Industrio
Industrio estas baza branĉo de la produktado. En la industrio oni ekspluatas kaj prilaboras la materialojn de la naturo (ankaŭ la agrikulturajn produktojn). La industrio produktas eĉ ankaŭ la laborilojn kaj labormaterialojn. Oni dividas la industrion al diversaj gravaj branĉetoj, subbranĉoj, fakbranĉcoj.
Industrio estas la produktado de varo aŭ servo ene de ekonomio.[1] Industrio iĝis grava sektoro de produktado kaj laboro en eŭropaj kaj nordamerikaj landoj dum la Industria revolucio, renversante antaŭajn komercajn kaj feŭdajn ekonomiojn. Tio okazis tra multaj sinsekvaj rapidaj progresoj en teknologio, kiel ekzemple la produktado el ŝtalo kaj karbo.
Post la Industria revolucio, eble triono de la ekonomia produktaĵo de la mondo estas derivita de industrioj. Multaj industrilandoj kaj multaj evolua/duon-evoluintaj landoj (Ĉina Popola Respubliko, Barato ktp.) dependas signife de industrio. Industrioj, la landoj kie ili ekzistas ene, kaj la ekonomioj de tiuj landoj estas interligitaj en kompleksa teksaĵo de interligiteco.
Klasifikado de industrio
Industrioj povas esti klasifikitaj laŭ gamo da vojoj. Sur la pinta nivelo, industrio ofte estas klasifikita en sektorojn: Primara aŭ ekstrakcia, sekundara aŭ industria, kaj terciara aŭ servoj. Kelkaj verkistoj aldonas kvaran (scio) aŭ eĉ kvinan (kulturo kaj esplorado) sektorojn. Laŭ la tempopaso, la frakcio de la industrio ene de socio kaj ene de ĉiu sektoro ŝanĝas. Tiuj sektoroj estas la jenaj:
| Sektoro | Difino |
|---|---|
| Unuaranga | Tio implikas la ekstraktadon de resursoj rekte el la Tero; tio inkludas terkultivadon, minadon kaj arbodehakadon. Ili ne prilaboras la produktojn entute. Ili sendas ĝin for al fabrikoj por fari profiton. |
| Duaranga | Tiu grupo estas engaĝita en la pretigo de produktoj de primaraj industrioj. Tio inkludas ĉiujn fabrikojn - tiuj kiuj rafinas metalojn, produktas meblaron, aŭ pakas farmproduktojn kiaj ekzemple viando. |
| Triaranga | Tiu grupo estas engaĝita en la zorgado de servoj. Ili inkludas instruistojn, manaĝerojn kaj aliajn teleliverantojn. |
| Kvararanga | Tiu grupo estas engaĝita en la esplorado de scienco kaj teknologio kaj aliaj altnivelaj taskoj. Ili inkludas sciencistojn, kuracistojn, kaj advokatojn. |
| Kvinaranga | Kelkaj pripensas ke tio estas filio de la kvararanga sektoro nomita la Kvinaranga, kiu inkludas la plej altajn nivelojn de decidiĝo en socio aŭ ekonomio. Tiu sektoro inkludus la pintoficulojn aŭ oficialulojn en tiaj kampoj kiaj registaro, scienco, universitatoj, neprofitocela, kuracado, kulturo, kaj la amaskomunikilaro. |
Ekzistas multaj aliaj malsamaj specoj de industrioj, kaj ofte organizitaj en malsamajn klasojn aŭ sektorojn per gamo da industriaj klasifikoj. Merkat-bazitaj klasifiksistemoj kiaj ekzemple la Global Industry Classification Standard (Tutmonda Industria Klasiga Standardo) kaj la Industria Klasifikada Komparnormo estas uzitaj en financoj kaj merkat-analizo. Tiuj klasifikaj sistemoj ofte disigas industriojn laŭ similaj funkcioj kaj merkatoj kaj identigas entreprenojn produktantajn rilatajn produktojn.
