longstocking |
Pipi Ŝtrumpolonga (Pippi Långstrump) estas la centra figuro de sveda serio de infanaj libroj, skribitaj de Astrid Lindgren, kaj diversaj prilaboroj de tiuj rakontoj - en filmoj kaj sondokumentoj. La plej sukcesaj el tiuj prilaboroj estas la kvar filmoj pri Pipi Ŝtrumpolonga el la jaroj 1969 kaj 1970, en kiuj la knabino Inger Nilsson ludas la rolon de Pipi. La romanoj kaj filmoj tradukiĝis en multaj lingvoj de la mondo [1].
Romanoj
[redakti | redakti fonton]Astrid Lindgren inventis la figuron de Pipi origine dum la vintro de la jaro 1941 por sia sepjara filino Karin, kiu malsanis je pneŭmonio kaj petis historion pri Pipi Ŝtrumpolonga - la nomon la sepjarulino inventis tiusekunde. Ĉar Astrid Lindgren origine ne volis iĝi aŭtorino, ŝi skribe fiksis la rakonton nur tri jarojn pli poste, dum marto 1944, kiam ŝi mem kuŝis en la lito pro rompita kruro: okaze de sia deka naskiĝtago, Karin donace de la patrino ricevis la pretan manuskripton de la romano "Pipi Ŝtrumpolonga".
Kiam Astrid Lindgren inventis la historion pri Pipi, ŝi interalie estis inspirita de la sveda elmigrinto Carl Pettersson, kiu vivis sur la insulo Tabar en Papuo-Novgvineo.
La baza modelo por la figuro Pipi supozeble estis la knabino Sonja Melin, samklasanino de Karin. Ioma modelo probable ankaŭ estis la 10 jarojn pli frue kreita romana figuro Bibi de la dana aŭtorino Karin Michaelis: Kiel Pipi, ankaŭ Bibi estas tute sentima eta knabino. Kiel filino de staciestro ŝi libere rajtas vojaĝi sur ĉiuj danaj trajnoj. Laŭ la juĝo de multaj plenkreskuloj, Bibi estas senrespekta, sed aliflanke ŝi estas ama, respondeca kaj socie konscia. Ankoraŭ plia modelo por Pipi estis la romana figuro Anne of Green Gables de la aŭtorino Lucy Maud Montgomery, kiu havas same ruĝajn harojn kaj estas same vivoplena kiel Pipi.
Pipi Ŝtrumpolonga
[redakti | redakti fonton]Origina sveda titolo: Pippi Långstrump, Stokholmo 1945, ilustraĵoj de Ingrid Vang-Nyman, esperanta eldono (ligilo al e-libro sube) 1989 en traduko de Sven Alexandersson.
La ĉefa figuro de la libro, Pipilota Viktualia Rulkurtena Krispmenta Efraimidino Ŝtrumpolonga (svede Pippilotta Viktualia Rullgardina Krusmynta Efraimsdotter Långstrump), mallonge Pipi, estas aminde senrespekta naŭjara knabino kun ruĝaj plektitaj haroj kaj lentugoj, kiu posedas nekredeblajn, superhomajn fortojn. Pipi preskaŭ sole vivas en granda ligna domo, la "Vilao Vilaltao" (svede Villa villekulla) - la patro, ŝi rakontas, laboras kiel pirata kapitano sur ŝipo en nekonata loko de iu oceano, kaj la patrino estas morta. Nur ĉevalo kaj simieto kun la nomo sinjoro Nilson dividas la domon kun ŝi. En unu el la filmoj ŝi foje vokas la ĉevalon per la karesnomo „lilla gubben“ (etulo). En la germana traduko de la filmo tiu voko iĝis „Kleiner Onkel“ (eta onklo), kio de tiam en Germanlingvio estas la nomo de la ĉevalo. En la origina romano de Astrid Lindgren tamen la ĉevalo estas sennoma. Pipi renkontas du samaĝajn infanojn de la urbeto, la gefratojn Tomi kaj Anjo, kaj triope ili travivas aventurojn.
Pipi Ŝtrumpolonga surŝipiĝas
[redakti | redakti fonton]Origina sveda titolo: Pippi Långstrump går ombord, Stokholmo 1946.
Post kiam Pipi retrovis sian patron, la sovaĝan sed samtempe tre molkoran piratan kapitanon, ŝi volas dividi ties piratan vivon sur velŝipaj rabovojaĝoj. Sed tio signifus forlasi siajn amikojn Tomi kaj Anjo. Do lastsekunde ŝi decidas tamen resti, kaj travivi novajn aventurojn kun la gefratoj.
