Francisko (papo): Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Moldur (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Rdelre (diskuto | kontribuoj) Titoletoj, movoj kaj etaj korektoj |
||
| Linio 22: | Linio 22: | ||
'''Francisko'''<ref>[http://bigstory.ap.org/article/francis-without-roman-numeral Francis without Roman numeral] {{en}}</ref> ([[latina lingvo|latine]] ''Franciscus''), per civitana nomo '''Jorge Mario BERGOGLIO''' {{prononco|ĥorĥe mario bergoljo}} (naskiĝis {{naskiĝdato|1936|12|17}} en [[Bonaero]]), estas la nuna [[romkatolika]] [[papo]] kaj [[kardinalo]] el [[Argentino]]. Li estas la [[listo de papoj|266-a papo]], la unua neeŭropa post [[Gregorio la 3-a]] (kiu regis antaŭ 1200 jaroj) kaj la unua [[Jezuitoj|jezuita]] papo. |
'''Francisko'''<ref>[http://bigstory.ap.org/article/francis-without-roman-numeral Francis without Roman numeral] {{en}}</ref> ([[latina lingvo|latine]] ''Franciscus''), per civitana nomo '''Jorge Mario BERGOGLIO''' {{prononco|ĥorĥe mario bergoljo}} (naskiĝis {{naskiĝdato|1936|12|17}} en [[Bonaero]]), estas la nuna [[romkatolika]] [[papo]] kaj [[kardinalo]] el [[Argentino]]. Li estas la [[listo de papoj|266-a papo]], la unua neeŭropa post [[Gregorio la 3-a]] (kiu regis antaŭ 1200 jaroj) kaj la unua [[Jezuitoj|jezuita]] papo. |
||
== Vivo == |
|||
Liaj gepatroj estis [[Italio|italaj]] [[enmigrado|enmigrintoj]]; lia patro laboris ĉe la [[fervojo]], kaj devenis el [[Torino]]. La familio havis 5 infanojn. Bergoglio havas eĉ hodiaŭ ne nur la argentinan, sed ankaŭ la italan [[ŝtataneco]]n. |
Liaj gepatroj estis [[Italio|italaj]] [[enmigrado|enmigrintoj]]; lia patro laboris ĉe la [[fervojo]], kaj devenis el [[Torino]]. La familio havis 5 infanojn. Bergoglio havas eĉ hodiaŭ ne nur la argentinan, sed ankaŭ la italan [[ŝtataneco]]n. |
||
Li originale studis por iĝi [[kemio|kemiisto]], atingis [[diplomo]]n pri tio, sed poste en 1958 decidis ekstudi [[teologio]]n kaj aliĝis al la [[jezuitoj]]. Li estis konsekrita en 1969 al [[pastro]], iomete poste li iĝis jezuita gvidanto. Li |
Li originale studis por iĝi [[kemio|kemiisto]], atingis [[diplomo]]n pri tio, sed poste en 1958 decidis ekstudi [[teologio]]n kaj aliĝis al la [[jezuitoj]]. Li estis konsekrita en [[1969]] al [[pastro]], iomete poste li iĝis jezuita gvidanto. Li studis mallonge en [[1986]] ankaŭ en [[Germanio]]. |
||
En la jaroj [[1997]]–[[2013]] li estis la [[ĉefepiskopo]] de [[Bonaero]] kaj en [[2001]] [[Johano Paŭlo la 2-a]] nomumis lin [[kardinalo]]. Ekde 2005 li estis prezidanto de la Argentina Episkoparo. |
En [[1992]] li iĝis [[episkopo]]. En la jaroj [[1997]]–[[2013]] li estis la [[ĉefepiskopo]] de [[Bonaero]] kaj en [[2001]] [[Johano Paŭlo la 2-a]] nomumis lin [[kardinalo]]. Ekde 2005 li estis prezidanto de la Argentina Episkoparo. |
||
=== Papiĝo === |
|||
La {{daton|13|marto|2013}} la [[konklavo]] elektis lin papo. Lia elektiĝo okazis en la kvina baloto, la lasta de la dua balota tago (la unuan tagon okazis nur unu baloto). |
La {{daton|13|marto|2013}} la [[konklavo]] elektis lin papo. Lia elektiĝo okazis en la kvina baloto, la lasta de la dua balota tago (la unuan tagon okazis nur unu baloto). |
