Lingva baro

El Vikipedio, la libera enciklopedio

La lingva baro estas esprimi lingvajn problemojn dum interkomunikiĝo, pro manko de komuna lingvo kaj kelkfoje pro manko de komunaj lingvaj versioj[1].

Vojaĝantoj eksterlande ofte alfrontas lingvajn barojn kaj komunikiĝas per nelingvaj rimedoj, uzas malmultajn aŭ neniujn lingvajn rimedojn. Tial ili povas transdoni malmultajn informojn. La lingva baro malaperas kun la lernado de komuna lingvo, tamen ĝi bezonas multan tempon, energion kaj financajn elspezojn.

Estas pli malfacile lerni novan lingvon en plenaĝeco. Ĉi tio pli malfaciligas transloĝiĝi al alia lando. Ĉe internaciaj eventoj, la interpretista servo eble ankaŭ ne efikas: ĝi eble estas multekosta, malfacile alirebla, kaj ĝia fidindeco eble ne ĉiam taŭgas.

Aldona lingva baro estas manko de skribo de denaska lingvo. Ĉi tio estas difinita de SIL kiel lingva baro al legopovo[2].

Eksterlandaj studentoj[redakti | redakti fonton]

En 1995 estis raportita ke 24.000 el la unuagradaj studentoj en Kalifornia Ŝtata Universitato estis ne-denaske anglalingvaj. Nur mil el ili estis testitaj pri la universitata nivelo en la angla. (Kahmi-Stein & Stein, 1999) Tiaj nombroj estu atentigataj de edukistoj kaj ĉar lingvo mem povas esti problemo.

Problemoj pri lingvouzo pli malfaciligas ne nur akiri informojn sed ankaŭ peti helpon, malfaciligante peti kaj ricevi helpon. Lee (1991) klarigas, ke studentoj de aliaj landoj estas adaptemaj, inkluzivemaj kaj tre motivataj. Ili sentas, ke la institucio estas loko, kie ili devas egale konkuri kun siaj anglalingvaj samranguloj. Iuj el ili traktas la projektadon de la frazstrukturo kaj la kompilo de la ĝusta vortaro. Multaj studentoj malfacile trovas sinonimojn, variantan frazostrukturon kaj ŝlosilvortojn. (F. Jacobson, 1988).

Internacia tago por disrompo de lingvaj baroj

En 2012, la Fondumo Rosetta deklaris la 19-an de aprilo la Internacian Tagon por la Disrompo de Lingvaj Baroj. Tamen tio ne signifas, ke la lingvoj mem estu limoj, kies diferencoj devas esti forigitaj por ke ne estu limoj. Tradukado kaj interpretado celas ludi rolon en la forigo de lingvaj baroj.

La problemo de studentoj de aliaj landoj estas internacia. Ili ofte sentas sin vundeblaj kaj sub forta streĉo. Pluraj studoj montras kiom malfacila estas la lingva baro por ili. En artikolo de Selvadurai en 1998, li nomis la lingvan baron unu el la plej gravaj problemoj, kune kun problemoj kun la etoso kaj fakultato de la grupo. Tamen li skribas, ke lingvo estas la unua obstaklo, kiun studento de eksterlando renkontas. (154) Chen, konsultista lektoro ĉe la Universitato de Brita Kolumbio, identigas lingvajn barojn, instituciajn stresojn kaj socikulturajn aferojn kiel ŝlosilajn defiojn por studentoj de eksterlando. identigitaj faktoroj[3]. Ĉi tio estas ĉar studentoj alfrontas antaŭjuĝojn kaj alfrontas ekskludon kaj diskriminacion. Ĉi tiuj kaj kultura nesentemo ankaŭ estis identigitaj kiel la plej gravaj baroj al integriĝo. Malbonaj lingvokapabloj kaŭzas konfliktojn. Aliaj problemoj inkluzivas malkomforton, maltrankvilon, angoron, memfidon, suspekton, defendan konduton, superajn sentojn kaj malamikecon. La jenaj estas menciitaj kiel pozitiva akcepto: miro, respekto, feliĉo, komforto, fido, intereso, inspiro [4]. Kiel verkis profesoro SG Nelson en sia libro de 1991 "Kiel Lingvo estas Vivo": Lingvo estas pli ol aro da vortoj. Lingvo estas la maniero, kiel persono esprimas siajn sentojn kaj montras sian individuecon. Kiam diversaj aĝoklasoj renkontiĝas, ĉiu aĝgrupo devas lerni kiel trakti la aliajn.

