Inge von Wangenheim
| Inge von Wangenheim | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Inge von Wangenheim | |||||
| Naskonomo | Ingeborg Franke | ||||
| Naskiĝo | 1-an de julio 1912 en Berlino | ||||
| Morto | 6-an de aprilo 1993 (80-jaraĝa) en Vajmaro | ||||
| Tombo | Doroteurba tombejo vd | ||||
| Lingvoj | germana vd | ||||
| Ŝtataneco | Germanio • Germana Demokratia Respubliko vd | ||||
| Partio | Socialista Unueca Partio de Germanio • Komunista Partio de Germanio vd | ||||
| Familio | |||||
| Edz(in)o | Gustav von Wangenheim vd | ||||
| Infanoj | Friedel von Wangenheim vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | aktoro • verkisto • ĵurnalisto • eseisto vd | ||||
| Laborkampo | eseo vd | ||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Inge von WANGENHEIM (fraŭline: Ingeborg Franke; naskiĝinta la 1-an de julio 1912 en Berlino, mortinta la 6-an de aprilo 1993 en Vajmaro) estis germana verkistino kaj aktorino.
Vivo[redakti | redakti fonton]
Estante filino de konfekciantino ŝi frekventis porknabinan liceon kaj poste trejniĝis aktorece. Poste ŝi aktoris sur diversaj scenejoj berlinaj en malgrandaj roloj, ekz. ĉe Theater am Schiffbauerdamm kaj en surscenigoj de Erwin Piscator. En 1931 ŝi aliĝis al la komunisma trupo Truppe 1931 kiun estris ŝia posta edzo Gustav von Wangenheim kaj samjare ŝi aniĝis al Komunista Partio de Germanio. Post la potencakiro de la nazioj ŝi fuĝis en 1933 tra Belgujo kaj Franclando Sovetion. La unuajn jarojn en ekzilo moskva ŝi aktivis kiel aktorino kaj ĵurnalistino. Kun Bruno Schmidtsdorf ŝi ludis la ĉefan rolon en la kontraŭfaŝisma filmo Kämpfer/Borci kiun reĝisoris ŝia edzo Gustav mem. En 1937 ŝi iĝis sovetia ŝtatanino. En 1941 ŝi estis evakuita al Ĉistopolo, Kazano kaj fine al Taŝkento. Ekde 1943 ŝi denove troviĝis en la sovetia ĉefurbo por labori redaktore por la Nacia Komitato por Libera Germanio.
En 1945 ŝi revenis patrujen kun la edzo kaj en 1946 ŝi iĝis membro de Socialista Unueca Partio de Germanio. La sekvintajn jarojn ŝi engaĝiĝis en la teatra ligo Bund Deutscher Volksbühnen, eldonis la gazeton Volksbühne kaj deĵoris denove kaj aktore kaj reĝisore, i.a ĉe Deutsches Theater en Orienta Berlino kaj por la filmagentejo DEFA (ekz. en la filmo Und wieder 48.)
De la fino de la 1940-a jaroj ŝi tamen pli aktivis verkistece. Post divorco ŝi vivis ekde 1961 je Rudolstadt kaj ekde 1974 en Vajmaro en gejina rilato.[1]
Ŝia verkaro ampleksas romanojn, rememorojn, eseojn kaj vojaĝrakontojn. Krom romanoj pri la konstrufazo de GDR (ekz. Am Morgen ist der Tag ein Kind pri la popolribelo de 1953; ŝi nekritike adoptis la oficialan partian perspektivon!) interesas ŝiaj rememoroj pri la vivo en Sovetio - kvankam ŝi ĉion negativan prisilentis (Mein Haus Vaterland, Auf weitem Feld ktp.).[2] Ekde la 1960-aj jaroj von Wangenheim publikigis reporteraĵojn pri ŝiaj vojaĝoj je kapitalismaj, okcidentaj landoj. Ŝi anis al la estraro de la orientgermana porverkista ligo Deutscher Schriftstellerverband (DSV).
Ŝia filo estas la aktoro kaj teatroverkisto Friedel von Wangenheim. Krome ŝi havis du filinojn.