||
Li estas la unua papo naskiĝinta ekster Eŭropo post [[Gregorio la 3-a]] (naskiĝinta en [[Sirio]] kaj papo ekde la jaro [[731]]). |
|||
| ⚫ | |||
Li elektis por si la nomon Francisko, kiu neniam antaŭe estis uzita de papo. |
|||
| ⚫ | |||
== La unua parolado kiel papo == |
==== La unua parolado kiel papo ==== |
||
Tuj post la solena anonco [[Habemus Papam]] la nova papo montriĝis al la publiko kaj antaŭ ol doni sian unuan benon [[Urbi et orbi]], li faris sian unuan publikan paroladon. En ĝi li komence salutis per simpla "buonasera" ([[itala lingvo|itale]] ''bonan vesperon'') kaj aludis la fakton ke li estas neeŭropano per rimarkigi ke la ''fratoj [[kardinalo]]j iris preni lin preskaŭ je la fino de la mondo''. Li daŭrigis per preĝo por la emerita papo [[Benedikto la 16-a]], kaj, nekutime, antaŭ ol doni la benon al la urbo [[Romo]] kaj al la mondo, li mem petis ĉiun spektanton silente preĝi pri beno por li. Sekve li anoncis sian intencon iri la venontan tagon peti savogardon ĉe la [[Maria (patrino de Jesuo)|Madono]] kaj adiaŭis la publikon bondezirante al ĝi bonan nokton kaj bonan ripozon.<ref>[http://www.ikue.org La unua parolado de Papo Francisko] – traduko el la itala en la hejmpaĝo de [[IKUE]] (citita la 18-an de marto 2013)</ref> |
Tuj post la solena anonco [[Habemus Papam]] la nova papo montriĝis al la publiko kaj antaŭ ol doni sian unuan benon [[Urbi et orbi]], li faris sian unuan publikan paroladon. En ĝi li komence salutis per simpla "buonasera" ([[itala lingvo|itale]] ''bonan vesperon'') kaj aludis la fakton ke li estas neeŭropano per rimarkigi ke la ''fratoj [[kardinalo]]j iris preni lin preskaŭ je la fino de la mondo''. Li daŭrigis per preĝo por la emerita papo [[Benedikto la 16-a]], kaj, nekutime, antaŭ ol doni la benon al la urbo [[Romo]] kaj al la mondo, li mem petis ĉiun spektanton silente preĝi pri beno por li. Sekve li anoncis sian intencon iri la venontan tagon peti savogardon ĉe la [[Maria (patrino de Jesuo)|Madono]] kaj adiaŭis la publikon bondezirante al ĝi bonan nokton kaj bonan ripozon.<ref>[http://www.ikue.org La unua parolado de Papo Francisko] – traduko el la itala en la hejmpaĝo de [[IKUE]] (citita la 18-an de marto 2013)</ref> |
||
== |
== Ideoj == |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
=== Esperanto === |
|||
Malkiel liaj antaŭuloj [[Johano Paŭlo la 2-a]] kaj [[Benedikto la 16-a]], papo Francisko ne salutis post sia unua [[Pasko|paska]] beno [[Urbi et orbi]] la spektantojn en multaj lingvoj, do ankaŭ ne en [[Esperanto]]. Esperantistoj gvidataj de [[Giovanni Conti]] kun panelo konsistiganta la vorton "ESPERANTO" tamen ĉeestis sur la [[Placo Sankta Petro]]. |
Malkiel liaj antaŭuloj [[Johano Paŭlo la 2-a]] kaj [[Benedikto la 16-a]], papo Francisko ne salutis post sia unua [[Pasko|paska]] beno [[Urbi et orbi]] la spektantojn en multaj lingvoj, do ankaŭ ne en [[Esperanto]]. Esperantistoj gvidataj de [[Giovanni Conti]] kun panelo konsistiganta la vorton "ESPERANTO" tamen ĉeestis sur la [[Placo Sankta Petro]]. |
||
