Saltu al enhavo

Zika febro

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Zika Febro)
La nomo Ziko gvidas ĉi-tien. Tamen Ziko ankaŭ estas relative malofta persona nomo, ekzemple de la germana-nederlanda esperantisto Ziko van Dijk.
Zika febro
infekta malsano • malsano

Erupcio dum Zika infekto

Erupcio dum Zika infekto
KIM-10 U06
Portala ikonoPortalo pri Medicino
v • d • r

Zika febro (ankaŭ nomata Zika virusa malsano kaj simple Zika) estas infekta malsano kaŭzata de la Zika viruso.[1] La plimulto da kazoj montras neniujn simptomojn, sed kiam estas simptomoj, ili plej ofte estas malseveraj, kaj povas simili tiujn de Dengo.[1][2] Inter la simptomoj povas esti febro, konjunktivito (ruĝaj okuloj), artrito/artiko-doloroj, kapdoloro kaj makul-papula erupcio.[1][3][4] Simptomoj ĝenerale daŭras malpli ol sep tagojn.[3] Zika malsano ne kaŭzis iun ajn raportitan morton dum la unua infekto.[2] Infektiĝo dum gravedo povas kaŭzi mikrocefalion kaj aliajn cerbajn misfunkciojn ĉe kelkaj beboj.[5][6] Infektiĝo ĉe plenkreskuloj ligiĝis al la Sindromo Guillain-Barré (GBS).[2]

Zika febro ĉefe transdoniĝos per la piko de moskitoj (kuloj) de la genro Aedo.[3] Ĝi ankaŭ povas esti transdonita per seksumado, kaj eble plivastigita per sangotransfuzo.[3][7] Infektiĝoj ĉe gravedaj virinoj povas transiĝi al la bebo.[5][6][8] Oni diagnozas la malsanon per provo de la sango, urino, aŭ salivo de malsanulo por la ĉeesto de la RNA de la Zika viruso.[1][3]

Malebligo temas pri malplioftigo de moskito-pikoj en lokoj, kie la malsano okazas, kaj pri ĝusa uzo de kondomoj.[3][7] Inter la klopodoj por malebligi pikojn estas la uzo de insekt-forpelaj substancoj, kovro de la plimulto de la korpo per vestoj, kontraŭ-moskitaj retoj, kaj la forigo de senmova akvo kie la moskitoj reproduktiĝas.[1] Estas neniu efika vakcino.[3] Publik-sanaj oficialuloj rekomendas, ke virinoj en lokoj, kie okazas la Zika virusa amas-infektiĝo de 2015-2016, konsideru prokrasti gravediĝon, kaj ke gravedaj virinoj ne vojaĝu al tiuj lokoj.[3][9] Kvankam ne estas preciza kuracado, aspirino (acetaminofeno) povas helpi kun la simptomoj.[3] Enhospitaligo malofte estas bezonata.[2]

La viruso, kiu kaŭzas la malsanon, unue izoliĝis en 1947.[10] La unua dokumentigita amas-infektiĝo inter homoj okazis en 2007 en la Federacio de Mikronezio.[3] Je januaro de 2016, la malsano okazis en dudek regionoj de Ameriko.[3] Oni scias, ke ĝi ankaŭ okazas en Afriko, Azio, kaj la Pacifika Regiono.[1] Pro ekinfektiĝo, kiu komencis en Brazilo en 2015, la Monda Organizaĵo pri Sano deklaris ĝin Publik-Sana Krizo de Internacia Okupiĝo en februaro 2016.[11]

Signoj kaj simptomoj

[redakti | redakti fonton]
Erupcio ĉe brako pro Zika febro

La plimulto de infektitaj homoj aŭ ne montras simptomojn, aŭ montras malmultajn.[12] Krome, la plej oftaj signoj kaj simptomoj de Zika febro estas febro, erupcio, konjunktivito (ruĝaj okuloj), doloro ĉe muskoloj kaj artikoj, kaj kapdoloro, kiuj estas similaj al signoj kaj simptomoj de dengo kaj ĉikungunja febro.[13] La tempodaŭro inter pikiĝo de moskito kaj disvolviĝo de simptomoj estas ĝis nun nekonata, sed plej eble estas inter kelkaj tagoj kaj semajno.[14] La malsano daŭras dum pluraj tagoj ĝis semajno, kaj ĝenerale estas sufiĉe milda, ke homoj ne devas enhospitaliĝi.[1][15]

Pro aparteno al la sama familio, kiel dengo, oni maltrankviliĝas pro zorgo, ke ĝi povus kaŭzi similajn sangigajn malsanojn. Tamen, tio dokumentiĝis en nur unu kazo, kun sango vidata en spermo, ankaŭ nomata hematospermio.[16]

Sindromo Guillain-Barré

[redakti | redakti fonton]

Zika-virusaj infektiĝoj ligiĝis kun la Sindromo Guillain-Barré (GBS), kiu estas rapida komenco de muskola malforto kaŭzata de la damaĝigo de la periferia nerva sistemo, kaj kiu povas progresi ĝis paralizo.[17] Kvankam ambaŭ GBS kaj Zika infektiĝo povas okazi samtempe ĉe la sama homo, estas malfacile certe identigi la Zikan viruson kiel la kaŭzo de GBS.[18] Pluraj landoj influataj de Zika-virusaj infektiĝoj raportis pliigojn en la nombro da novaj kazoj de GBS. Dum la Zika-virusaj amasinfektiĝoj en 2013-2014 en Franca Polinezio, estis 42 raportitaj kazoj de GBS dum 3-monata tempo, kompare kun inter 3 kaj 10 jare antaŭ la amasinfektiĝo.[19] Oni raportis pri tri mortokazoj rilataj al GBS en Kolumbio.[20]

Gravedo

[redakti | redakti fonton]
Mikrocefalio

La malsano transoniĝas de patrino al infano ĉe la utero, kaj povas kaŭzi plurajn problemojn, plej notinde mikrocefalion ĉe la bebo. Ĝis aprilo 2016, la plena gamo da fetaj misformiĝoj kaŭzitaj de patrina infektiĝo estis nekonata, sed verŝajne estas oftaj, kun nenormalaĵoj vidataj ĉe ĝis 29% de ultrasonografiaj bildoj.[21] Observataj ligoj inkluzivas mikrocefalion, okulajn nenormalecojn, kiel koroido-retina cikatriĝo,[22] kaj feta hidropso, kie estas nenormala akumuliĝo de fluaĵo en la feto.[23]

Ne estas bone komprenata, ĉu la stadio de gravedo, ĉe kiu la patrino infektiĝas, influas la riskon al la feto, nek ĉu povas esti aliaj risko-faktoroj, kiuj influas rezultojn.[5][6][8] Unu grupo taksas la riskon de estiĝo de mikrocefalio ĉe bebo je proksimume 1% kiam la patrino estas infektita dum la unua trimestro, kun la risko de estiĝo de mikrocefalio necerta post la unua trimestro.[24] Ankaŭ kvinono de beboj influitaj povas esti normalaj, sed fakte havis cerbajn nenormalaĵojn, kaj infektiĝo ĉe novnaskitoj ankaŭ povas konduki al cerbo-difektiĝo[25]

Kaŭzo

[redakti | redakti fonton]

Patofiziologio

[redakti | redakti fonton]

La patofiziologio de mikrocefalio kaŭzita de la Zika virus ne estas konata, kaj estis temo de vigla esplorado je la fino de 2016.[26]

Rezervujo

[redakti | redakti fonton]

Zika viruso estas moskito-portita flaviviruso proksime rilatita al denga viruso. Dum moskitoj estas la transdonantoj, la rezervuja specio restas nekonata, kvankam serologiaj indikoj troviĝis en okcident-afrikaj makakoj kaj ronĝuloj.[27][28]

Transdono

[redakti | redakti fonton]

Transdono okazas per la piko de moskitoj (kuloj) de la Aeda geno, ĉefe Aedes aegypti en tropikaj regionoj. Ĝi ankaŭ estis izolita de A. Africanus, A. Coargenteus, A. Luteocephals, A. Vitattus kaj A. Furcifer.[27] Dum la 2007 ekinfektiĝo sur Insulo Yap en la Suda Pacifiko, Aedes hensilli estis la transdonanto, dum Aedes polynesiensis disvastigis la viruson en la franca Polynezio en 2013.[29]

Seksumada transdono de la Zika viruso de viroj al virinoj dokumentiĝis en almenaŭ 4 kazoj, kun enketoj de la Usonaj Centroj pri Kontrolo de Malsanoj progresantaj pri kelkaj pliaj kazoj.[30][31][32] Zika viruso ankaŭ izoliĝis el spermo-specimenoj.

