Ralph Richardson
| Ralph Richardson | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskonomo | Ralph David Richardson | ||||
| Naskiĝo | 19-an de decembro 1902 en Cheltenham | ||||
| Morto | 10-an de oktobro 1983 (80-jaraĝa) en Londono | ||||
| Mortis pro | naturaj kialoj vd | ||||
| Mortis per | apopleksio vd | ||||
| Tombo | Tombejo Highgate vd | ||||
| Lingvoj | angla vd | ||||
| Ŝtataneco | Unuiĝinta Reĝlando (Britio) vd | ||||
| Familio | |||||
| Patro | Arthur Richardson vd | ||||
| Patrino | Lydia Russell vd | ||||
| Edz(in)o | Meriel Forbes • Muriel Hewitt vd | ||||
| Infanoj | Charles Richardson vd | ||||
| Parencoj | Lewis Fry Richardson vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | teatra aktoro • filmaktoro • televida aktoro • filmreĝisoro vd | ||||
| Aktiva dum | 1921– vd | ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Siro Ralph David Richardson (la 19an de decembro 1902 - la 10-an de oktobro 1983 ) estis angla kina kaj teatra aktoro, unu el la plej grandaj britaj teatraj aktoroj de ĉiuj tempoj. Nomumite por tri premioj Tony kaj du Oskar premioj por liaj roloj en la filmoj The Heiress kaj Greystoke: The Legend of Tarzan of the Apes (nomumita postmorte).
Vivo[redakti | redakti fonton]
Li naskiĝis en Cheltenham en Gloucestershire al Arthur kaj Lydia Richardson. Li kreskiĝis apud lia patrino kiel katolika kristano post kiam ŝi forlasis lian patron kaj iris kun ŝiaj infanoj por vivi en la urbo Gloucester [1][2][3].
Post forlaso de la katolikaj instruejoj li laboris ĉe asekurentrepreno kaj studis arton, li turniĝis al la teatrado en juna aĝo [4].
En 1924 li geedziĝis kun deksepjara aktorino Muriel Hewitt, la paro estis feliĉe geedzita sen infanoj ĝis la morto de Hewitt pro dormomalsano en 1942 [5].
En 1944 li geedziĝis kun la aktorino Mariel Forbes, Richardson kaj Forbes havis unu infanon. Ili estis geedzitaj dum 29 jaroj ĝis la morto de Richardson.
Richardson estas la unua el sia generacio se temas pri ricevi kavaliraron por sia laboro en 1947, antaŭ John Gielgud kaj Laurence Olivier.
Richardson mortis en 1983 pro apopleksio en la aĝo de 80, kaj estis entombigita en Tombejo Highgate en Londono.
Teatro[redakti | redakti fonton]
Por studi aktoradon ĉe la loka teatro en sia regiono li devis pagi dek ŝilingojn semajne. Li studis en la institucio dum kvin jaroj antaŭ avanci al pli grandaj stadioj kaj roloj en la ŝekspiraj teatraĵoj " Makbeto " kaj " Julio Cezaro " [6]. En 1925 li aliĝis al la centra teatra kompanio de la urbo Birmingham kaj en 1926 li unuafoje aperis en la ĉefurbo de Londono en loka teatro en malgranda rolo en la teatraĵo " Edipo en Kolono " kaj en la East-end Teatrejo.
En 1929 li komencis prezenti en la teatro Old Vic dum proksimume du jaroj en kiuj li famiĝis ĉefe en ŝekspiraj roloj kiel Kalibano en la teatraĵo The Tempest, kiel la romia politikisto Demetrius Ahnobarbus en la teatraĵo "Antonio kaj Kleopatro". kiel Petruchio en " La Dresado de la Megero " kaj Nick Bottom en Somermeznokta sonĝo.
Li ĝisdatigis sian statuson al unu el la plej bonaj teatraj aktoroj en Britio en 1936 post liaj prezentoj en la komediomelodramo "The Amazing Dr. Clearhouse" kaj la teatraĵo "Johnson on Jordan". Li aperis por la unua fojo sur la granda scenejo sur Broadway tiun jaron en la teatraĵo Romeo kaj Julieto.