Honoroj[redakti | redakti fonton]
- 1966: Kunstpreis des FDGB
- 1968: Heinrich-Heine-Preis des Ministeriums für Kultur der DDR
- 1972: Vaterländischer Verdienstorden (en arĝento)
- 1977: Nationalpreis der DDR (dua klaso)
- 1982: Vaterländischer Verdienstorden (en oro)
- 1987: Karl-Marx-Orden
- 1989: honora doktoreco de la Universitato de Jena
Fondis oni en la 9.12.2010 en Rudolstadt literaturinstituton nomante ĝin por ŝi. Ĝi regule aljuĝu premiojn por verkistoj humanismaj kaj pacemaj; krome troviĝas tie kolekto de verkoj malpermesitaj de la nazioj kun la intenco reeldoni kelkajn de tempo el tempo; trie oni volas trejni junajn aŭtorojn kaj apogi iliajn unuajn paŝojn en la eldonado de siaj aferoj.
Verkoj[redakti | redakti fonton]
- Einiges über die Arbeit der „Truppe 1931“ Berlin (eldono sub ŝia fraulina nomo; sen indiko de la eldonoloko), 1934
- Die Aufgaben der Kunstschaffenden im neuen Deutschland, Berlin 1947
- Mein Haus Vaterland, Berlin 1950
- Zum 175. Todestag Konrad Ekhofs, Berlin 1953
- Auf weitem Feld, Berlin 1954
- Am Morgen ist der Tag ein Kind, Berlin 1957
- Einer Mutter Sohn, Berlin 1958
- Professor Hudebraach, Halle (Saale) 1961
- Das Zimmer mit den offenen Augen, Halle 1965
- Die Geschichte und unsere Geschichten, Halle 1966
- Reise ins Gestern, Halle 1967
- Die hypnotisierte Kellnerin, Rudolstadt 1968
- Kalkutta liegt nicht am Ganges, Rudolstadt 1970
- Die Verschwörung der Musen, Halle 1970
- Die Probe, Halle 1973
- Die tickende Bratpfanne, Rudolstadt 1974
- Von Zeit zu Zeit, Halle 1975
- Hamburgische Elegie, Halle 1977
- Spaal, Rudolstadt 1979
- Die Entgleisung, Halle 1980
- Genosse Jemand und die Klassik, Halle 1982
- Mit Leib und Seele, Halle 1982
- Weiterbildung, Halle 1983
- Schauplätze, Rudolstadt 1983
- Station 5, Halle 1985
- Deutsch und Geschichte, Halle 1986
- Der goldene Turm, Rudolstadt 1988
- Auf Germanias Bärenfell, Bucha apud Jena 2002
- kiel eldonistino: Sergej Miĥalkov: Ilja Golowin und seine Wandlung, Berlin 1950
Filmaro[redakti | redakti fonton]
- Kämpfer/Borci (1935/36)
- Und wieder 48 (1948)
- Der Auftrag Höglers (1950)
Teatre[redakti | redakti fonton]
Aktorece[redakti | redakti fonton]
- 1933: Gustav von Wangenheim: Die Mausefalle (Truppe 1931)
Reĝisorece[redakti | redakti fonton]
- 1949: Samuil Marŝak: Die zwölf Monate – (Theater am Schiffbauerdamm)
- 1950: Sergej Miĥalkov: Golowin und seine Wandlung – (Theater am Schiffbauerdamm, Berlin)
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Ehrenpromotion Inge von Wangenheim, Jena 1990.
- "Wer war wer in der DDR" - biografia leksikono de GDR-anoj
- Kurt Fricke: Die Flanke von links – Inge von Wangenheim, ĉe: Inge von Wangenheim: Die Entgleisung, p. 303–336, Mitteldeutscher Verlag, Halle 2012, ISBN 978-3-89812-864-3.
- Laura von Wangenheim: In den Fängen der Geschichte. Inge von Wangenheim. Fotografien aus dem sowjetischen Exil 1933–1945. Rotbuch-Verlag, Berlin 2013, ISBN 978-3-86789-190-5.
- Kurt Fricke: Wangenheim, Ingeborg (Inge) Freifrau von, ĉe: Neue Deutsche Biographie, Bd. 27: Vockerodt–Wettiner, p. 404–405. Verlag Duncker & Humblot, Berlin 2020, ISBN 978-3-428-11208-1
- Dieter Fechner: Persönliche Begegnungen mit Thüringer Autoren im 20./21. Jahrhundert, Verlag Rockstuhl, Bad Langensalza 2014, ISBN 978-3-86777-718-6, p. 197–202
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Informoj pri Inge von Wangenheim en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
- ligiloj ĉe DDB
- En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Inge von Wangenheim en la germana Vikipedio.
Notoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Jens-Fietje Dwars: "Aus dem Blickwinkel der Enkeltochter. In den Fängen der Geschicht. Ein neues Fotobuch zeigt die Künstlerin Inge von Wangenheim."[rompita ligilo] - Ĉe: TLZ, 12.10.2013
- ↑ Dwars (2013)