Ne estas klare videbla, kial viruso-niveloj ĉe spermo povas esti pli altaj, ol ĉe aliaj korpoj fluaĵoj, kaj estas ankaŭ ne klara, kiom longe infektiga viruso povas resti en spermo. La CDC (Usonaj Centroj pri Kontrolo de Malsanoj) rekomendis, ke viroj kun Zika febro esperu almenaŭ 6 monatoj, antaŭ ol provi gravedigon.[33] Ĝis nun estis neniu raporto pri kazo de seksumada transdono de virinoj al iliaj sekskunuloj.[34] Anusa seksumado kaj vagina seksumado povas ankaŭ transdoni la malsanon.[35]

Kazoj de vertikala transdono de patrinoj al fetoj raportiĝis.[36] La CDC rekomendas, ke virinoj kun Zika febro atendu almenaŭ 8 semajnojn post kiam ili ekspertas simptomojn de malsano, antaŭ ol provi koncipi.[33] Ne estis raportitaj kazoj de transdono per mamnutrado, sed infekta viruso troviĝis ĉe mamolakto.[37]

Samkiel aliaj flavivirusoj, ĝi eble povus transdoniĝi per sangotransfuzo, kaj pluraj koncernaj landoj faris strategiojn, por kontroli por la malsano ĉe sango-donantoj.[15][38] La viruso detektiĝas en 3% de sensimptomaj sangodonanoj en Franca Polinezio.[39]

Diagnozo

[redakti | redakti fonton]

Estas malfacile diagnozi Zika virusan infektiĝon surbaze sole de klinikaj signoj kaj simptomoj, nur pro la simileco al la simptomoj de aliaj arbovirusoj, kiuj estas oftaj en similaj regionoj.[40][41] La usonaj Centroj por Kontrolo kaj Preventado de Malsanoj konsilas, ke "surbaze de la tipaj klinikaj trajtoj, la diferenca diagnozo por la Zika virusa infekto estas vasta. Krom dengo, aliaj konsideroj inkluzivas leptospirozon, malarion, riketsion, sterptokokon de grupo A, rubeolon, morbilon, kaj parvovirusajn, enterovirusajn, adenovirusajn, kaj alfavirusajn infektiĝojn (ekz-e ĉikungunjo, Majaro, Ross Rivero, Barmah Arbaro, O'nyong-nyong kaj Sindbis virusoj)."[42]

Ĉe malgrandaj kazo-serioj, rutinaj ampleksaj metabolaj ekzamenaroj kaj tutaj sango-ekzamenaroj estis normalaj ĉe la plimulto da pacientoj. Oni raportis, ke kelkaj spertas mildan leŭkopenion, trobocitopenion, kaj pliigita transaminazoj ĉe la hepato.[43]

La Zika viruso povas esti identigita de Inversa Transskribo kaj PĈR en severe malsanaj malsanuloj. Tamen, la periodo de eniro de la viruso en la sangon povas esti mallonga kaj la Monda Organizaĵo pri Sano rekomendas, ke Inversa Transskribo kaj PĈR-esploroj fariĝu je serumo kolektita ene de 1 ĝis 3 tagoj post la apero de simptomoj, aŭ je salivo aŭ urino kolektita dum la unuaj 3 ĝis 5 tagoj.[44][29] Per la takso de specimen-paroj, oni trovis la Zika-viruson pli ofte ĉe salivo, ol ĉe sero.[43] Oni povas kolekti urin-specimenojn ĝis 14 tagoj post la komenco de simptomoj, ĉar oni vidis, ke la viruso pli longe vivas en urino, ol en aŭ salivo aŭ sero.[45] La plej longa daŭro de detektebleco de la viruso estis 11 tagoj, kaj Zika viruso verŝajne ne fariĝas latenta.[46]

Poste, oni povas utili serologion por trovi precizajn IgM kaj IgG antikorpojn. IgM povas detektiĝi dum la unuaj 3 tagoj post la ekkomenco de malsano.[27] Serologiaj inter-reagoj kun proksime rilatitaj flavivirusoj, kiel dengo kaj okcidentnila febro tiel kiel vakcinoj kontraŭ flavivirusoj eblas.[44][47][48] Komercaj provoj por diagnozi la Zikan febron estas haveblaj, sed ĝis nun ne aprobiĝis de la Usona Manĝo kaj Drogo Servo.[40][49]

Diagnozo dum gravedo

[redakti | redakti fonton]

La Usonaj Centroj pri Malsan-Kontrolo kaj -Prevento (CDC) rekomendas, ke kelkaj gravedaj virinoj ekzameniĝu, eĉ se ili ne montras simptomojn de infektiĝo. Gravedaj virinoj, kiuj vojaĝis en koncernajn landojn ekzameniĝu inter du kaj dek du semajnojn post kiam ili revenas de vojaĝado.[50] Pro la malfacilaĵoj pri la mendado kaj interpretado de la ekzameni por la Zika-viruso, la CDC rekomendas, ke kuracado-proviziantoj kontaktu iliajn lokajn departementojn pri sano por helpo.[50] La CDC rekomendas, ke virinoj, kiuj loĝas en la koncernaj regionoj ekzameniĝu je la unua antaŭ-naska vizito ĉe kuracisto, kaj ankaŭ dum la mezo de la dua trimestro, tamen ĉi tiu povas alĝustiĝi surbaze de lokaj rimedoj kaj la loka ofteco de la Zika viruso.[50] Pliaj ekzamenoj fariĝu, se estas iu ajn signo de la Zika virusa malsano. Virinoj, kun pozitivaj rezultoj ĉe la Zika-virusa ekzameno, havu siajn fetojn kontrolitajn per Sonografio ĉiu tri aŭ kvar semajnoj por kontroli la fetan korpon kaj kreskon.[50]

Diagnozo ĉe novnaskitoj

[redakti | redakti fonton]

Por beboj, ĉe kiuj Zika virusa malsano suspektiĝas, la CDC rekomendas ekzamenadon per kaj serologiaj kaj molekulaj ekzamenoj, kiel PĈR, IgM ELISA kaj "Plaque"-reduktiĝo neŭtraliga provo (PRNT).[51] PĈR de la sero kaj urino de la bebo fariĝu dum la unuaj du tagoj de la vivo.[51] Novnaskitoj kun patrino, kiu eble infektiĝis, kaj kies sango-provoj montras la ĉeeston de la viruso, aŭ kiuj havas mikrocefalion aŭ enkraniajn kalciiĝojn devas plue ekzameniĝi per plena fizika ekzameno por neŭrologiaj nenormalaĵoj, misformitaj trajtoj, trogranda lieno, trogranda hepato, kaj erupcio aŭ aliaj haŭtaj lezoj.[51] Aliaj rekomendataj provoj estas krania sonografio, provo de aŭdokapablo,[52] kaj okul-ekzameno.[51] Oni devas ekzameni por iu ajn nenormaleco, kaj ankaŭ por aliaj denaskaj infektiĝoj kiel sifiliso, toksoplasmozo, rubeolo, infektiĝo per citomegaloviruso, limfocita ĥoriomeningito virusa infektiĝo, kaj simpla herpeta viruso.[51] Kelkaj provoj ripetiĝu ĝis post 6 monatoj, ĉar povas esti malfruigitaj efikoj, precipe ĉe aŭdado.[51]

Malebligo

[redakti | redakti fonton]

La viruso disvastiĝas per moskitoj; tial por limigi la malsanon oni nepre limigu la transdonadon kaj evitu la perantojn. La Usonaj Centroj pri Kontrolo de Malsanoj rekomendas ke oni:[53]