Pipi Ŝtrumpolonga en la suda maro
[redakti | redakti fonton]Origina sveda titolo: Pippi Långstrump i Söderhavet, Stokholmo 1948.
La tria romano estas ekskurso de la infana triopo al iu tropika insulo, kie malamikaj piratoj malliberigis la patron de Pipi. Kompreneble sukcesas liberigi lin, sed la aventuroj survoje al tio estas aparte ekzotikaj.
Intrigo
[redakti | redakti fonton]
Pipi estas naŭjara knabino kies rufa hararo estas kolektita en du plektaĵoj tiel mallozaj ke ili protrudas de la flankoj de ŝia kapo. Ŝi estas lentuga, kaj ŝia vizaĝo estas plene punktita de efelidoj. Ŝia robo estas flikita, kaj ŝi portas du ŝtrumpetojn kiuj estas diferencaj unu de la alia, kaj portas ŝuojn kiuj estas multe pli grandaj ol ŝia grandeco.
Pipi loĝas en malgranda sveda vilaĝo, en malnova domo ŝi nomas "Villa Vilaltao". Kune kun ŝi vivas simio, speco de malgranda sajmirieno, nomata sinjoro Nilsson, kaj ĉevalo, kiu loĝas ĉe la verando. Pipi havas neniujn plenkreskajn parencojn vivantajn kun ŝi. Ŝia patrino mortis en infanaĝo, kaj neniu scias kie ŝia patro estas. Ŝi diras ke ŝia patrino estas anĝelo, kaj ŝia patro estas la kapitano de ŝipo velanta en la Sudaj Maroj kaj reĝo de indiĝenoj. Pipi estas tre riĉa knabino. Ŝi tenas grandan skatolon plenan de oraj moneroj, kaj komodon kun multaj tirkestoj enhavantaj specialajn kaj nekutimajn objektojn.
Pipi amikigas la infanojn de la najbaroj, Tommy kaj Anika Strergen. La tri pasigas multajn aventurojn. Tommy kaj la patrino de Anika, sinjorino Strergen, komence malaprobas la nekutima kaj evidenta konduto de Pipi, ribelante kontraŭ aŭtoritato kaj mokantaj plenkreskulojn, inkluzive de sinjorino Strergen kaj ŝiaj amikoj, sed ŝi poste ekkomprenas ke Pipi ne endanĝerigos siajn infanojn, kaj ke ŝi aprezas sian amikecon kun la infanoj de la familio Stranger preter io ajn en la mondo.
Pipi ne iras al lernejo kaj ne estas kondiĉigita de ies disciplino. Kiam Tommy kaj Anika persvadas ŝin por veni al klaso kaj provi studi tie, ŝi ne interkonsentas kun la reguloj de la klaso. Tamen ŝi estas dotita per komuna saĝo kaj bonevoluinta senso de justeco. Ŝi montras respekton al plenkreskuloj kiuj traktas ŝin kaj ŝiajn amikojn kun respekto kaj justeco, sed malestimas la plenkreskulojn kiuj ekzercas sian aŭtoritaton sen respekto de la infanoj. Pipi emas troigi, sed multaj el ili rezultas esti veraj finfine. Tiel, ŝi asertas esti la plej forta knabino en la mondo, sed kiam la cirko venas al urbo ŝi venkas la "fortan Adolf", kiu defias ĉiujn urbanojn alfronti sin. Ŝi gajnas ŝtelistojn kiuj penetris sian domon por ŝteli la trezoron, gastigis forlasitajn bestojn, ludas forkuri kaj kapti kun la policanoj kiuj venis por preni ŝin al la orfejo, kaj akiras la fidon de la plenkreskuloj kiam ŝi savas infanojn de fajro.
La patro de Pipi estas kapitano Ephraim Ŝrumpo-Gnuo. De li Pipi heredis sian grandan forton. Li estas la sola en la mondo kapabla alfronti ŝin en konkurso de potenco. Li aĉetis la Villaon-domon tiel ke Pipi povis havi hejmon por vivi kiam li velis sur la maro kun sia ŝipo. Kvankam Pipi ankaŭ estas bonega maristo, ŝi jesis vivi en la domo, kaj ne vivi maran vivon, post kiam ŝia patro estis perdita sur maro. Pipi ĉiam kredis, ke li ankoraŭ vivas, ke li estos forportita al soleca insulo, kaj tie ni fariĝos la reĝo de la indiĝenoj, kaj ke tago iam venos kaj la du familianoj rerenkontos.
