Seda (Latvio)
_Wikivoyage_Banner.jpg)
| Seda | ||
| Urbo | ||
 La historia konstruaĵoj en Seda
| ||
|
||
| Lando |  Latvio
| |
|---|---|---|
| Municipo | Valmiera | |
| Historia regiono | Livonio aŭ Livlando (latve Vidzeme) | |
| Supermara alteco | 50 m s. m. | |
| Koordinatoj | 57° 39′ 01″ N 25° 45′ 04″ O / 57.65028 °N, 25.75111 °O (mapo) | |
| Areo | 2,0 km² (200 ha) | |
| Loĝantaro | 1 098 (29.01.2021) | |
| Denseco | 549 loĝ./km² | |
| Urborajtoj | 1991 | |
| Horzono | EET (UTC+2) | |
| - somera tempo | EEST (UTC+3) | |
| Poŝtkodo | LV-4728 | |
  | ||
 | ||
 Vikimedia Komunejo: Seda, Latvia
| ||
Seda estas malgranda urbo en Latvia historia regiono Vidzeme, en la nordo de Latvio. Ĝi situas en distrikto Valmiera, en orienta parto de la distrikto. La distancoj al la plej gravaj centroj estas 25 km de Valmiera kaj 137 km de Rigo.[1] Ĝi estas nomita laŭ la torfejo kaj la rivero kiu fluas laŭ la norda rando de la marĉo kaj fluas en la lagon Burtnieks. La urbo estis origine konstruita en la sama stilo, kun larĝaj betulaj stratetoj kaj identaj domoj, inter kiuj staras la kulturdomo kaj lernejo de la stilo de Stalin klasikismo.[2]
Historio
[redakti | redakti fonton]Fondite en 1952 kiel setlejo por eltiro kaj prilaborado de torfo, proksime de la fervoja linio Rigo - Valga. La setlejo rapide fariĝis urbtipa setlejo ekde 1954,[3] ekde 1991 ĝi havas statuson de urbo.
Ĝis la 1-a de julio 2009 la urbo estis parto de la distrikto Valka.
Geografio
[redakti | redakti fonton]Seda situas en la Seda ebenaĵo de la malaltebenaĵo de Norda Vidzeme.[4] La urbo situas en marĉa areo, norde de ĝi etendiĝas la erikejo Seda, kie okazas intensa eltiro de torfo. La tereno estas plata, la surfaco estas ĉirkaŭ 50 m super la marnivelo. La urbo situas kelkajn kilometrojn norde de la rivero Gauja, al kiu la akvoj de la erikejo estas eligitaj fare de la malgranda Stakļupīte. La rivero Seda estas konsiderinde pli malproksima - pli ol 8 km norde de la urbo, aliflanke de la erikejo Seda.
Kvankam la torfresursoj de la marĉo estas plejparte elĉerpitaj kaj la ekstraktado estis reduktita, la Seda torffabriko daŭre estas la plej granda torfekstraktada firmao en Latvio. Multaj lagoj formiĝis en la elfosita parto de la marĉo kaj la naturrezervejo de Seda marĉo por la protekto de akvobirdoj estis establita.
Averaĝa temperaturo estas -6,5°C en januaro kaj +16,5°C en julio. Da precipitaĵo falas 650 mm jare.[4]
Loĝantaro
[redakti | redakti fonton]Laŭ la stato de la jaro 2024 en la urbo vivis 1 092 personoj sur areo de 2,02 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 541 loĝantoj/km².
La etna konsisto en 2008 estis: 63,6% rusoj, 18,2% latvoj, 10,4% belorusoj, 7,8% aliaj naciecoj. La plimulto de la populacio estas posteuloj de sovetiaj kolonianoj kiuj estis importitaj de la limregionoj de Rusio kaj Belorusio pro manko de laboro.
Transporto
[redakti | redakti fonton]La ĉefŝoseoj de la urbo estas E264/A3 Rigo-Narva, situas 3 km sude de la urbo, kaj la P9 vojo, liganta ĝin. Lokaj vojoj estas nur unu, V239 Seda-Strenči, laŭ la fervoja linio. Vojoj kondukas nur al la sudokcidento.[3]
Ene de la marĉo troviĝas etŝpura fervojo kun stacidomo en Seda, kiu estas uzata por transporto de torfo kaj foje por turismo.
La fervoja linio Rigo-Valga pasas proksime de la urbo. Tamen, la halto estis fermita pro malalta postulo.
Bildoj
[redakti | redakti fonton]-
Kulturdomo en 2014. -
Lernejo. -
Akvoturo. -
Miera strato. -
Urbodomo.
.jpg)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Toponavi.com. Distancoj.
- ↑ Distrikto Valmiera. Seda (latve)
- ↑ 3,0 3,1 Latvijas PSR Mazā Enciklopēdija - Latva Malgranda Enciklopedio, v. 3, p. 312.
- ↑ 4,0 4,1 Latvijas ģeogrāfijas atlants - Latvia geografia atlaso. "Jāņa sēta", 2020
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton] Bildoj, sonoj kaj videoj pri temo Seda (Latvio) en Vikimedia Komunejo