La ĉesiĝo de la multlingvaj salutoj, kune kun sekurecaj malfacilaĵoj pri enirado de la placo kun la ne plu rilataj paneloj, kontribuis al la decido de Giovanni Conti ne plu organizadi la esperantistan ĉeeston ekde [[kristnasko]] [[2014]]. Anstataŭe, [[Ranieri Clerici]] gvidis grupon, kiu videbligis la panelojn la postan tagon, la [[26-a de decembro|26-an de decembro]], dum alia ceremonio celebrata de la papo en ĉeesto de malpli da homoj kaj en malpli strikta sekureco, tamen atentata de televidaj kameraoj.<ref>[http://www.ikue.org/kristnasko2014/kristnasko2014.htm Mesaĝo de la papo Urbi et Orbi Kristnaskon 2014]</ref><ref>[http://www.tagesspiegel.de/themen/reportage/papst-franziskus-die-treibende-kraft/11162346.html Papst Franziskus: Die treibende Kraft ''(Die Freunde des Esperanto sind nicht mehr da)'']</ref> |
La ĉesiĝo de la multlingvaj salutoj, kune kun sekurecaj malfacilaĵoj pri enirado de la placo kun la ne plu rilataj paneloj, kontribuis al la decido de Giovanni Conti ne plu organizadi la esperantistan ĉeeston ekde [[kristnasko]] [[2014]]. Anstataŭe, [[Ranieri Clerici]] gvidis grupon, kiu videbligis la panelojn la postan tagon, la [[26-a de decembro|26-an de decembro]], dum alia ceremonio celebrata de la papo en ĉeesto de malpli da homoj kaj en malpli strikta sekureco, tamen atentata de televidaj kameraoj.<ref>[http://www.ikue.org/kristnasko2014/kristnasko2014.htm Mesaĝo de la papo Urbi et Orbi Kristnaskon 2014]</ref><ref>[http://www.tagesspiegel.de/themen/reportage/papst-franziskus-die-treibende-kraft/11162346.html Papst Franziskus: Die treibende Kraft ''(Die Freunde des Esperanto sind nicht mehr da)'']</ref> |
||
== Verkoj == |
|||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
Kiel registrite je 12:18, 17 jun. 2018
| Francisko | ||
|---|---|---|
| 266-a papo de la katolika eklezio | ||
| ||
| Naskonomo | Jorge Mario Bergoglio | |
| Pontifiko | de 13-a de marto 2013 | |
| ĝis – (nun en ofico) | ||
| Antaŭulo | Benedikto la 16-a | |
| Sekvanto | – (nun en ofico) | |
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 17-an de decembro 1936 (87-jaraĝa) en Flores | |
| Alma mater | Facultades de Filosofía y Teología de San Miguel • Universitato de Bonaero [#] | |
| Lingvoj | hispana lingvo • itala lingvo • latina lingvo • germana lingvo • franca lingvo • portugala lingvo • angla lingvo • eklezia latino [#] | |
Subskribo 
| ||
| Familio | ||
| Patro | Mario José Bergoglio [#] | |
| Patrino | Regina María Sívori [#] | |
| ĉefepiskopo de Bonaero | ||
| Dum | 1997–2013 | |
| [#] | Fonto: Vikidatumoj | |
Francisko[1] (latine Franciscus), per civitana nomo Jorge Mario BERGOGLIO [ĥorĥe mario bergoljo] (naskiĝis la 17-an de decembro 1936 en Bonaero), estas la nuna romkatolika papo kaj kardinalo el Argentino. Li estas la 266-a papo, la unua neeŭropa post Gregorio la 3-a (kiu regis antaŭ 1200 jaroj) kaj la unua jezuita papo.
Vivo
Liaj gepatroj estis italaj enmigrintoj; lia patro laboris ĉe la fervojo, kaj devenis el Torino. La familio havis 5 infanojn. Bergoglio havas eĉ hodiaŭ ne nur la argentinan, sed ankaŭ la italan ŝtatanecon.
