Wozzeck
| Wozzeck | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| drama muzika verko | |||||
| Aŭtoroj | |||||
| Lingvoj | |||||
| Lingvo | germana lingvo | ||||
| Eldonado | |||||
| Eldondato | 20-a jarcento | ||||
| Ĝenro | ekspresionisma muziko | ||||
| |||||
Wozzeck (IFA: ˈvɔtsɛk) estas opero en tri aktoj (15 bildoj) de Alban Berg, surbaze de la nefinita fragmenta teatraĵo Woyzeck verkita de Georg Büchner. La opero, kiu disvolvas la vivrakonton de duonfreneza soldato, kiu timas siajn oficirojn, fariĝas "kobajo" por sia kuracisto kaj kies amanto perfidas lin, unuafoje uzis atonalecon en muziko kaj estas unu el la plej gravaj operoj de la 20-a jarcento [1][2][3][4].
Mejloŝtonoj en la historio de opero[redakti | redakti fonton]
Berg ĉeestis printempe 1914 ĉe teatra produktado de la teatraĵo de Büchner en Vieno. Dum lia militservo kiel serĝento en malantaŭa tendaro en la Unua Mondmilito, post kiu li preskaŭ perdis sian prudenton, Berg adaptis la teatraĵon en libreton. En 1917 li verkis la unuan version de la opero, kiun li adaptis en 1918-1920. Fininte la operon, Berg provis trovi eldoniston kiu konsentus publikigi ĝin, sed ne povis trovi tian. Alma Mahler, edzino de lia amiko Walter Gropius (kaj vidvino de komponisto Gustav Mahler) finfine publikigis la operon.
En 1924, Erich Kleiber trovis partan pianprezenton de la opero ludita fare de Eduard Steuermann en Vieno. Klieber decidis surscenigi la operon ĉe la Berlina Operejo. La debuto okazis la 14-an de decembro 1925, post tuta jaro da provludoj.
La debutprezento, en kiu Berg mem ĉeestis, estis ekstrema okazaĵo kaj iĝis pugnobatalo inter la plej multaj el la homoj en la halo kiuj respondis al la muziko sovaĝe, kriegante kaj malbenante kaj inter grupeto de subtenantoj kaj malsubtenantoj. La tagon post la premiero, la muzikrecenzisto de la Deutsche Zeitung skribis: "... publika institucio por la frenezuloj. Sur la scenejo, en la orkestro, en la spektantaro - nur frenezuloj... intenca fraŭdo. Eltiraĵoj, trenoj, plorsingultoj, rukto, agonio, malbele babilado kvakas... [Berg] venenas la putojn de publika germana paco... danĝero por la publika paco." Aliflanke, aliaj skribis pri la "stranga kaj speciala perfekteco de tiu ĉi verko... [Berg] pruvas pruvon de esti geniulo" kaj "ni sciis tie, kaj en tiu momento, ke ni ĉeestis en historia okazaĵo".
Muzika stilo[redakti | redakti fonton]
La muziko, kiel menciite, estas atona, en malgranda parto ĝi baziĝas sur dekdekafonio el la seminario de la instruisto de Berg, Schoenberg.
La dek kvin bildoj en la tri aroj de la opero estas ligitaj tra muzika superkonstruaĵo bazita sur la numero kvin. La unua akto prezentas la rolulojn per kvin muzikaj pecoj: suito, rapsodio, marŝo, pascaglia kaj rondo. La dua akto evoluigas la intrigon kun kvin-movada simfonia strukturo (sonetta - allegro, fantazio kaj fugo, largo, skorzo kaj rondo, kiu ĉe la fino inkluzivas la "ĥoron de la ronkantaj soldatoj"), dum la tria akto konsistas el sekvenco de variacioj en temo, ununura noto (C), akordo, ritma kaj minora noto kaj unuopaĵo. kvazaŭ-tokato. La tuta kantado estas recitativo ("ritma deklamado"), kaj post ĉiu ĉapitro okazas orkestra transiro.
La orkestrado estas por orkestro de 113 instrumentoj.
Fontoj[redakti | redakti fonton]
- Pople, Anthony. (24 April 1997) The Cambridge Companion to Berg, Cambridge Companions to Music. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521563747.
- Ross, Alex. (2008) The Rest Is Noise: Listening to the Twentieth Century, 1‑a eldono, New York: Picador. ISBN 978-0-312-42771-9.
- Simms, Bryan R.. (1996) Alban Berg: A Guide to Research. Routledge.
- Walsh, Stephen. (2001) “Alban Berg”, The New Penguin Opera Guide. New York: Penguin Putnam. ISBN 0-14-029312-4.
- Adorno, Theodor W. (1991), Alban Berg: Master of the Smallest Link. Trans. Juliane Brand and Christopher Hailey. Cambridge: Cambridge University Press. (ISBN 0-521-33016-5)ISBN 0-521-33016-5
- Bonds, M. E. (2020). “Wozzeck’s Worst Hours”: Alban Berg’s Presentation Copy of Wozzeck to Eduard Steuermann. Notes, 76(4), 527–534.
- Hall, Patricia (2011), "Berg's Wozzeck". Studies in Musical Genesis, Structure, and Interpretation. New York: Oxford University Press. (ISBN 978-0-19-534261-1)ISBN 978-0-19-534261-1 | www.oup.com/us/bergswozzeck; Username: Music2 Password: Book4416 (accessed 29 October 2012)
- Jarman, Douglas (1979), The Music of Alban Berg. London and Boston: Faber & Faber (ISBN 0-571-10956-X) ; Berkeley: University of California Press. (ISBN 0-520-03485-6)ISBN 0-520-03485-6
- Jarman, Douglas (1989), "Alban Berg, Wozzeck". Cambridge Opera Handbooks. Cambridge: Cambridge University Press. (ISBN 0-521-24151-0)ISBN 0-521-24151-0 (cloth) (ISBN 0-521-28481-3) (pbk)
- Perle, George (1980), The Operas of Alban Berg, Vol 1: "Wozzeck". Berkeley: University of California Press. (ISBN 0-520-03440-6)ISBN 0-520-03440-6
- Schmalfeldt, Janet (1983), "Berg's Wozzeck", Harmonic Language and Dramatic Design. New Haven: Yale University Press (ISBN 0-300-02710-9)
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Walsh 2001, paĝoj 61–63
- ↑ Hall, Patricia. (2011) Berg's Wozzeck. Oxford University Press, p. 26–38. ISBN 978-0195342611.
- ↑ Watkins, Glenn. (2002) Proof Through the Night: Music and the Great War. University of California Press, p. 235. ISBN 978-0520927896.
- ↑ Rose, Michael. (2013) The Birth of an Opera: Fifteen Masterpieces from Poppea to Wozzeck. W. W. Norton, p. 375. ISBN 978-0393060430.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Wozzeck: Partituroj ĉe la International Music Score Library Project
- How does Berg use Sprechgesang in Wozzeck? (The Royal Opera) ĉe YouTube
- Portreto de la opero en la enreta opera gvidilo opera-inside.com