En la daŭrigo de la libro efektiviĝas ke la patro de Pipi estis forpelita al insulo, kie li iĝis la "dika blanka ĉefo" super la indiĝenoj. Li revenis al Svedio por alporti Pipi al la Suda Maro, sed ŝi eksciis, ke ŝi estas ligita al sia vivo en la domo kaj al siaj novaj amikoj, Tommy kaj Anika, kaj decidis resti kaj loĝi en la domo, kvankam ŝi foje velis en la kompanio de siaj amikoj kaj de sia patro sur lia ŝipo.
Analizo
[redakti | redakti fonton]Pipi kaptis la korojn de infanoj danke al ŝia sendependeco kaj aventuremo. Ĝi daŭrigas tradicion de infanlibroj, kiuj prezentas pozitivan karakteron de sendependa orfo, literatura motivo, kiu permesas al la verkisto verki intrigon, en kiu la infano liberiĝas de la limoj de la plenkreska mondo kaj ordinara realo.
Pipi estas libera knabino, libera de disciplino kaj engaĝiĝo, vivanta sendependan vivon sen iu ajn dirante al ŝi kion fari. Farante tion, ĝi simbolas la naturan deziron de la infano al potenco kaj kontrolo super la mondo ĉirkaŭ li. Pipi, kun ŝiaj senlimaj financaj rimedoj kaj granda fizika forto, estas la plenumo de la infanaĝa revo. Ĝi ne estas rolmodelo, sed imaga fuĝo el la katenoj kaj limoj de la infana mondo [2]. Estas de granda signifo ke la venkoj de Pipi, la knabino, estas plejparte super fortaj viraj figuroj [3].
Pipi estis komparita kun aliaj orfigitaj karakteroj kiuj aperis en porinfana literaturo en la malfruaj 19-a kaj fruaj 20-a jarcentoj, kiel ekzemple Anne Shirley de Anne of Green Gables (libro), aŭ Jarusha Abbott, la protagonisto de "Daddy Long Legs". Male al ili Pipi ribelas kontraŭ aŭtoritato, ne akceptas la regulojn de socio, kaj estas fiera de ŝia eksterordinara aspekto. Ŝi ofte estis komparita kun aliaj karaj herooj en porinfana literaturo kiel ekzemple Peter Pan aŭ Tom Sawyer, sed ofte estas komparita kun Alico, la protagonisto de "La Aventuroj de Alicio en Mirlando". Kiel Alice, mvankam ŝi estas persono kiu venas al mondo kiu estas fremda kaj stranga al ŝi, tamen ŝi devas lerni ĝiajn regulojn. Sed male al la konformista kaj bonedukita Alice, kiu alvenas en mondon kies reguloj estas kaosaj, Pipi alportas kaosan konduton al mondo kiu strebas al ordo. En tio, fakte, Pipi estas Alice renversita. [2]
Filmoj kaj televidaj serioj
[redakti | redakti fonton]Ankoraŭ pli ol la romanoj, la kvar filmoj pri Pipi Ŝtrumpolonga inter la jaroj 1969 kaj 1973, en kiu la 10- ĝis 14-jarulino Inger Nilsson ludis la rolon de Pipi, ĉe multaj infanoj kaj plenkreskuloj fiksis la imagon pri Pipi Ŝtrumpolonga. Dum ĉiuj jaroj post la kreado, novaj generacioj da infanoj malkovris kaj tre ekŝatis la filmojn - kaj tio pluvalidas.
Kialoj por tio inter alie estas la sentempa enscenigo. Ŝajne Pipi ne loĝas en fantazia mondo, sed en reala sveda urbeto. La epoko de la filmo malfacile fikseblas, ĉar oni miksis diversajn epokojn: la lignaj domoj de la filmo hodiaŭ ankoraŭ samas kiel antaŭ 100 jaroj, la aktoroj portas vestaĵojn laŭ la modo de 1970, sed la aŭtoj estas el la jaroj ĉirkaŭ 1930, kaj la ŝipoj el la 18-a jarcento.