_1975,_MiNr_503.jpg)
Industrioj ankaŭ povas esti identigitaj per ties produkto, kiaj ekzemple: kemia industrio, naftindustrio, aŭtindustrio, elektronika industrio, viando-pakuma industrio, gastindustrio, nutraĵa industrio, fiŝindustrio, softvarindustrio, paper-industrio, distra industrio, duonkonduktaĵa industrio, kulturindustrio, kaj malriĉulindustrio. Aliaj sektoroj estas la cementindustrio, la tekstila, la farmacia industrio, la armindustrio, la robotiko, la komputadindustrio, la kosmonaŭtiko, la mekanikindustrio ktp.
Branĉoj
Gravaj branĉetoj de la industrio:
Historio de industrio kaj kapitaloj
Industrio estis ĉefa sektoro de la ekonomio ekde la 19a jarcento kaj, ĝis la Dua Mondmilito, industrio estis la ekonomia sektoro kiu plej kontribuis al la Malneta enlanda produkto (MEP), kaj tiu kiu plej laboristarojn dungis. Ekde tiam, pro la pliigo de la produktiveco pro la plibonigo de la maŝinaro kaj la disvolvigo de la servoj, ĝi pasis al dua rango. Tamen ĝi plu estas esenca, ĉar ne povas esti servoj sen industria disvolvigo.
La investa kapitalo en Eŭropo devenas el akumulado de riĉo pro agrikulturo. La agrikultura kapitalo investiĝis en la industrio kaj en la transportaj rimedoj necesaj por meti en la merkato la fabrikitaj produktoj.
Dekomence la industriaj produktoj pliigas la produktivecon de la tero, pro kio malpliiĝas la laborforto por la industrio kaj oni atingas agrikulturajn produktojn kromajn por nutri la pliigantan urban loĝantaron, kiu jam ne vivtenas sin el la kamparo. La agrikulturo, tiele, havigas al la industrio kapitalojn, laborfortojn kaj varojn. Tio ĉio estas necesa kondiĉo por la disvolvigo de la industria revolucio.
En la landoj de la Tria Mondo, kaj en kelkaj disvolviĝontaj landoj, la kapitalo devenas el eksterlanda investado, kiu muntas la necesajn infrastrukturojn por elpreni la riĉon kaj la plusvalorojn kiujn generas la laborforto; sen liberigi el la agrikulturaj taskoj la necesan laborforton, sed nur la nepran. Dekomence oni turnis sin al sklaveco por certigi la laborforton. Sed la ŝanĝo de la ekonomia strukturo, kaj la detruo de la tradicia socio, certigis la disponeblon de sufiĉaj kapitaloj.
Vidu ankaŭ por historio
Industria evoluo
La industria revolucio kaŭzis la evoluon de fabrikoj por grandskala produktado, kun sekvaj ŝanĝoj en socio.[2] Origine la fabrikoj estis vaporfunkciigitaj, sed poste transiris al elektro post kiam elektra reto estis evoluigita. La mekanizita muntoĉeno estis lanĉita por kunigi varpartojn en ripetebla modo, kun individuaj laboristoj elfarantaj specifajn ŝtupojn dum la procezo.
Tio kaŭzis signifajn pliiĝojn en efikeco, malaltigante la koston de la finprocezo. Pli posta aŭtomatigo kutimis ĉiam pli anstataŭi homajn funkciigistojn. Tiu procezo akceliĝis per la evoluo de la komputilo kaj la roboto.
Malindustriigo
Historie iaj industrioj iris en malkreskon pro diversaj ekonomiaj faktoroj, inkluzive de la evoluo de anstataŭiga teknologio aŭ la perdo de konkurenca avantaĝo. Ekzemplo de la unua estas la malkresko en aŭtoproduktado kiam la aŭto estis amasproduktita.
Lastatempa tendenco estis la migrado de prosperaj, industriigitaj nacioj direkte al postindustria socio. Tio estas vidita per pliiĝo en la serva sektoro ĉe la malprofito de produktado, kaj la evoluo de informo-bazita ekonomio, la tielnomita informa revolucio. En postindustria socio, produktado estas translokigita al ekonomie pli favoraj lokoj tra procezo de ekster-apogado.