  • Kovru malkovritan haŭton per long-manikaj ĉemizoj kaj longaj pantalonoj.
  • Uzu insekt-forigajn rimedojn
  • Uzu produktojn, kiuj enhavas jenajn aktivajn ingrediencojn:
    • DEET
    • Ikaridino
    • Citronelalo (Rodinalo)
    • IR3535
  • Ĉiam sekvu la instrukciojn, kaj re-surmetu, laŭ la konsiloj, kiujn vi ricevis kun la produkto:
  • Se vi ankaŭ uzas kontraŭsunan ŝminkaĵon, surmetu tion unue, permesu, ke ĝi sekiĝu, kaj poste surmetu la kontraŭinsektan ŝminkaĵon.
  • Sekvu la instrukciojn sur la pakaĵo, kiam vi surmetas kontraŭinsektan ŝminkaĵon ĉe infanoj. Evitu la surmeton de naŭzigaĵo al iliaj manoj, okuloj aŭ buŝo.
  • Uzu vestojn kaj ilaron (kiel botoj, pantalonoj, ŝtrumpetoj kaj tendoj), kiuj surhavas permetrinon. Oni povas aĉeti vestojon kaj ilarojn, kiuj jam surhavas permetrinon, aŭ mem surmeti la permetrinon sur ilin.
    • Vesto kun permetrino konservos siajn protektajn kapablojn post pluraj lavadoj. Vidu la informojn, kiujn oni ricevis kun la produkto por trovi kiom longe la protekto daŭros.
    • Se vi mem metas la permetrinon sur aĵojn, atente sekvu la informojn, kiujn vi ricevis kun la produkto.
    • Ne metu permetrinon rekte sur la haŭton.
  • Restu kaj dormu en ĉambroj, kiuj estas klimatizataj aŭ protektataj per kulvualoj aŭ fenestrokovriloj.
  • Uzi kulvualon por kovri la liton se la loko, kie vi dormas estas malferma al la ekstero de la domo.

Atentigo de la Centroj pri Malsan-Kontrolo kaj Malsan-Prevento pri Vojaĝado

[redakti | redakti fonton]

Pro la "pliiĝantaj pruvoj pri ligo inter Zika kaj mikrocefalio", en januaro 2016, la usona ŝtata institucio Centroj pri Malsan-Kontrolo kaj -Prevento publikigis atentigilon por vojaĝantoj, kiu konsilas, ke gravedaj virinoj konsideru prokrasti vojaĝadon al landoj kaj regionoj, kie nun okazas loka transdono de la Zika viruso.[54] Poste, la konsilo ĝisdatiĝis por sugesti, ke gravedaj virinoj entute evitu ĉi-tiujn regionojn se eble, kaj, se vojaĝado en tiuj regionoj estas neevitebla, ke ili protektu sin kontraŭ kulpikiĝo.[55] Oni konsilas, ke viraj kunuloj de gravedaj virinoj, kaj duopoj, kiuj planas gravedon, kaj kiuj devas vojaĝi al regionoj, kie Zika aktivas, uzu kondomojn aŭ entute rezignu je seksumado.[55] La organizo ankaŭ sugestis, ke virinoj, kiuj pripensas gravediĝon konsultu iliajn kuracistojn antaŭ ol vojaĝi.[54][56]

Je septembro 2016, la CDC-aj vojaĝ-konsiloj inkluzivas jenajn landojn kaj regionojn:[57]

  • Kaboverdo
  • Multaj partoj de Karibio: Angvilo, Antigvo-Barbudo, Arubo,la Bajamoj, Barbado, Bonaire (Bonero), Britaj Virgulininsuloj, Kajmana Insularo, Kubo, Kuracao, Dominiko, Domingo, Grenado, Gvadelupo, Haitio, Jamajko, Martiniko, Porto-Riko, Saba, Saint Barthélemy (Sankta Bartolomeo), Sankta Lucio, Sankta Marteno, Sankta Vincento kaj Grenadinoj, Sint-Eustatius, Sint-Maarten, Trinidado kaj Tobago, kaj la Usonaj Virgulininsuloj
  • Centra Ameriko: Belizo, Kostariko, Salvadoro, Gvatemalo, Honduro, Nikarakvo, kaj Panamo
  • Meksiko
  • La plejparto de Suda Ameriko: Argentino, Bolivio, Brazilo, Kolombio, Ekvadoro, Franca Gviano, Gviano, Paragvajo, Peruo, Surinamo, and Venezuelo
  • Pluraj Pacifikaj Insuloj: Usona Samoo, Fiĝioj, Marŝala Insularo, Mikronezio, Nov-Kaledonio, Papuo Nov-Gvineo, Samoo, kaj Tonga
  • En Azio: Singapuro, Malajzio, Brunejo

Respondo de la Monda Organizaĵo pri Sano

[redakti | redakti fonton]

Kaj la regiona Tut-Amerika Organizaĵo pri Sano kaj la Monda Organizaĵo pri Sano (MOS) publikigis deklarojn de maltrankvilo pri la vasta publik-sana efiko de la Zika viruso kaj ĝiaj ligoj al GBS kaj mikrocefalio.[58][59] La Ĝenerala Direktoro de la MOS, Margaret Chan, eligis deklaron en februaro 2016, "deklarante ke la lasttempa aro da kazoj de mikrocefalio kaj aliaj neŭrologiaj malsanoj, kiuj raportiĝis de Brazilo, post simila aro en Franca Polinezio en 2014, estas Publik-Sana Krizo de Internacia Gravo."[11] La deklaro permesas, ke la MOS kunordigu la internacian respondon al la viruso, kaj donas al ĝiaj rekomendoj la forton de internacia leĝo laŭ la Internacia Regularo pri Sano.[60][61]

Vakcino

[redakti | redakti fonton]

Je septembro 2016, estis neniu disponebla vakcino. Kreo de vakcino estis prioritato de la usonaj Naciaj Institutoj pri Sano, sed oficialuloj diris, ke disvolviĝo de vakcino povus dauri dum jaroj.[2][15][41][62] Por plirapidigi la disvolviĝon de novaj drogoj, la Monda Organiza pri Sano kaj Naciaj Institutoj pri Sano proponis regulajn strategiojn.[63][64] Animal and early human studies were underway as of September 2016.[65][66]

Moskito-kontrolado

[redakti | redakti fonton]

Kontrolo de la malsano en la koncernaj landoj nuntempe temas ĉefe pri kontrolo de moskitoj (kuloj). Pluraj rimedoj estas disponeblaj por la regado de la nombroj da Aedes aegypti moskitoj, inkluzive la detruadon de lokoj, kie la larvoj reproduktiĝas (la akvo-lagetoj, kie la ovoj elmetiĝas kaj la larvoj eloviĝas, antaŭ ilia disvolviĝo al plenkreskaj insektoj, kiuj povas flugi); kaj insekticidoj, kiuj celas la larvajn stadiojn, la plenkreskajn moskitojn, aŭ ambaŭ stadiojn. Krome, tuta gamo da novaj teknologioj nun disvolviĝas por moskito-kontrolo, kaj la Monda Organizaĵo pri Sano lastatempe donis sian subtenon al la plirapidigo de la disvolvigo de modernaj rimedoj por moskito-kontrolo, kiel la uzo de Wolbachia (bakterioj por igi la moskitojn rezistemaj al la viruso), kaj la ellaso de steriligitaj viraj moskitoj kiuj bredas kun sovaĝaj inaj moskitoj, por krei nevivopovajn idojn (idoj, kiuj ne vivos ĝis la pika plenkreska stato).[67]

La genetike ŝanĝita OX513A moskito de Oxitec aprobiĝis de la Teknika Komisio pri Nacia Biosekureco de Brazilo (CTNBio) en aprilo 2014,[68] kaj ĝi estis uzata por provi kontraŭi moskitojn, kiuj portas la Zikan viruson en la urbo de Piracicaba, São Paulo en 2016.[69]

Kuracado

[redakti | redakti fonton]

Estas nuntempe neniu preciza kuracado por Zika virusa infektiĝo. Oni ĉefe celas malpliigi la simptomojn, per kuracado de doloro, febro kaj jukado.[29] Kelkaj aŭtoritatoj malrekomendas la uzon de aspirino kaj aliaj NSAIDoj (nesteroidaj kontraŭinflamaj drogoj) ĉar ili estis povas kaŭzi hemoragian sindromon, kiam oni uzas ilin je aliaj flavivirusoj.[44] Cetere, aspirinan uzon oni ĝenerale evitas ĉe  infanoj pro la risko de la Sindromo De Reyes.[70]

Zika viruso estis relative malmulte studita ĝis la grava amas-infektiĝo en 2015, kaj ankoraŭ neniu specifa kontraŭvirusa kuracilo estas havebla. Oni konsilas, ke gravedaj virinoj kiel eble evitu iun ajn riskon de infektiĝo, ĉar post infektiĝo oni povas malmulton fari krom kuracado de simptomoj.[71] Unu en vitro studo trovis ke Zika viruso povas reagi al kuracado per interferono, kiun oni ofte uzas kontraŭ aliaj virusaj infektoj, tamen tiuj ĉi rezultoj ne estis provitaj ĉe bestoj aŭ homoj.[72]