Migrantoj[redakti | redakti fonton]

Pro lingvaj limoj, migrantoj emas elekti landon, kie ili parolas la saman lingvon kiel hejme ol en kiu oni parolas lingvon kiun ili lernis. Tiel, la angloj plejparte elektas Aŭstralion, KanadonNov-Zelandon, la hispanoj elektas Latin-Amerikon, la portugaloj elektas Brazilon. Italoj preferas Latin-Amerikon, kun Argentino, Urugvajo kaj Brazilo la dua plej granda grupo post HispanioPortugalio. Rumanoj plejparte migris al Italio kaj Hispanio, sekvataj malproksime de Germanio en tria.

Vojoj por elturniĝi[redakti | redakti fonton]

Heredita kolonia lingvo[redakti | redakti fonton]

En koloniaj lokoj, la lingvo de la koloniistoj regis kaj akiris gravan rolon en la loka komunikiĝo. Ĉi tio kreis malsamajn lingvajn situaciojn.

En Niĝerio la angloj estis la koloniistoj. La supera klaso iĝis denaskaj anglalingvanoj. La angla ludas gravan rolon en edukado kaj en la gazetaro. Kvankam edukado okazas en etnaj lingvoj parolataj en Niĝerio, plej multaj niĝerianoj verkas kaj legas la anglan pli bone ol sia denaska lingvo.

Estas evoluantaj landoj, kiuj ne estis kolonioj, kie plej multaj homoj havas nur bazlernejan edukadon, car nur la pli riĉaj homoj povas pagi mezlernejon, do la angla estas la lingvo de la reganta klaso. La situacio similas al la portugala en Angolo kaj la franca en Maŭricio.

Plurlingvismo[redakti | redakti fonton]

Foje oni supozas, ke se pluraj lingvoj estas parolataj en iu lando, ekzistus multaj lingvaj baroj, sed tio estas malĝusta. Pluelingvaj socioj havas perantan lingvon kaj tradicion lerni pli da lingvoj. Ekzemplo de plurlingva socio estas Svislando, kie ĉiuj lernas almenaŭ tri lingvojn krom sia gepatra lingvo (ekzemple krom la germana, oni lernas la francan, la italan kaj la anglan). Kvankam tio nur parte forigas la lingvan baron, ĝi refutas, ke la lingva baro estas nesuperebla[5]. Alia ekzemple estas Londono kie ni kalkulas ĉirkaŭ 300 parolatajn lingvojn, sed membroj de plej multaj etnoj kapablas labori kune pere de la angla.

Planlingva aliro[redakti | redakti fonton]

Apartaj lingvoj kreiĝis ĉefe ekde la fino de la 19-a jarcento por superi lingvajn barojn. La baza ideo estis superi lingvajn barojn kaj lingvan superregadon per la uzado de facile lernebla lingvo sen hegemoniaj celoj.

En la unua duono de la 20-a jarcento, la baza ideo fariĝis konstrui lingvon el vortoj troveblaj en ĉiuj ĉefaj lingvoj. Ĉi tiu lingvo estu komprenata ĉie, ĉar ĝiaj vortoj aperas ankaŭ en lingvoj jam konataj. La studado de planlingvo (kiel ekzemple Esperanto) igas komunikadon senbara, helpas lerni aliajn lingvojn kaj helpas pli bone kompreni sian gepatran lingvon.

Ĉi tiuj bazaj ideoj tamen ne malhelpas ke homoj unue devas esti motivataj antaŭ ol lerni la lingvon,

Krom Esperanto en Vikipedio ekzemple estas ankoraŭ uzata Volapuko kaj Ido. Ekzemploj de alia pli naturaleca aliro estas interlingua (latina sen fleksio). Nur Esperanto kaj Interlingvao disvastiĝis, kaj la tempo havas ankaŭ kelkajn adeptojn.

Referencoj[redakti | redakti fonton]