Ĉe la alteco de lia sukceso kiel teatraktoro, Richardson membriĝis dum Dua Mondmilito en la Reĝa Mararmeo kaj estis maldungita kune kun aktoro Laurence Olivier en 1944 nur por reveni al la Old Vic Teatro kaj atesti kio restis de ĝi post la naziaj bombadoj. Sekve la detruon, li translokiĝis por prezenti ĉe la "Noel Coward Theatre" en la City of Westminster kie li donis neforgeseblajn prezentojn en la muzikalo " Peer Gynt " kaj en la teatraĵoj Arms and Adam, An Inspector Calls kaj Rikardo la 2-a kune kun Alec Guinness kiu ankaŭ estis reĝisorita de Richardson.
En 1945, Richardson kaj Laurence Olivier vojaĝis al Germanio por prezenti antaŭ miloj da britaj soldatoj, kaj ankaŭ sukcesis prezenti ĉe la franca Nacia Teatro Comédie Française.
Richardson kaj Olivier daŭre estas konsideritaj la plej grandaj teatraj aktoroj en la historio de la Old Vic Teatro.
Li estis nomumita por tri premiojn Tony por liaj roloj en la teatraĵoj The Bullfighter Waltz, Home kaj No Man's Country.
Kino[redakti | redakti fonton]
Richardson unue famiĝis en brita kino en 1936 en la sciencfikcia klasikaĵo produktita de Alexander Korda Things to Come.
Li ricevis unuajn fervorajn recenzojn por liaj prezentoj en la sukcesa filmadaptigo The Citadel de la romano de Archibald Joseph Cronin kiel D-ro Philip Denny, la plej bona amiko de la intriga heroo D-ro Andrew Manson (Robert Donut) kaj en la militaventura suspensfilmo The Four Fathers en kiu li rolis kiel kapitano John Dorrance.
En 1948, en la adaptiĝo de Carol Reed de la novelo The Fallen Idol de Graham Greene li rolis kiel la ĉefservisto de la ambasadoro Baines. En la sama jaro, li ankaŭ famiĝis kune kun Vivien Leigh en la rolo de Alexei Karenin en la plej bona filmadaptigo de la romano Anna Karenina de Tolstoj.
Richardson unue aktoris en Holivudo en 1949 en la klasika dramo de William Wyler The Heiress . En la filmo, li interpretis al D-ro Austin Sloper, la malmola kaj senkompromisa patro de Catherine (Olivia de Havilland) kaj ricevis nominacion al la Oskaro kiel plej bona aktoro malĉefa.
En 1952 li gajnis la premion BAFTA por plej bona brita aktoro pro sia rolo kiel la petrolmagnato John Ridgefield kiu posedas la aviadkompanion en la militdramo de David Lean The Sound Barrier. En 1955 li rolis kiel la Duko de Buckingham en la adaptiĝo de Laurence Olivier de la Ŝekspira tragedio Rikardo la 3-a.
En la fruaj 1960-aj jaroj li aktoris en la historiaj militepopeoj Exodus kiel la brita generalo Sutherland kaj "300 spartanoj" surbaze de Batalo de la Termopiloj kiel Temistoklo, la gvidanto de Ateno.
En 1962, li rolis kiel James Tyrone, la alkoholula edzo de Mary (Katharine Hepburn ), dependigita de morfino, en la sukcesa adaptiĝo de Sidney Lumet de la teatraĵo de Eugene O'Neill Long Journey into the Night. Por lia aktorado, li gajnis la plej bonan aktoran premion ĉe la Festivalo de Cannes. En 1965 li partoprenis la militdramon bazitan sur la romano de Boris Pasternak Doktoro Zhivago kiel Aleksander Gromko.
Li estis dufoje nomumita por la Best British Actor Award pro sia aktorado kiel brita ĉefministro William Gladstone en la militfilmo Khartum kaj pro sia rolo en la komedio The Wrong Box. Li ludis en 1969 en La Batalo de Britio, la militfilmo de Guy Hamilton kiu priskribis la okazaĵojn de la Batalo de Britio.