Prognozo

[redakti | redakti fonton]

Plej ofte, Zika febro kuraciĝas sen helpo post 2 ĝis 7 tagoj, sed malofte, kelkaj homoj plue malsaniĝos de la Sindromo Guillain–Barré.[2][73] La feto de graveda virino, kiu malsaniĝas per la Zika febro povas morti, aŭ naskiĝi kun denaskaj difektoj de la centra nerva sistemo, kiel ekzemple mikrocefalio.[2]

Epidemiologio

[redakti | redakti fonton]
Landaj, kiuj havas pasintaj aŭ nunaj signoj de la transdono de la Zika viruso (je januaro 2016)[74]

La unua konata kazo de Zika febro troviĝis en Rezuso sur arba platformo en la Zika Arbaro en Ugando en 1947.[27] Tiamaj enketoj en Ugando trovis la malsanon en 6.1% de la simioj.[36] La unuaj kazoj ĉe homoj raportiĝis en Nigerio en 1954.[75] Kelkaj ekaperoj de la malsano raportiĝis en tropika Afriko, kaj en kelkaj lokoj en Sudorienta Azio.[76] Ĝis nun estis neniu atesto pri kazo en la Hinda subkontinento.

Esploroj trovis antikorpojn kontraŭ la Zika viruso en sanaj homoj en Barato, kiu povus atesti pri antaŭa kontakto kun la viruso, sed tio povus ankaŭ montri trans-rilaton kun aliaj flavivirusoj.[77]

Per filogenetika analizo de Aziaj genetikaj varioj, oni taksis, ke la Zika viruso atingis Sudan Azion antaŭ ol 1945. [36] En 1977-1978, oni priskribis infektiĝon per Zika-viruso kiel kaŭzo de febro en Centra Javo.[78]

Yap Insuloj

[redakti | redakti fonton]

La unua grava amas-infektiĝo, kun 185 konfirmitaj kazoj, raportiĝis en 2007 en la Yap Insuloj de la Federacio de Mikronezio.[79] Entute 108 kazoj konfirmiĝis per PĈR aŭ serologio, kaj 72 aldonaj kazoj suspektiĝis. La plej oftaj simptomoj estis haŭta erupcio, febro, artiko-doloro, kaj konjunktivito, kaj neniu morto raportiĝis. La moskito Aedes hensilli, kiu estis la ĉefa specio identigita ĉe Yap dum la amas-infektiĝo, estis plej eble la ĉefa peranto de la viruso. Oni ne certas, kiel la viruso enkondukiĝis ĉe Yap Insulo, sed tre eble tio okazis per la enkonduko de infektitaj moskitoj aŭ per homo infektita per specio parenca al tiuj de Sud-Orienta Azio.[36][79] Ĉi tiu ankaŭ estis la unua fojo, kiam Zika febro raportiĝis ekster Afriko kaj Azio.[4] Antaŭ la amas-infektiĝo ĉe Yap Insulo, nur 14 homaj kazoj iam ajn raportiĝis.[80]

Oceanio

[redakti | redakti fonton]

En 2013-2014, pluraj ekinfektiĝoj de Zika raportiĝis ĉe Franca Polinezio, Nov-Kaledonio, Paskinsulo kaj la Kukinsuloj. Oni opiniis, ke la fonto de la viruso estis sendependa enkonduko de la viruso el Sud-Orienta Azio, sen rilato al la amas-infektiĝo ĉe la Yap Insuloj.[36]

Amas-infektiĝo ĉe la Amerikoj

[redakti | redakti fonton]

Post la unua ekapero en la Okcidenta Hemisfero en februaro 2014, ĝi rapide disvastigis dum Suda kaj Centr-Ameriko, kaj atingis Meksikion en novembro 2015.[36][81] Ĝi foje aperis en veturantoj al Usono kaj Eŭropo, sed verŝajne ne transiris de unu homo al alia en tiuj regionoj.[81]

En majo 2015, Brazilo oficiale anoncis ĝian unuan 16 kazojn de la malsano.[82] Laŭ la brazila Sana Ministerio, je novembro 2015 estis neniu oficiala kalkulo de la nombro de homoj infektita kun la viruso en Brazilo, ĉar laŭleĝe oni ne devas informoj pri kazoj de la malsano. Tamen, kazoj raportiĝis en 14 ŝtatoj de la lando. Oni suspektas, ke Zika viruso, portita de moskitoj, kaŭzis 2,400 eblajn kazojn de mikrocefalion kaj 29 mortoj de infanoj en Brazilo en 2015 (el la proksimume 2400 konatajn kazojn en 2015, oni esploris 2165 en decembro 2015, 134 konfirmiĝis, kaj 102 ne temis pri mikrocefalio).[83]

Je la 24a de januaro 2016 la Monda Organizaĵo pri Sano avertis, ke la viruso tre eble disvastiĝos al preskaŭ ĉiuj landoj de la Amerikoj, ĉar la portanta specio, la moskito Aedes aegypti, troviĝas en ĉiuj landoj en la regiono, krom Kanado kaj kontinenta Ĉilio (la moskiton kaj dengon oni trovis en Insulo Pasko de Ĉilio, je kelkaj 3500 kilometroj (2200 mejloj) for de ĝia plej proksima punkto en la Ĉilio ĉeftero, ekde 2002).[84][85]

Historio

[redakti | redakti fonton]

Mikrocefalio kaj aliaj kondiĉoj ĉe novnaskitoj

[redakti | redakti fonton]

Post la unua infektiĝo de Zika en Nordorienta Brazilo, kuracistoj notis tre grandan kreskon de la nombro da raportoj pri infanoj, kiuj naskiĝis kun mikrocefalio, kun dudekoble pli da kaŭzoj, ol oni atendis.[86][87] Pluraj el tiuj ĉi kazoj poste konfirmiĝis. Tio instigis oficialulojn de la MOS antaŭdiri, ke proksimume 2,500 infanoj, kiuj naskiĝis en Brazilo, suferos mikrocefalion ligitan al Zika.[88][89] La 10-an de marto 2016 esplorgrupo de la medicina fakultato de la Universitato de Ljubljano (Slovenio) subestre de juna esploristo Jernej Mlakar, M.D., publikigis en The New England Journal of Medicine artikolon, kiu ligas la Zikan viruson al mikrocefalio.[90]

Pruvi ke Zika kaŭzas tiujn ĉi efikojn estas malfacile pro pluraj kialoj.[91][92] Ekzemple, la efikoj ĉe novnaskito eble ne videblos ĝis pluraj monatoj post la unua infektiĝo ĉe la patrino, longe post la tempo, kiam Zika estas facile detektebla ĉe la korpo.[91] Aldone, oni devas ankoraŭ esplori por eltrovi la mekanismon, per kiu Zika produktas ĉi tiujn efikojn.[93]

Post la unua infektiĝo studoj, kiuj uzas plurajn malsamajn rimedojn, trovis pruvojn pri ligo, do oficialuloj pri la publika sano konkludis, ke tre verŝajne la viruso ligiĝas al mikrocefalio kaj abortiĝo.[93][94] La 1-an de februaro 2016 la Monda Organizaĵo pri Sano (MOS) deklaris, ke la lastatempe raportitaj kazoj da mikrocefalio kaj aliaj neŭrologaj malsanoj estas la mondskala publik-sana krizo.[95] La 8-an de marto 2016 la komitato de la MOS rekonfirmis, ke la ligo inter Zika kaj neŭrologaj malsanoj koncernas la tutan mondon.[93]

La Zika viruso unue ligiĝis kun mikrocefalio ĉe novnaskitoj ĉe la Brazila amasinfektiĝo. Dum 2016, estis registritaj 2,782 suspektitaj kazoj de mikrocefalio, kompare kun 147 en 2014 kaj 167 en 2013.[86] Konfirmiĝon de multaj el la lastatempaj kazoj oni ankoraŭ atendas,[96] kaj estas malfacile taksi, kiom da kazoj estis neraportitaj, antaŭ ol la lastatempa konsciiĝo pri la risko de virusaj infektiĝoj.[97]

Brazila prezidanto Dilma Rousseff ĉe videokonferenco pri la Zika viruso ĉe la Nacia Centro por Prizorgado de Danĝerstatoj.