La reĝisoro Olle Hellbom ame kaj konsekvence "tradukis" la romanojn al kinoarto. La aktora talento de la knabino Inger Nilsson dum tiuj kvar filmoj tiel impresis, ke poste estis nur du pliaj aktoraj filmoj kaj unu desegnita filmo laŭ la rakontoj de Pipi Ŝtrumpolonga - kvankam ankaŭ ĉarmaj, ili ĉiuj ne kompareblas kun la filmoj de la jaroj ĉirkaŭ 1970.
Filmoj
[redakti | redakti fonton]La infanaj filmoj kun Inger Nilsson kiel Pipi Ŝtrumpolonga
[redakti | redakti fonton]- Pippi Långstrump, Svedio kaj Germanio 1968 ĝis 1970, televida serio en 13 partoj, reĝisoro Olle Hellbom (Pipi Ŝtrumpolonga)
- Pippi Långstrump, Svedio kaj Germanio 1968/1969, kineja filmo, reĝisoro Olle Hellbom (Pipi Ŝtrumpolonga)
- Här kommer Pippi Långstrump (germane Pippi geht von Bord), Svedio kaj Germanio 1969, reĝisoro Olle Hellbom (Jen venas Pipi Ŝtrumpolonga)
- Pippi Långstrump på de sju haven (germane Pippi in Taka-Tuka-Land), Svedio kaj Germanio 1970, reĝisoro Olle Hellbom (Pipi Ŝtrumpolonga sur la sep maroj)
- På rymmen med Pippi Långstrump (germane Pippi außer Rand und Band), Svedio kaj Germanio 1970, reĝisoro Olle Hellbom (Pipi Ŝtrumpolonga forkuras)
Inter la aktoroj de tiuj filmoj estis jenaj:
- Inger Nilsson - Pippi Långstrump
- Maria Persson - Anjo
- Pär Sundberg - Tomi
- Beppe Wolgers - Kapitano Efraim Ŝtrumpolonga
- Margot Trooger - Sinjorino Prysselius
- Hans Clarin - fripono Tondro-Karlsson
- Paul Esser - fripono Blom
- Ulf G. Johnsson - policisto Kling
- Göthe Grefbo - policisto Klang
- Fredrik Ohlsson - Sven Settergren, paĉjo de Tomi kaj Anjo
- Öllegård Wellton - Sinjorino Settergren, panjo de Tommi kaj Anjo
- Thor Heyerdahl - unu pirato
La lokoj de la filmoj estis inter aliaj:
- Stokholmo: la domo de tomi kaj Anjo, la piratejo
- Gotlando: la Vilao Vilaltao, plaĝaj scenoj, stalagmita kaverno
- Vimmerby: la limonadarbo (antaŭ la gepatra domo de Astrid Lindgren)
- Barbado: ĝangalaj scenoj (kie Inger Nilsson ofte ŝvitis sub sia peruko)
La muziko por la filmo estis komponata de Jan Johansson kaj Georg Riedel.
Pliaj filmoj pri Pipi Ŝtrumpolonga
[redakti | redakti fonton]- Pipi Ŝtrumpolonga, Svedio 1949, reĝisoro Per Gunvall
- Pipi Ŝtrumpolonga (ruse Пеппи Длинныйчулок, Peppi Dlinnyĉulok), Sovetunio 1982, reĝisorino Margarita Mikaeljan
- Pippi Långstrump - starkast i världen, Svedio kaj Usono 1988, reĝisoro Ken Annakin
Televida serio
[redakti | redakti fonton]Desegnita filmo
[redakti | redakti fonton]- Pipi Ŝtrumpolonga, Kanado 1997
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Eva-Maria Metcalf, "Tall Tale and Spectacle in pippi Longstocking", children's Literature Association Quarterly, vol. 15, No. 3, Fall 1990, pp. 130 - 135
- ↑ 2,0 2,1 Ulla Lindquist, "The child of the century: The phenomenon of Pippi Longstocking and its premises", The lion and the Unicorn, vol. 13, No.2, Dec 1989, pp. 97 - 102.
- ↑ Laura Hoffeld, "Pippi Longstocking: The Comedy of the Natural Girl, The Lion and the Unicorn. Vol. 1 No. 1 1977 pp. 47 - 53
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Pipi Ŝtrumpolonga kiel e-libro de la eldonejo "Inko" (arkivigite en la retejo yumpu)
- Paĝoj pri Astrid Lindgren en la sveda, germana kaj angla
- Paĝoj en la sveda, germana kaj angla pri la libertempa parko "Mondo de Astrid Lindgren" en Vimmerby