La malfacileco por homoj rigardantaj por mezuri industriajn produktaĵojn kaj ekonomian efikon trovas mezuradon kiu estas stabila historie. Tradicie, sukceso estis mezurita laŭ la nombro da laborlokoj kreitaj. La malpliigo de dungitnombroj en la manufaktura sektoro estis supozita kaŭzita de malkresko en la konkurenco de la sektoro kvankam multo estis kaŭzita de la enkonduko de la malpeza produktada procezo. Poste, tio kondukos al konkurantaj produktserioj administritaj fare de unu aŭ du homoj, kiel estas jam la kazo en la tabakindustrio.
Ligita al tiu ŝanĝo estas la ĝisdatigo de la kvalito de la produkto produktita. Dum estas facile produkti malaltan teknologion, malaltan kapabloprodukton, la kapablo produkti altkvalitajn produktojn estas limigita al firmaoj kun tre sperta kunlaborantaro.
Socio
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Civilizo industria.
Civilizo industria povas esti difinita laŭ multaj manieroj. Hodiaŭ, industrio estas grava parto de la plej multaj socioj kaj landoj. Registaro havendas iun specon de industripolitiko, reguligante industrian allokigon, industrian poluon, financadon kaj industrian laboron. Kriterio por mezuri la gravecon de industrio estas ofte la nombro de laborlokoj: kutime fabriko estas laborejo por multnombraj laboristoj, respektive dungitoj, ĉefe por la industrio de la mezo de la 20a jarcento kaj nune en disvolviĝantaj landoj kiaj Barato, Bangladeŝo ktp. Male aktualaj robotigitaj fabrikoj aŭ laborejoj povas esti funkciigataj per malgranda nombro de laboristoj. Ĉiukaze ĉiam registoj klopodas allogi industrion kiel plibonigon de la vivnivelo de la loĝantaro. Tamen foje estas ankaŭ malavantaĝoj pro industrio: nome poluo, bruo, maltrankvileco, riskoj ktp.
Industria laboro
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Industria laboro.Pliaj informoj: industria sociologio, industria kaj organiza psikologio, industridistrikto, kaj industria parko.
En civilizo industria, industrio utiligas gravan parton de la loĝantaro. Tio okazas tipe en la manufaktura sektoro. Sindikato estas organizo de laboristoj kiuj kungrupiĝis por realigi komunajn celojn en gravaj aferoj kiaj ekzemple salajroj, laborhoroj, kaj laborkondiĉoj. La sindikato, tra ĝia gvidado, negocas kun la dunganto nome de sindikatanoj (ordinaraj membroj) kaj negocas laborkontraktojn kun dungantoj. Tiu movado unua ekstaris inter industriaj laboristoj.
La laboristaro de fabrikoj povas esti iome diferenca disde alitipaj laboristoj, ekzemple agrikulturaj aŭ manfaristaj. Unua diferenco estas la multnombreco de fabrikaj laboristoj, kio povas helpi ilin por la atingo de plibonigo ĉe laborkondiĉoj, sed ankaŭ pri formado de laborkulturo, instruado de teknologio ktp. Alia diferenco povas baziĝi sur pezaj laborkondiĉoj kreitaj de maŝinaro, kiaj poluado, bruego, rutinara movado ktp. Alia diferenco povas veni el la malkonekto de la laboristaro el la naskolokoj, kiuj ofte devas esti abandonitaj por alveni al la industriaj areoj.
Vidu ankaŭ
- Adam Smith
- Kapitalismo
- Komunismo
- Ekonomiko, Ekonomio
- Marksismo
- Ekonomio
- Industria civilizo
- Industria arkeologio
- Industria revolucio
Notoj
Bibliografio
- Krahn, Harvey J., kaj Graham S. Lowe. Work, Industry, and Canadian Society. Dua eld. Scarborough, Ont.: Nelson Canada, 1993. xii, 430 p. ISBN 0-17-603540-0
- Peter Buxmann, Heiner Diefenbach, Thomas Hess: Die Softwareindustrie: Ökonomische Prinzipien, Strategien, Perspektiven. Springer, Berlin 2008, ISBN 978-3-540-71828-4.
Eksteraj ligiloj
greke http://www.stat.go.jp/index/seido/sangyo greke http://www.stat.go.jp greke http://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Catastrophe_industrielle greke http://www.destatis.de/themen/d/thm_prodgew.php
