Tempe (Arizono)

Ĝemelurboj
	Regensburg • Skopjo • Lower Hutt • Timbuktuo • Zhenjiang vd

Tempe
urbo de Usono • urbego
	Flago
Administrado
Ĝemelurboj
	Regensburg • Skopjo • Lower Hutt • Timbuktuo • Zhenjiang vd
Poŝtkodo	85281–85284
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	180 587 (2020) [+]
Loĝdenso	1 733 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	33° 26′ N, 111° 56′ U (mapo)33.425555555556-111.94Koordinatoj: 33° 26′ N, 111° 56′ U (mapo) [+]
Alto	456 m [+]
Areo	104,184796 km² (1 041 8.4 796 ha) [+]
Horzono	montara horzono de Nordameriko [+]
	Tempe (Arizono) Tempe
	Situo de Tempe
	Tempe (Usono) Tempe
	Situo de Tempe
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Tempe, Arizona [+]
	v • d • r

Tempe (prononcata de la urbanoj kiel tem-PI) estas grandurbo en la usona ŝtato Arizono, oriente de Fenikso, en distrikto Maricopa. La urbego apartenas al aglomeraĵo de Fenikso (urbo) kaj ĝi estas nomata pri la greka Valo de Tembi en Tesalio, Grekio. La urbego estas hejmo de universitato.

Bazaj informoj[redakti | redakti fonton]

Koordinatoj: 33° 25′ N 111° 56′ U / 33.417 °N, 111.933 °U / 33.417; -111.933 (mapo)
Areo: 102 km²
Loĝantaro: 161 719 (en 2010)
Supermara alteco: 347-456 m
Horzono: UTC-7h
Poŝtkodoj: 85281, 85282, 85283, 85284, 85285, 85287
Telefonkodoj: 480

Geografio[redakti | redakti fonton]

Tempe situas sur montetaro en valo laŭ riverbordo, en la sudokcidenta landparto de Usono, en la meza parto de Arizono. Fenikso, Mesa kaj Chandler (Arizono) estas proksime.

Historio[redakti | redakti fonton]

En 1865 en la proksimeco oni komencis konstrui urbon, post 3 jaroj ini fondis Fenikson same en la proksimeco. Tiutempe nur pramo funkciis tie laŭ la rivero. Baldaŭe oni konstruis kanalon por disponigi akvon por luzernoj, tritikoj, hordeoj, avenoj, kaj kotonoj. La loknomo Tempe venis en 1879. En 1885 oni fondis tie centran lernejon, kiu finfine iĝis universitato. En 1887 la fervojo tie trairis la riveron, tial Tempe iĝis ekonomia nabo por la ĉirkaŭa agrikultura areo. En la 20-a kaj 21-a jarcentoj Tempe evoluis ne nur kiel antaŭurbo de Fenikso, sed ankaŭ centro de eduko kaj komerco.

Klimato[redakti | redakti fonton]

En Tempe la temperaturo averaĝe varias inter 11-32 °C. La varmo kulminas en majo averaĝe kun 35 °C, la malvarmo kulminas en decembro averaĝe kun 3 °C. Jare pluvas po 238 mm, junie ĝenerale neniam pluvas. La pluvo kulminas en aŭgusto.