Dum marto 2016 esploristoj publikigis anticipan grupan studon, kiu troivis gravajn efikojn ĉe 29% da novnaskitoj de patrinoj infektitaj per Zika, kelkaj el kiuj infektiĝis je malfrua stadio de gravedo.[21] Ĉi tiu esploro ne spertis kelkajn el la malfacilaĵoj, kiu malhelpas la esploradon de Zika: la esploro prizorgis virinojn, kiuj venis al kliniko en Rio-de-Ĵanejro suferante pro febro kaj haŭt-erupcio dum la pasintaj kvin tagoj. La virinoj ekzameniĝis por Zika per PĈR, kaj la kreskadon de la feto oni kontrolis per ultrasono.[21][98]

En novembro 2015 la Zika viruso estis registrita ĉe novnaskita infano de la nordorienta ŝtato de Cearao (Brazilo), kun mikrocefalio kaj aliaj difektoj ĉe naskiĝo. La medicina ĵurnalo The Lancet raportis en januaro 2016, ke la brazila Ministerio pri sano konfirmis 134 kazojn de mikrocefalio, "eventuale ligitaj alvinfektiĝo per Zika viruso" kun aldonaj 2,165 kazoj en 549 kantonoj en 20 ŝtatoj, kiujn oni daŭre esploris.[15][99] Analizo de 574 kazoj de mikrocefalio dum 2015 kaj la unua semajno de 2016, raportitaj en marto 2016, trovis ligon kun patrina malsano, kiu inkluzivis haŭt-erupcion kaj febron dum la unua trimestro de gravedo.[100] Dum ĉi tiu periodo, 12 Brazilaj ŝtatoj raportis kreskon de almenaŭ tri normaj devioj en kazoj de mikrocefalio, kompare kun 200-14, kaj la nordorientaj ŝtatoj de Bahio, Paraibo, kaj Pernambuko raportis pliiĝoj de pli ol 20 normaj devioj.[100]

En januaro 2016 bebo en Oahu,(Havajo) naskiĝis kun mikrocefalio, la unua kazo de cerbo-damaĝo ligita al la viruso en Usono. Ekzamenoj ĉe la bebo kaj patrino, montris antaŭan infektiĝon per la Zika viruso. La patrino, kiu plej eble akiris la viruson dum vojaĝado en Brazilo en majo 2015 dum la fruaj stadioj de ŝia gravedo, raportis sian Zika-malsaniĝon. Ŝi resaniĝis antaŭ ol transloĝigi al Havajo. Ŝia gravedo progresis normale, kaj la kondiĉo de la bebo ne evidentiĝis ĝis naskiĝo.[101]

En marto 2016 aperis la unuaj fidindaj datumoj pri efiko de la viruso al la carba disvolviĝo. Verŝajne ĝi prefere mortigas kreskantajn cerbo-ĉelojn.[102] La unuaj kazoj de denaskaj difektoj, kiuj ligiĝis al Zika en Kolombio[103] kaj Panamo estis raportitaj en marto 2016.[104]

Okulaj malsanoj ĉe novnaskitoj ankaŭ ligiĝis al Zika-virusa infektiĝo.[105] En esploro okazinta en la brazila ŝtato Pernambuko, proksimume 40% da beboj kun mikrocefalio, kaŭzita de Zika, ankaŭ havis cikatriĝon de la retino kun makuloj, aŭ pigmento-ŝanĝiĝon.[106]

La 20-an de februaro 2016 brazilaj sciencistoj anoncis, ke ili trovis la sekvencon de la genaro de la Zika viruso, kaj esprimis la esperon, ke tio helpos en la kreo de vakcino kaj en la malkovro de la naturo de iu ajn ligo al fetaj misformiĝoj.[107]

Dum februaro 2016 sciencistoj neis onidirojn, ke mikrocefalio estas kaŭzata de apliko de la larvicido piriproksifeno (pyriproxifen) ĉe trinkakvo.[108][109][110] "Estas grave deklari, kelkaj regionoj, kiuj ne utilias piriproksifenon ankaŭ raportis kazojn de mikrocefalio", diris deklaro de la Brazila registaro.[111] La brazila registaro ankaŭ refutis konspirajn teoriojn, ke vakcinoj kontraŭ varioleto kaj rubeolo aŭ genetike ŝanĝitaj moskitoj kaŭzis plimultiĝon de kazoj de mikrocefalio.[110]

Esploristoj ankaŭ suspektis, ke la Zika viruso povus transdoniĝi de graveda virino al ŝiaj beboj ("vertikala transdono"). Tio restis senpruva ĝis februaro 2016, kiam estis publikigita raporto de Calvet, kiu montris, ke en la amnia fluaĵo troviĝis ne nur la Zika virusa genaro, sed ankaŭ IgM-aj antikorpoj kontraŭ la viruso.[112] Tio signifas ne nur, ke la viruso povas transiri la placentan barilon, sed ke la antikorpoj, produktitaj de la patrino, povas atingi la feton, do la vertikala transdono eblas en tiaj kazoj. Alia esploro, publikigita en marto 2016 de Mlakar kaj kolegoj, postmorte analizis histojn de feto kun mikrocefalio, kiu plej verŝajne estis kaŭzita de la Zika viruso. La esploristoj trovis la Zikan viruson ĉe cerbaj histoj, kaj sugestis, ke la cerbaj damaĝoj plej verŝajne estas kaŭzitaj de la viruso, kio ankaŭ iom klarigis la teorion pri la vertikala transdono.[90]

Sindromo Guillain–Barré

[redakti | redakti fonton]

Alta ofteco de la aŭtoimuna malsano Sindromo Guillain–Barré (GBS), notita ĉe la apero de la malsano en Franca Polinezio, ankaŭ troviĝis ĉe la amas-malsaniĝo, kiu komencis en Brazilo. [99] Laboratoriaj analizoj trovis infektiĝojn per Zika ĉe kelkaj pacientoj kun GBS en Brazilo, Salvadoro, Surinamo, kaj Venezuelo,[113] kaj la Monda Organizaĵo pri Sano deklaris je la 22a de marto 2016, ke Zika verŝajne "implikiĝis" en GBS-infektiĝo, kaj se la ligo konfirmiĝus, ĝi fariĝus mondskala krizo pri publika sano.[114]

Esploroj

[redakti | redakti fonton]

Mekanismo

[redakti | redakti fonton]

Esploroj daŭras por kompreni kiel la Zika-viruso povus kaŭzi mikrocefalion kaj aliajn neŭrologiajn kondiĉojn.[26]

La infektiĝo de la ĉefa neŭraj praĉeloj de la feta cerbo, kiuj nomiĝas neŭraj prapatro-ĉeloj, povas rilatiĝi al la kaŭzoj.[115][116] La ĉefaj roloj de cerbaj praĉeloj estis replikiĝi ĝis la atingo de la ĝusta nombro, kaj poste produkti neŭronojn per procezo de neŭrogenerado.[117] Ankaŭ montriĝis, ke la Zika proteinoj NS4A kaj NS4B malhelpas neŭrogeneron.[116] Infektiĝo ĉe cerbaj praĉeloj povas kaŭzi morton, kiu malpliigas la produktadon de pluaj neŭronoj kaj malpliigas la finan grandon de la cerbo.[115] La Zika viruso ankaŭ ŝajnas havi egalan tropismon por ĉeloj de la elvolviĝanta okulo, kiu kondukas aldone al pli altaj tasoj de okulaj nenormalecoj.[116]

Granda nombro da kazoj de mikrocefalio ligiĝis kun hereditaj genaj mutacioj, kaj pli precize kun mutacioj, kiuj kondukas al misfunkcio de la mitoza kernobobeno, kaj estas kelkaj pruvoj por montri, ke Zika-viruso povus rekte aŭ nerekte malebligi la mitoza funkciado.[118]

Alia esplor-vojo supozas, ke Zika povus, malsame kiel aliaj flavivirusoj, celi disvolviĝantajn cerboĉelojn post kiam ĝi transiras la plaĉenton. Tiu esplor-vojo konsideras la rezulta damaĝo plej eble esti la rezulto de inflamiĝo, kiel kromprodukto de la imuneca respondo al la infektiĝo de tiuj ĉeloj.[119]

Moskito-kontrolado

[redakti | redakti fonton]

