Sergej Jesenin

Sergej Jesenin
Persona informo
Сергей Александрович Есенин
Naskiĝo	21-an de septembro 1895 (1895-09-21) en Konstantinovo
Morto	28-an de decembro 1925 (1925-12-28) (30-jaraĝa) en Sankt-Peterburgo,  Sovetunio
Mortis pro	Sinmortigo kaj murdo vd
Mortis per	Pendumo vd
Tombo	Vagankovo-tombejo vd
Lingvoj	rusa vd
Ŝtataneco	Rusia Imperio Rusia Soveta Federacia Socialisma Respubliko Respubliko Rusio Sovetunio vd
Subskribo
Familio
Edz(in)o	Sofija Jesenina-Tolstaja (1925–) Isadora Duncan (1922–1924) Zinaida Reich (1917 (Julia)–1921) Anna Izrjadnov (1913–1916) vd
Amkunulo	Nadeĵda Volpin vd
Infanoj	Tatjana Jesenina  ( Zinaida Reich) Aleksandr Jesenin-​Volpin  ( Nadeĵda Volpin) Konstantin Jesenin  ( Zinaida Reich) vd
Profesio
Okupo	poeto verkisto vd
Aktiva dum	1910–1925 vd
Verkado
Verkoj	Vi estas mia falinta acero, glacia acero... vd
En TTT	Oficiala retejo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Sergej Aleksandroviĉ Jesenin (ruse Сергей Александрович Есенин, pli konata nur kiel Sergej Jesenin, kelkfoje Esenin (naskiĝis la 3-an de oktobro 1895, en Konstantinovo, Rjazana provinco, kaj mortis la 28-an de decembro 1925, en Leningrado) estis eminenta rusa poeto.

Boris Pasternak diris ke li "brulis de la sama arta energio..." kiel Mozart" kaj ke "Li fariĝis fama pro sia delikata akvarela desegnado unuflanke kaj pro sia pesimisma-mortiga sinforlaso aliflanke".

Vivo

Oni rigardas Jesenin kiel unu el la plej talentaj kaj samtempe popularaj rusaj poetoj. Pro sia kamparana deveno li sentis sin "vilaĝa poeto" kaj multaj liaj verkoj temas pri kampara vivo. En 1912 li translokiĝis al Moskvo, kie li eklaboris en librejo kaj ekstudis. En 1921 li vojaĝis en la azia parto de Sovetunio, vizitis Uralon, Taŝkenton kaj Samarkandon.

Li edziĝis al Isadora Duncan en majo 1922, sed eksedziĝis en aŭgusto 1923. Li edziĝis ankaŭ al Zinaida Reich, kiu poste estos edzino de Vsevolod Mejerhold. Jesenin edziĝis kvinfoje kaj havis kvar gefilojn, du el kiuj estis eksteredzecaj.

geedzoj Duncan-Jesenin

Komence Jesenin subtenis la ideojn de la oktobra revolucio, sed poste elreviĝis pro ties rezultoj. Multaj el liaj verkoj estis malpermesitaj en Sovetunio, precipe dum la rego de Stalino.

Stilo

En lia literatura kariero, la konatiĝo kun unu el la plej grandaj poetoj de la arĝenta epoko de la rusa poezio, Aleksandr Blok, same kiel kun Sergej Gorodetski kaj Andrej Belij, la estro de la "skita" literatura grupo proksima al la rondoj de la Socialista Revolucia Partio, ricevis konsiderindan pezon. Kiel li poste koncize diris, Belij donis al li la "komprenon pri formo" kaj de Blok kaj Kljuev li studis lirikon. Dum tiu tempo li komencis longan vicon de prezentoj vespere kantante antaŭ spektantaro, eble kiel la nuntempa spoken word.

Lia unua poemaro de - "Radonica" (nomo de rusa festo asociita kun la kulto al mortintoj) (1916) - kaj postaj kolektoj inkluzivis kortuŝajn poemojn pri amo kaj simpla vivo, kun esprimoj de panteisma kredo je naturo, igante lin unu el la plej popularaj siatempaj poetoj. Ĉi tiu poemo, kiu plorigis Gorkij, kritikis Trocki kiel "mezepokan spiriton". Tiutempe Jesenin verkis multajn religie inspiritajn poemojn, el kvazaŭ profeta statuso, en kiu la figuro de Jesuo estas menciita kiel protektanto de malriĉuloj kaj subprematoj.

Lia heredaĵo, aŭ Ĉiu periodo kaj ĝia "Jesenin"

La kvalito de la poezio de Jesenin - t.e. ĝiaj muzikeco kaj sincereco - kaj ĝia enhavo kiu estas profunde enradikiĝinta en la tradicio kaj animo de la rusa popolo, lia tragedia morto en juna aĝo kaj la tumulta vivrakonto baldaŭ kondukis al mito kaj kulto ĉirkaŭ lia karaktero, kiel multaj aliaj eminentaj rusaj poetoj kaj ĉefe de Puŝkin. La verkisto Varlam Tiĥonoviĉ Ŝalamov diris, ke en la Gulago krimaj malliberigitoj estis tatuitaj kun jeseninaj rimoj sur siaj haŭtoj. Malgraŭ lia populareco, kaj kvankam li estis entombigita en ŝtata ceremonio, granda parto de liaj beletraĵoj ne rajtis publikiĝi dum jardekoj sub la gvidado de Stalin kaj Ĥruŝĉov en Sovetunio. Alia kontribuo al tio estis la kritiko de unu el la fruaj ideologoj de la komunisma reĝimo, Nikolaj Buĥarin. Jesenin estis denuncita ĉefe pro sia "individuismo" laŭ ili "malsana".

