Excerpta Constantiniana
| Excerpta Constantiniana | |
|---|---|
| libro | |
| Aŭtoroj | |
| Lingvoj | |
| Eldonado | |
Eltiraĵoj de Historio ( latine : Excerpta Historica, greke : ᾽Εκλογαί ) aŭ la Konstantinaj Eltiraĵoj ( Excerpta Constantiniana ) estas 53-voluma greka antologio de eltiraĵoj de almenaŭ 25 historiistoj, komisiita de la bizanca imperiestro Konstantino la 7-a Porphyrogantus, sed verŝajne ne estis kompletigita ĝis post lia morto.
Nur du volumoj konserviĝis en sia tuteco, kaj aldone al ili, fragmentoj (sekcioj) de tri aliaj volumoj ankaŭ konserviĝis. La nomoj de 21 kromaj volumoj estas konataj. La volumoj estas ĝenerale konataj per siaj latinaj titoloj, kiel estas la titolo de ĉiuj sekcioj ("Excerptae Historica").
La originala verko eble ne vere estis elekto de eltiraĵoj sed antologio de tutaj tekstoj rearanĝitaj teme. Laŭ la enkonduko, la projekto implikis preni la eseojn de elektitaj historiistoj kaj rearanĝi iliajn sekciojn de subjekto prefere ol kronologie. Tamen, ekzistas indico ke mallongigo estis farita, kaj ekzistas ankaŭ interpreto.
La plej frua historiisto inkluzivita en "Sekcioj de Historio" estas Herodoto ( 5-a jarcento a.K. ) kaj la lasta estas Georgios Martolus [1] ( 9-a jarcento p.K.). La konserviĝitaj fragmentoj ankaŭ enhavas materialon kiu ne estis konservita ie ajn alie, inkluzive de elekto de Polibio, Nikolao de Damasko [2], Dexippus [3], Eŭnapio, Priscus [4], Petro la Patricio [5], Menandro la Protektanto [6] kaj Johano de Antioĥio [7]. Aliaj historiistoj inkluditaj estis Tucidido, Ksenofono, Diodoro Sicilia, Dionizo de Halikarnaso, Apiano, Jozefo Flavio, Arrianus [8] de Nikomedia, Iamblichus [9], Cassius Dio, Sokrato de Konstantinopolo, Teodoreto de Cyrrus [10], Filostorgio, Zosimus, Prokopio el Cezareo, Agathias [11] de Myrina [12], Teofilakto Simokates, Johano Malalaso kaj Malchus [13] de Filadelfio (Amano). La ordo de la aŭtoroj ene de la volumoj ne aperas laŭ klara logiko. Kontraste, fragmentoj de la sama aŭtoro ene de volumo estas ĉiam prezentitaj en ordo.
Nur kvar volumoj konserviĝas, entute aŭ parte, el la originaj 53 volumoj. La komplete konserviĝita volumo estas Excerpta de legationibus (eltiraĵoj pri misioj), kiu estas dividita en du partojn: Excerpta de legationibus gentium ad Romanos (eltiraĵoj pri la legacio de la nacioj al Romo) kaj Excerpta de legationibus Romanorum ad gentes (eltiraĵoj pri la misioj de Romo al la nacioj). La origina volumo, konservita en monaĥejo de El Escorial, estis bruligita en 1671, sed ne antaŭ ol pluraj kopioj estis faritaj de ĝi. 16-a-jarcenta kopio de Excerpta de insidiis (eltiraĵoj pri embuskoj) ankaŭ estas konservita en la Escorial, kun alia 16-a-jarcenta kopio ĉe la Nacia Biblioteko de Francio. Du aliaj originaj volumoj parte konserviĝis: la Excerpta de virtutibus et vitiis (Eltiraĵoj pri Virtoj kaj Virtoj) en la Codex Peirescianus kaj la Excerpta de sententiis kiel palimpsesto en la Vatikana Biblioteko. Fulvio Orsini preparis la unuan eldonon de "Fragmentoj de Historio" kiu estis presita en Antverpeno en 1582.
La celo de "Sekcioj de Historio" estis kiel speco de spegulo por princoj [14]. Ĉar historio estis kredita enhavi utilajn lecionojn por regantoj, estis konsiderita avantaĝo aranĝi historion laŭteme, tiel ke se reganto estis maltrankvila pri venonta ekspedicio, li povis legi pri ĉiuj ekzemploj de ekspedicioj de la romia historio en unu loko. La verkintoj de la Suido Leksikono (fine 10-a jarcento ) uzis "fragmentojn de historio" pli ofte ol la originaj verkoj de kiuj la fragmentoj estis prenitaj.
Eldonoj
[redakti | redakti fonton]- Excerpta Historica iussu imperatoris Constantini Porphyrogeniti Confecta, ed. Ursul Boissevain, Carl de Krudulo, Theodor Büttner-Wobst kaj Anton Roos, 4 vols. Berlino: Weidmann, 1903–1910.
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- “Constantinian Excerpts”, The Encyclopedia of Ancient History.
- Banchich, Thomas M.. (2015) The Lost History of Peter the Patrician: An Account of Rome's Imperial Past from the Age of Justinian. Routledge.
- “Excerpta”, The Oxford Dictionary of Late Antiquity, Volume 1: A–I.
- “Excerpta”, The Oxford Dictionary of Byzantium.
- Manafis, Panagiotis (2017). “The Excerpta Anonymi and the Constantinian Excerpts”, Byzantinoslavica 75 (1-2), p. 250–264. Ŝablono:CEEOL
- Németh, András. (2018) The Excerpta Constantiniana and the Byzantine Appropriation of the Past. Cambridge University Press.
- Neville, Leonora. (2018) Guide to Byzantine Historical Writing. Cambridge University Press. doi:10.1017/9781139626880.