Inter la rimedoj por malebligi la infektiĝon per la Zika viruso estas la bredado kaj liberigo de moskitoj, kiuj estis genetike modifitaj por malebligi, ke ili transdonu infektajn agentojn, aŭ kiuj infektiĝis per la Wolbachia-bakterio, kiu supozeble malhelpas la disvastiĝon de virusoj.[15][120] Vario de Volbaĥio (Wolbachia) helpis malpliigi la malsano-transdona kapablo de la Zia viruso en infektitaj Aedes aegypti moskitoj liberigitaj en Medeĝino, Kolombio.[121] Genetika favorigo estas rimedo por ŝanĝigi sovaĝajn organismarojn, ekzemple por kontraŭbatali insektojn tiel, ke ili ne povus transdoni malsanojn (precipe moskitoj en la kazoj de malario kaj Zika febro).[122] Alia rimedo, kiun oni esploris, celas senigi virajn moskitojn de la reprodukto-kapablo per nuklea radiado, esperante redukti la nombron da moskitoj; tion ĉi oni faras per kobalto-60 gamma ĉela surradiilo.[123] En 2016 la Monda Organizaĵo pri Sano instigis ekster-laboratoriajn provojn de transgenaj viraj Aedes aegypti moskitojn, disvolvitajn de Oxitec por provi halti la disvastiĝon de la Zika viruso.[124]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 artikolo Zika virus. Monda Organizaĵo pri Sano (MOS) (januaro 2016). Alirita la 3-an de februaro 2016 . (angle)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Factsheet for health professionals. Zika virus infection. European Centre for Disease Prevention and Control. Alirita 22 December 2015 . (angle)
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 (2016) “Zika Virus: Rapid Spread in the Western Hemisphere”, Annals of Internal Medicine 164, p. 613. doi:10.7326/M16-0150. 
  4. ↑ 4,0 4,1 (2014) “Rapid spread of emerging Zika virus in the Pacific area”, Clinical Microbiology and Infection 20 (10), p. O595–6. doi:10.1111/1469-0691.12707. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 (2016) “Zika Virus and Birth Defects — Reviewing the Evidence for Causality”, New England Journal of Medicine 374, p. 1981–1987. doi:10.1056/NEJMsr1604338. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 CDC Concludes Zika Causes Microcephaly and Other Birth Defects (13 April 2016). Alirita 14 April 2016 .
  7. ↑ 7,0 7,1 (1 April 2016) “Update: Interim Guidance for Prevention of Sexual Transmission of Zika Virus — United States, 2016”, MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (12), p. 323–325. doi:10.15585/mmwr.mm6512e3. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Zika Virus Microcephaly And Guillain-Barré Syndrome Situation Report. World Health Organization (7 April 2016). Alirita 8 April 2016 .
  9. ↑ "Brazil warns against pregnancy due to spreading virus", CNN, 24 December 2015. Kontrolita 24 December 2015.
  10. ↑ (2012) “Genetic Characterization of Zika Virus Strains: Geographic Expansion of the Asian Lineage”, PLoS Neglected Tropical Diseases 6 (2), p. e1477. doi:10.1371/journal.pntd.0001477. 
  11. ↑ 11,0 11,1 WHO Director-General summarizes the outcome of the Emergency Committee regarding clusters of microcephaly and Guillain-Barré syndrome. Media Centre. World Health Organization (1 February 2016). Alirita 3 February 2016 .
  12. ↑ Symptoms, Diagnosis, & Treatment of Zika Virus. Centers for Disease Control and Prevention. Alirita 29 April 2016 .
  13. ↑ (2012) “Zika Virus Infection, Cambodia, 2010”, Emerging Infectious Diseases 18 (2), p. 349–351. doi:10.3201/eid1802.111224. 
  14. ↑ Signs and Symptoms. Centers for Disease Control and Prevention. Alirita 30 January 2016 .
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 (11 February 2016) “The emergence of zika virus as a global health security threat: A review and a consensus statement of the INDUSEM Joint working Group (JWG)”, Journal of Global Infectious Diseases (en) 8 (1), p. 3–15. doi:10.4103/0974-777X.176140. 
  16. ↑ (2011) “Probable Non–Vector-borne Transmission of Zika Virus, Colorado, USA”, Emerging Infectious Diseases 17 (5), p. 880–882. doi:10.3201/eid1705.101939. 
  17. ↑ (2014) “Zika virus infection complicated by Guillain-Barré syndrome – case report, French Polynesia, December 2013”, Eurosurveillance 19 (9), p. 20720. doi:10.2807/1560-7917.ES2014.19.9.20720. 
  18. ↑ Guillain-Barré syndrome Q & A. Centers for Disease Control and Prevention (8 February 2016). Alirita 10 March 2016 .
  19. ↑ (2016) “Guillain-Barré Syndrome outbreak associated with Zika virus infection in French Polynesia: a case-control study”, The Lancet 387, p. 1531–1539. doi:10.1016/S0140-6736(16)00562-6. 
  20. ↑ "Colombia confirms first three deaths of patients infected with Zika virus", The Guardian, 4 February 2016. Kontrolita 25 February 2016.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 (4 March 2016) “Zika Virus Infection in Pregnant Women in Rio de Janeiro – Preliminary Report”, New England Journal of Medicine. doi:10.1056/NEJMoa1602412. 
  22. ↑ (9 February 2016) “Ocular findings in infants with microcephaly associated with presumed zika virus congenital infection in salvador, brazil”, JAMA Ophthalmology. doi:10.1001/jamaophthalmol.2016.0267. 
  23. ↑ (25 February 2016) “Zika Virus Infection and Stillbirths: A Case of Hydrops Fetalis, Hydranencephaly and Fetal Demise”, PLOS Negl Trop Dis 10 (2), p. e0004517. doi:10.1371/journal.pntd.0004517. 
  24. ↑ (May 2, 2016) “Risk estimates for microcephaly related to Zika virus infection - from French Polynesia to Bahia, Brazil”. doi:10.1101/051060. 
  25. ↑ http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(16)30902-3/abstract Congenital Zika virus syndrome in Brazil: a case series of the first 1501 livebirths with complete investigation
  26. ↑ 26,0 26,1 (2016) “Zika Virus-Induced Microcephaly and Its Possible Molecular Mechanism.”, Intervirology 59 (3), p. 152–158. doi:10.1159/000452950. 
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 “Zika Virus Outside Africa”, Emerging Infectious Diseases 15 (9), p. 1347–1350. doi:10.3201/eid1509.090442. 
  28. ↑ Brack, Manfred. (2012) Agents Transmissible from Simians to Man, p. 35. ISBN 3642719112.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 WPRO | Zika virus. Alirita 24 December 2015 .
  30. ↑ Alexandra M. Oster, John T. Brooks, Jo Ellen Stryker, et al. "Interim Guidelines for Prevention of Sexual Transmission of Zika Virus — United States, 2016", Morbity and Mortality Weekly Report 2016;65(Early Release 5 February 2016): 1–2
  31. ↑ CDC encourages following guidance to prevent sexual transmission of Zika virus. Centers for Disease Control and Prevention.
  32. ↑ “Transmission of Zika Virus Through Sexual Contact with Travelers to Areas of Ongoing Transmission — Continental United States, 2016”, MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (8). doi:10.15585/mmwr.mm6508e2er. 
  33. ↑ 33,0 33,1 (2016) “Update: Interim Guidance for Health Care Providers Caring for Women of Reproductive Age with Possible Zika Virus Exposure — United States, 2016”, MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (12), p. 315–322. doi:10.15585/mmwr.mm6512e2. 
  34. ↑ (2016) “Transmission of Zika Virus Through Sexual Contact with Travelers to Areas of Ongoing Transmission — Continental United States, 2016”, MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (8). doi:10.15585/mmwr.mm6508e2er. 