Li originale studis por iĝi kemiisto, atingis diplomon pri tio, sed poste en 1958 decidis ekstudi teologion kaj aliĝis al la jezuitoj. Li estis konsekrita en 1969 al pastro, iomete poste li iĝis jezuita gvidanto. Li studis mallonge en 1986 ankaŭ en Germanio.
En 1992 li iĝis episkopo. En la jaroj 1997–2013 li estis la ĉefepiskopo de Bonaero kaj en 2001 Johano Paŭlo la 2-a nomumis lin kardinalo. Ekde 2005 li estis prezidanto de la Argentina Episkoparo.
Papiĝo
La 13-an de marto 2013 la konklavo elektis lin papo. Lia elektiĝo okazis en la kvina baloto, la lasta de la dua balota tago (la unuan tagon okazis nur unu baloto).
Li estas la unua papo naskiĝinta ekster Eŭropo post Gregorio la 3-a (naskiĝinta en Sirio kaj papo ekde la jaro 731).
Li elektis por si la nomon Francisko, kiu neniam antaŭe estis uzita de papo.
La unua parolado kiel papo
Tuj post la solena anonco Habemus Papam la nova papo montriĝis al la publiko kaj antaŭ ol doni sian unuan benon Urbi et orbi, li faris sian unuan publikan paroladon. En ĝi li komence salutis per simpla "buonasera" (itale bonan vesperon) kaj aludis la fakton ke li estas neeŭropano per rimarkigi ke la fratoj kardinaloj iris preni lin preskaŭ je la fino de la mondo. Li daŭrigis per preĝo por la emerita papo Benedikto la 16-a, kaj, nekutime, antaŭ ol doni la benon al la urbo Romo kaj al la mondo, li mem petis ĉiun spektanton silente preĝi pri beno por li. Sekve li anoncis sian intencon iri la venontan tagon peti savogardon ĉe la Madono kaj adiaŭis la publikon bondezirante al ĝi bonan nokton kaj bonan ripozon.[2]
Ideoj
Bergoglio estas ideologie konservativa, li kontraŭas aborton, samseksajn edzecojn kaj edzinecojn, eŭtanazion, kaj kontraŭgravediĝajn ilojn. Samtempe li forte elpaŝas por la malriĉuloj.
Li ŝatas kuiradon, operon, tangon, grekajn klasikulojn, Ŝekspiron, Dostojevskijon, futbalon kaj naĝadon.
Esperanto
Malkiel liaj antaŭuloj Johano Paŭlo la 2-a kaj Benedikto la 16-a, papo Francisko ne salutis post sia unua paska beno Urbi et orbi la spektantojn en multaj lingvoj, do ankaŭ ne en Esperanto. Esperantistoj gvidataj de Giovanni Conti kun panelo konsistiganta la vorton "ESPERANTO" tamen ĉeestis sur la Placo Sankta Petro.
La ĉesiĝo de la multlingvaj salutoj, kune kun sekurecaj malfacilaĵoj pri enirado de la placo kun la ne plu rilataj paneloj, kontribuis al la decido de Giovanni Conti ne plu organizadi la esperantistan ĉeeston ekde kristnasko 2014. Anstataŭe, Ranieri Clerici gvidis grupon, kiu videbligis la panelojn la postan tagon, la 26-an de decembro, dum alia ceremonio celebrata de la papo en ĉeesto de malpli da homoj kaj en malpli strikta sekureco, tamen atentata de televidaj kameraoj.[3][4]
Verkoj
Vidu ankaŭ
Referencoj
- ↑ Francis without Roman numeral angle
- ↑ La unua parolado de Papo Francisko – traduko el la itala en la hejmpaĝo de IKUE (citita la 18-an de marto 2013)
- ↑ Mesaĝo de la papo Urbi et Orbi Kristnaskon 2014
- ↑ Papst Franziskus: Die treibende Kraft (Die Freunde des Esperanto sind nicht mehr da)
Pliaj legaĵoj
Dumay, Jean-Michel. Kontraŭkapitalisma diskurso veninta el la Sudo: La papo kontraŭ la «sterko de la diablo». 'Le Monde Diplomatique', septembro 2015