En 1972, li estis nomumita por la premio Best Supporting Actor en brita kino pro sia rolo kiel Reĝo George la 4-a en la filmo Lady Caroline Lamb. Samejare li rolis la raŭpon en la filmadaptigo de la libro La aventuroj de Alico en Mirlando. En 1975 li aperis en la muzika komedio O Lucky Man! kiel la malbona industriulo Siro James Burgess. Li aperis en la itala serio "Jesuo de Nazareto" en la rolulo de unu el la unuaj sekvantoj de Jesuo Kristo, Sankta Simono. En 1981 li rolis kiel la sorĉisto Ulrich en la perioda aventurfilmo The Dragon Slayer kaj Supreme Bing en la filmo de Terry Gilliam Time Bandits. Richardson mortis baldaŭ post la filmigo de la filmo Greystoke: The Legend of Tarzan of the Apes, en la filmo Richardson prezentiĝis kiel la 6-a Grafo de Greystoke kaj estis nomumita ĉe la Oskar-ceremonio okazigita proksimume ses monatojn post lia morto por la Akademia Premio por la Plej Bona Neĉefa Aktoro por la dua fojo post 35 jaroj. Kvankam li jam mortis, Richardson estas konsiderita la plej maljuna aktoro en historio por esti nomumita por Oskaro. La filmo estis dediĉita al la memoro de Richardson.
Fontoj[redakti | redakti fonton]
- Agate, James. (1934) First Nights. London: Nicholson and Watson. OCLC 1854236.
- Billington, Michael. (2002) One Night Stands – A Critic's View of Modern British Theatre. London: Nick Hern. ISBN 1854596608.
- Billington, Michael. (2007) Harold Pinter. London: Faber and Faber. ISBN 0571234763.
- Clough, Valerie. (1989) Sir Ralph Richardson – A Life in the Theatre. Worthing, UK: Churchman. ISBN 1850931143.
- Croall, Jonathan. (2011) John Gielgud – Matinee Idol to Movie Star. London: Methuen. ISBN 1408131064.
- Findlater, Richard. (1983) These our Actors – A Celebration of the Theatre Acting of Peggy Ashcroft, John Gielgud, Laurence Olivier, Ralph Richardson. London: Elm Tree Books. ISBN 0241111358.
- Gielgud, John. (1979) An Actor and His Time. London: Sidgwick and Jackson. ISBN 0283985739.
- Gielgud, John. (2000) Gielgud on Gielgud. London: Hodder and Stoughton. ISBN 0340795026.
- Gielgud, John. (2004) Richard Mangan: Gielgud's Letters. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0297829890.
- Hall, Peter. (2000) John Goodwin: Peter Hall's Diaries. London: Oberon. ISBN 1840021020.
- Hayman, Ronald. (1971) Gielgud. London: Heinemann. ISBN 0435184008.
- Holden, Anthony. (1988) Laurence Olivier. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0020332858.
- Kulik, Karol. (1975) Alexander Korda – The Man Who Could Work Miracles. London: W H Allen. ISBN 0491019432.
- Miller, John. (1995) Ralph Richardson – The Authorized Biography. London: Sidgwick and Jackson. ISBN 0283062371.
- Morley, Sheridan. (1985) “Ralph Richardson”, The Great Stage Stars. London, and North Ryde, Australia: Angus & Robertson. ISBN 0207149704.
- Neill, Michael. (2006) “Introduction”, Othello, the Moor of Venice, The Oxford Shakespeare. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0191568473.
- O'Connor, Garry. (1982) Ralph Richardson – An Actor's Life. London: Hodder and Stoughton. ISBN 0340270411.
- Sinyard, Neil. (2013) A Wonderful Heart – The Films of William Wyler. Jefferson, North Carolina: McFarland. ISBN 0786435739.
- Tanitch, Robert. (1982) Ralph Richardson. London: Evans. ISBN 023745680X.
- Tynan, Kenneth. (1964) Tynan on Theatre. London: Penguin Books. OCLC 949598.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Miller, pp. 7–8
- ↑ Morley, Sheridan, "Richardson, Sir Ralph David (1902–1983)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edition, January 2011, retrieved 13 January 2014
- ↑ Hayman, Ronald. "Ralph Richardson: open to the appeal of rituals", The Times, 1 July 1972, p. 9
- ↑ O'Connor, p. 31
- ↑ O'Connor, pp. 56, 58–59
- ↑ List of roles in Tanitch, pp. 122–125; and Miller, pp. 357–366
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Ralph Richardson ĉe Internet Broadway Database (angle)
- Ralph Richardson ĉe Interreta filma datumbazo (angle)
- Ralph Richardson at the BFI's Screenonline
- Elfaroj enlistigita en la Teatra Arkivo, Universitato de Bristol
- Leteroj de Ralph Richardson al Chrissie Shackleton[rompita ligilo] ĉe la brita Biblioteko