  35. ↑ http://www.nytimes.com/2016/04/15/health/zika-virus-can-be-transmitted-through-anal-sex-cdc-says.html Zika Virus Can Be Transmitted Through Anal Sex, C.D.C. Says
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 36,5 (18 December 2015) “Zika virus: a previously slow pandemic spreads rapidly through the Americas”, Journal of General Virology. doi:10.1099/jgv.0.000381. 
  37. ↑ “Infectious Zika viral particles in breastmilk”, The Lancet 387, p. 1051. doi:10.1016/s0140-6736(16)00624-3. 
  38. ↑ (2016) “Blood safety and zoonotic emerging pathogens: now it's the turn of Zika virus!”, Blood Transfusion (14), p. 93–94. doi:10.2450/2015.0187-15. 
  39. ↑ (27 April 2016) “Zika virus-associated Guillain–Barré syndrome: a warning for critical care physicians”, Intensive Care Medicine, p. 1–2. 
  40. ↑ 40,0 40,1 (13 January 2016) “Zika Virus in the Americas – Yet Another Arbovirus Threat”, New England Journal of Medicine 0 (0), p. null. doi:10.1056/NEJMp1600297. 
  41. ↑ 41,0 41,1 (18 February 2016) “Zika Virus in the Americas – Yet Another Arbovirus Threat”, New England Journal of Medicine 374, p. 601–604. doi:10.1056/NEJMp1600297. 
  42. ↑ Clinical Evaluation & Disease. For Health Care Providers. Centers for Disease Control and Prevention. Alirita 24 December 2015 .
  43. ↑ 43,0 43,1 (17 February 2016) “Zika Virus: Diagnostics for an Emerging Pandemic Threat”, Journal of Clinical Microbiology 54, p. JCM.00279–16. doi:10.1128/JCM.00279-16.  Arkivigite je 2016-07-07 per la retarkivo Wayback Machine
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 Factsheet for health professionals. Alirita 24 December 2015 .
  45. ↑ (13 May 2016) “Interim Guidance for Zika Virus Testing of Urine - United States, 2016.”, MMWR. Morbidity and mortality weekly report 65 (18), p. 474. doi:10.15585/mmwr.mm6518e1. 
  46. ↑ (2009) “Zika Virus Outside Africa”, Emerging Infectious Diseases 15 (9), p. 1347–50. doi:10.3201/eid1509.090442. 
  47. ↑ Faye O, Faye O, Dupressoir A, Weidmann M, Ndiaye M, Alpha Sall A (September 2008). “One-step RT-PCR for detection of Zika virus”, J Clin Virol 43 (1), p. 96–101. doi:10.1016/j.jcv.2008.05.005. 
  48. ↑ “Genetic and serologic properties of Zika virus associated with an epidemic, Yap State, Micronesia, 2007”, Emerging Infectious Diseases 14, p. 1232–9. doi:10.3201/eid1408.080287. 
  49. ↑ Revised diagnostic testing for Zika, chikungunya, and dengue viruses in US Public Health Laboratories. Division of Vector-Borne Diseases. Centers for Disease Control and Prevention (7 February 2016). Alirita 15 March 2016 .
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 50,3 (2016) “Update: Interim Guidelines for Health Care Providers Caring for Pregnant Women and Women of Reproductive Age with Possible Zika Virus Exposure — United States, 2016”, MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (05), p. 1–6. doi:10.15585/mmwr.mm6505e2er. 
  51. ↑ 51,0 51,1 51,2 51,3 51,4 51,5 (2016-01-01) “Update: Interim Guidance for the Evaluation and Management of Infants with Possible Congenital Zika Virus Infection — United States, August 2016”, MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (33), p. 870–878. doi:10.15585/mmwr.mm6533e2. 
  52. ↑ (2016-08-31) “Hearing Loss Observed in 6% of Infants with Zika and Microcephaly”, NEJM Journal Watch (en) 2016. doi:10.1056/nejm-jw.FW111979. 
  53. ↑ Zika Virus in Central America—Watch—Level 1, Practice Usual Precautions—Travel Health Notices | Travelers' Health | CDC. Alirita 24 December 2015 .
  54. ↑ 54,0 54,1 Lowes, R., "CDC Issues Zika Travel Alert", Medscape Medical News, 15 January 2016. Kontrolita 16 January 2016.
  55. ↑ 55,0 55,1 How to Protect Yourself. Centers for Disease Control and Prevention (4 March 2016). Alirita 16 March 2016 .
  56. ↑ CDC issues interim travel guidance related to Zika virus for 14 Countries and Territories in Central and South America and the Caribbean. CDC Newsroom Releases. Centers for Disease Control and Prevention (15 January 2016).
  57. ↑ Zika Travel Information | Travelers' Health | CDC. Alirita 2016-09-02 .
  58. ↑ Neurological syndrome, congenital malformations, and Zika virus infection – Epidemiological Update. Epidemiological Alerts and Updates CHA.01.04b Epidemic Alert and Response. Pan American Health Organization (17 January 2016).
  59. ↑ WHO Declares Zika a Public Health Emergency. Alirita 8 February 2016 .
  60. ↑ Tavernise, Sabrina, "Zika Virus a Global Health Emergency, W.H.O. Says", The New York Times, 1 February 2016.
  61. ↑ IHR Procedures concerning public health emergencies of international concern (PHEIC). World Health Organization. Alirita 8 February 2016 .
  62. ↑ Sifferlin, Alexandra. "U.S. Launches 'Full-court Press' for a Zika Vaccine", Time, 21 January 2016. Kontrolita 23 January 2016.
  63. ↑ (2016-09-28) “Fast-Track Zika Vaccine Development — Is It Possible? — NEJM” (EN). doi:10.1056/nejmp1609300. 
  64. ↑ (2016-09-28) “Considerations for Developing a Zika Virus Vaccine — NEJM” (EN). doi:10.1056/nejmp1607762. 
  65. ↑ (2016-09-01) “Zika virus: from pathogenesis to disease control”, FEMS Microbiology Letters (en) 363 (18), p. fnw202. doi:10.1093/femsle/fnw202. 
  66. ↑ (2016-08-01) “DNA vaccines against Zika virus speed into clinical trials”, Nature Reviews Drug Discovery (en) 15 (8), p. 521–522. doi:10.1038/nrd.2016.159. 
  67. ↑ (March 2016) “Zika virus outbreak in the Americas: the need for novel mosquito control methods”, The Lancet Global Health 4 (3), p. e148–e149. doi:10.1016/S2214-109X(16)00048-6. 
  68. ↑ Tracy Thompson: Oxitec’s solution for controlling the dengue mosquito is approved by CTNBio. Arkivigite je 2016-03-01 per la retarkivo Wayback Machine Oxitech, 11 April 2014
  69. ↑ "New Weapon to Fight Zika: The Mosquito", New York Times, 30 January 2016. Kontrolita 16 March 2016.
  70. ↑ (1982) “Aspirin and Reye Syndrome.”, Pediatrics 69 (6), p. 810–812. 
  71. ↑ Petersen EE, Staples JE, Meaney-Delman D, Fischer M, Ellington SR, Callaghan WM, Jamieson DJ.
  72. ↑ Hamel R, Dejarnac O, Wichit S, Ekchariyawat P, Neyret A, Luplertlop N, Perera-Lecoin M, Surasombatpattana P, Talignani L, Thomas F, Cao-Lormeau VM, Choumet V, Briant L, Desprès P, Amara A, Yssel H, Missé D. Biology of Zika Virus Infection in Human Skin Cells.
  73. ↑ CDC Zika Virus: Health Effects & Risks Page last reviewed: August 9, 2016; Page last updated: August 9, 2016
  74. ↑ Geographic Distribution – Zika virus – CDC. Alirita 18 January 2016 .
  75. ↑ (1 March 1954) “Zika virus : A report on three cases of human infection during an epidemic of jaundice in Nigeria”, Trans. Roy. Soc. Trop. Med. Hyg. 48 (2), p. 139–145. doi:10.1016/0035-9203(54)90006-1. 
  76. ↑ (1964) “Zika virus infection in man”, Trans. Roy. Soc. Trop. Med. Hyg. 58 (4), p. 335–8. doi:10.1016/0035-9203(64)90201-9. 
  77. ↑ (1 April 1954) “Neutralizing antibodies against certain viruses in the sera of residents of India”, Journal of Immunology (Baltimore, Md.: 1950) 72 (4), p. 248–257. 
  78. ↑ (1 January 1981) “Zika virus, a cause of fever in Central Java, Indonesia”, Trans. Roy. Soc. Trop. Med. Hyg. 75 (3), p. 389–393. doi:10.1016/0035-9203(81)90100-0. 