En la 1960-aj jaroj la soveta reĝimo decidis purigi lin de ĉi tiuj "pekoj" kaj kulturi lian kultadon kiel patriota poeto, kiu gloris la patrujon. La plej multaj el liaj verkoj estis publikigitaj dum la gvidado de Breĵnev, post 1966.

Post la falo de komunismo fine de la 1980-aj kaj 1990-aj jaroj, emfazante la konsiderindan religian-misteran parton de lia laboro, li estis adoptita de konservativaj kaj religiemaj rondoj. Jesenin estis prezentita kiel profeto de mesia kolero kaj en la okuloj de dekstremaj ekstremistoj eĉ kiel speco de martirigita sanktulo aŭ "Jesuo de Rusio", viktimo de la komunistoj kaj de judaj "cionismaj framasonoj" gviditaj de Trockij.

Aliflanke Jesenin fariĝis kulta heroo eĉ en la okuloj de samseksemaj aŭdiencoj en Rusio kaj eksterlande, kiuj identiĝis kun la ambaŭseksema flanko de liaj personeco kaj vivo, kaj ankaŭ trovis en lia verko aludojn pri "blua amo" signifanta "sam-seksama". Al la blua koloro, kiu estas menciita tre ofte kaj en multaj kuntekstoj en la poemoj de Jesenin ("Blua Rusio", "Blua Arbaro", "Blua Lumo", "Blua Feliĉo", "La Blua Voĉo de la Ĉevalaj Kruroj", "Vespero de Blueco " ktp.), asociiĝas en la rusa kulturo de la 20a jarcento ankaŭ kun homoerotismo.

Nuntempe liaj kantoj estas instruataj en lernejoj kaj aperas en la rusa populara kulturo. Iuj el ili estis komponitaj de multaj komponistoj en formo de romancoj kaj ankaŭ estas kantoj, kiuj gajnis popolan melodion.

Bernd Alois Zimmermann enmetis lian poezion en sian Requiem für einen jungen Dichter (Rekviemo por Juna Poeto), finitan en 1969.

La Rjazana Ŝtata Universitato estas nomumita honore al li.

Pri liaj lastaj tagoj filmo estas produktita en 2021 titolita "Decembro".

La lasta poemo

Li mortigis sin en ĉambro de la Hotelo Anglujo en Leningrado. Tie li tranĉis la manartikojn kaj per sia sango verkis sian lastan poemon.

До свиданья, друг мой, до свиданья. Милый мой, ты у меня в груди. Предназначенное расставанье Обещает встречу впереди.	Adiaŭ, amiko mia, adiaŭ. Kara mia, vi restas ĉe mi en la brusto. La antaŭdestinita disiĝo Promesas revidon future.
До свиданья, друг мой, без руки, без слова, Не грусти и не печаль бровей,- В этой жизни умирать не ново, Но и жить, конечно, не новей.	Adiaŭ, amiko mia, sengesta, senvorta, Estu nek malgaja, nek ĉagrena. En tiu ĉi vivo morti ne estas nove, Sed vivi, certe, estas ne pli nove.

Ekde la 1980-aj jaroj ekzistas supozo, ke li estis murdita de GPU-agentoj (Glavnoje Politiĉeskoje Upravlenije - La Ĉefa Politika Administrejo).

En Esperanto aperis

• Versoj Elektitaj. Eld. Komisiono pri internaciaj ligoj de sovetiaj esperantistoj. Moskvo, 1965.

„ En la komenca periodo de la soveta literaturo Jesenin okupis gravan lokon, speciale ĉar la popolo de la Soveta Unio trovis en liaj versoj fortan amon al la Patrio, profundan poezian sinceron, universalan humanecon kaj sinceran aspiradon al ĉies feliĉo. Estante homo arde amanta la vivon: "Tro mi en ĉi mondo ĉion amis ĉiun formon de la riĉa viv ’", mortis en tre frua aĝo : tridek jara (1895-1925), lasante post si riĉan verkaron poezian. Mi tute varme kaj sincere rekomendas ĉi tiun 64 paĝan broŝuron al la amantoj de poezio. La forto kaj vervo de la aŭtoro brulas, sinceras, doloras...; lia granda koro pleniĝis je malĝojo, kaj la aŭtoro sentis sian respondecon pri tio, kion li verkis. Kiel ĝuste skribas N. Tihonov en sia antaŭparolo pri la aŭtoro, la ĉefa aspiro de Jesenin estis: Patrio, Homo, Paco! ” — N. L. ESCARTIN. Boletín n155 (maj 1966)

Vidu ankaŭ

• Jeseninskaja (stacio)

Eksteraj ligiloj

• Portreto de Jesenin (angle) Arkivigite je 2012-05-19 per la retarkivo Wayback Machine
• [1] Arkivigite je 2009-01-01 per la retarkivo Wayback Machine filmo "Jesenin" ruse