  79. ↑ 79,0 79,1 (2009) “Zika Virus Outbreak on Yap Island, Federated States of Micronesia”, New England Journal of Medicine 360 (24), p. 2536–43. doi:10.1056/NEJMoa0805715. 
  80. ↑ (9 January 2014) “Molecular Evolution of Zika Virus during Its Emergence in the 20th Century”, PLoS Neglected Tropical Diseases 8 (1), p. e2636. doi:10.1371/journal.pntd.0002636. 
  81. ↑ 81,0 81,1 (23 December 2015) “Zika virus spreads across Americas as concerns mount over birth defects”, BMJ 351, p. h6983. doi:10.1136/bmj.h6983. 
  82. ↑ Globo News 14 May 2015, Brazilian Health Ministry confirms first cases of zika in two states, http://g1.globo.com/bemestar/noticia/2015/05/ministerio-da-saude-confirma-16-casos-de-zika-virus-no-brasil.html
  83. ↑ MONITORAMENTO DOS CASOS DE MICROCEFALIAS NO BRASIL (Portuguese). CENTRO DE OPERAÇÕES DE EMERGÊNCIAS EM SAÚDE PÚBLICA SOBRE MICROCEFALIAS (12 December 2015). Alirita 24 December 2015 .
  84. ↑ "Zika Virus likely to spread throughout the Americas, says WHO" http://www.theguardian.com/world/2016/jan/25/zika-virus-likely-spread-throughout-americas-says-who
  85. ↑ Detection of flavivirus in mosquitoes (Diptera: Culicidae) from Easter Island-Chile http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25860055
  86. ↑ 86,0 86,1 "Alarm Spreads in Brazil Over a Virus and a Surge in Malformed Infants", The New York Times, 30 December 2015. Kontrolita 24 January 2016.
  87. ↑ "Zika Virus May be Linked to Surge in Rare Syndrome in Brazil", The New York Times, 21 January 2016. Kontrolita 13 March 2016.
  88. ↑ Sun, Lena H.. "Zika: More than 2,500 babies born with microcephaly in Brazil, WHO predicts", Washington Post, 22 March 2016. Kontrolita 23 March 2016.
  89. ↑ Tavernise, Sabrina. "Birth Defects Tied to Zika in Panama", New York Times, 22 March 2016. Kontrolita 23 March 2016.
  90. ↑ 90,0 90,1 (10 March 2016) “Zika Virus Associated with Microcephaly”, New England Journal of Medicine 374 (10), p. 951–958. doi:10.1056/NEJMoa1600651. 
  91. ↑ 91,0 91,1 "Zika–Microcephaly Link: Public health officials are not yet ready to say the connection is causal", Scientific American, 28 January 2016. Kontrolita 13 March 2016.
  92. ↑ "Proof of Zika's Role in Birth Defects Still Months Away, W.H.O. Says", New York Times, 19 February 2016. Kontrolita 13 March 2016.
  93. ↑ 93,0 93,1 93,2 WHO statement on the 2nd meeting of IHR Emergency Committee on Zika virus and observed increase in neurological disorders and neonatal malformations (8 March 2016). Alirita 13 March 2016 .
  94. ↑ "Two Studies Strengthen Links Between the Zika Virus and Serious Birth Defects", New York Times, 4 March 2016. Kontrolita 13 March 2016.
  95. ↑ (20 February 2016) “Zika virus and microcephaly: why is this situation a PHEIC?”, The Lancet 387 (10020), p. 719–721. doi:10.1016/S0140-6736(16)00320-2. 
  96. ↑ Brazil may have fewer Zika-related microcephaly cases than previously reported.
  97. ↑ Brazil's Pre-Zika Microcephaly Cases.
  98. ↑ McNeil, Donald G. Jr.. "Two Studies Strengthen Links Between the Zika Virus and Serious Birth Defects", New York Times, 4 March 2016. Kontrolita 23 March 2016.
  99. ↑ 99,0 99,1 (2016) “A new mosquito-borne threat to pregnant women in Brazil”, The Lancet Infectious Diseases 16 (2), p. 156–157. doi:10.1016/S1473-3099(15)00548-4. 
  100. ↑ 100,0 100,1 (2016) “Increase in Reported Prevalence of Microcephaly in Infants Born to Women Living in Areas with Confirmed Zika Virus Transmission During the First Trimester of Pregnancy – Brazil, 2015”, MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (9), p. 242–247. doi:10.15585/mmwr.mm6509e2. 
  101. ↑ "Hawaii Baby With Brain Damage Is First U.S. Case Tied to Zika Virus", The New York Times, 16 January 2016.
  102. ↑ "Zika virus kills developing brain cells", Science, 4 March 2016.
  103. ↑ Butler, Declan (4 March 2016). “First Zika-linked birth defects detected in Colombia”, Nature 531 (7593), p. 153. doi:10.1038/nature.2016.19502. 
  104. ↑ "Zika: Panama has 'first microcephaly case outside Brazil'", BBC News Latin America, BBC, 19 March 2016. Kontrolita 20 March 2016.
  105. ↑ (January 2016) “Zika virus in Brazil and macular atrophy in a child with microcephaly”, The Lancet 387 (10015), p. 228. doi:10.1016/S0140-6736(16)00006-4. 
  106. ↑ Zika virus: Americas, Asia. International Society for Infectious Diseases (28 January 2016). Alirita 8 February 2016 .
  107. ↑ Martinez, Michael, "Zika virus: Brazilian scientists decipher its genome, agency says", CNN, 20 February 2016.
  108. ↑ Szabo, Liz, "Scientists debunk theory linking pesticide, not Zika, to birth defects", USA Today, 16 February 2016.
  109. ↑ "Report says Monsanto-linked pesticide is to blame for microcephaly outbreak – not Zika", Science Alert, 16 February 2016.
  110. ↑ 110,0 110,1 Jacobs, Andrew, "Conspiracy Theories About Zika Spread Along With the Virus", The New York Times, 16 February 2016. Kontrolita 16 February 2016.
  111. ↑ Bowater, Donna, "Zika virus: Brazil dismisses link between larvicide and microcephaly", Daily Telegraph, 15 February 2016.
  112. ↑ (February 2016) “Detection and sequencing of Zika virus from amniotic fluid of fetuses with microcephaly in Brazil: a case study”, The Lancet Infectious Diseases. doi:10.1016/S1473-3099(16)00095-5. 
  113. ↑ Zika situation report (PDF). World Health Organisation (17 March 2016). Alirita 23 March 2016 .
  114. ↑ Bosley, Sarah. "WHO: Zika virus 'implicated' in large numbers of brain-damaged babies", The Guardian, 22 March 2016. Kontrolita 23 March 2016.
  115. ↑ 115,0 115,1 (2016-09-09) “Pathogenesis and Molecular Mechanisms of Zika Virus”, Seminars in Reproductive Medicine (en) 34, p. 266–272. doi:10.1055/s-0036-1592071.  Arkivigite je 2018-06-02 per la retarkivo Wayback Machine
  116. ↑ 116,0 116,1 116,2 “The Neurobiology of Zika Virus”, Neuron 92 (5), p. 949–958. doi:10.1016/j.neuron.2016.11.031. 
  117. ↑ (October 2009) “Evolution of the neocortex: a perspective from developmental biology.”, Nature Reviews. Neuroscience 10 (10), p. 724–35. doi:10.1038/nrn2719. 
  118. ↑ (2016) “The mitotic spindle: linking teratogenic effects of Zika virus with human genetics?”, Molecular cytogenetics 9, p. 32. doi:10.1186/s13039-016-0240-1. 
  119. ↑ (22 March 2017) “Zika virus genome biology and molecular pathogenesis.”, Emerging microbes & infections 6 (3), p. e13. doi:10.1038/emi.2016.141. 
  120. ↑ Gale, Jason. "The Best Weapon for Fighting Zika? More Mosquitoes", Bloomberg, 4 February 2016.
  121. ↑ http://www.nature.com/articles/srep28792 The wMel strain of Wolbachia Reduces Transmission of Zika virus by Aedes aegypti
  122. ↑ Flam, Faye, "Fighting Zika Virus With Genetic Engineering", Bloomberg, 4 February 2016.
  123. ↑ Viegas, Luciana, "IAEA Helps Brazil Step up the Fight Against ‘Zika’ Mosquitoes", International Atomic Energy Agency, 23 February 2016.
  124. ↑ "WHO backs trials of genetically modified mosquitoes to fight Zika", The Globe and Mail, 18 March 2016. Kontrolita 19 March 2016.


Bonvolu atenti la konsilon rilate al artikoloj pri medicinaj temoj!
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Zika_febro&oldid=8905245"