1-a epistolo al la tesalonikanoj
Α' Ἐπιστολή πρὸς Θεσσαλονικεῖς | |||||
---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||
literatura verko • sankta libro • epistolo • libro de la Biblio | |||||
Aŭtoroj | |||||
Aŭtoro | Paŭlo de Tarso | ||||
Lingvoj | |||||
Eldonado | |||||
Ĝenro | epistolo | ||||
| |||||
La 1-a epistolo al la Tesalonikanoj estas la 13-a libro de la nova testamento en la Biblio.
Enhavo kaj strukturo
[redakti | redakti fonton]La letero montras, kiamaniere Paŭlo proklamas la mesaĝon de Jesuo Kristo inter la paganoj, kaj kiamaniere li admonas ilin vivi kristane konsidere al la baldaŭa reveno de Kristo.
Jen ebla dispozicio: [1]
- Adreso kaj saluto (1 Tes 1,1)
- La apostolo kaj la komunumo (1 Tes 1,2 - 3,13)
- Admonoj por kristana vivo (1 Tes 4,1 - 5,22)
- Saluto kaj beno (1 Tes 5,23-28)
Verko
[redakti | redakti fonton]Plej akademiuloj kredas Paŭlo la Apostolo verkis 1Tes ĉirkaŭ la fino de 52 pK[2] en Korinto, igante ĝin la plej maljuna libro en la Nova Testamento. Redaktoroj aldonis notojn al multaj manuskriptoj dirante ke Paŭlo skribis de Ateno[3] post kiam Timoteo revenis el Makedonujo kun novaĵoj pri la preĝejo en Tesaloniko. Tamen, Agoj diras, ke Paŭlo estis jam en Korinto, kiam Silas kaj Timoteo alvenis el Makedonujo.[4]
1Tes matĉojn aliaj akceptita leteroj de Paŭlo en kaj stilo kaj enhavo. 2Tes 2:15 mencias antaŭa letero kiun konfirmas Paŭlo kiel la aŭtoro.[5] Iuj 19-a jarcento akademiuloj argumentas kontraŭ ĝia aŭtenteco, plej precipe Klemento Schrader kaj F.C. Baur,[6] sed la plimulto de Novtestamenta akademiuloj hodiaŭ tenas ĝin esti aŭtentika kun la ebla escepto de la enmetecoj de du sekctoj de postaj redaktantoj.
1Thes 2:13-16 havis konsideris posta aldono al la letero pro kelkaj kialoj:
- La teologio de ĉi tiuj versoj ŝajnas neakordigeblaj kun aliaj deklaroj de Paŭlo.
- Historio registras neniun vasta persekutado de kristanoj fare de judoj en Palestino antaŭ la Unua Juda-Roman Milito.[9]
- La fakto ke la eklezio en Thessalonika imitis la judaj preĝejoj[10] havas neniun paraleloj kaj ŝajnas apogi la obeemo de la leĝo kiel kristana praktiko.
- La sekcio ŝajnas aludi al la okazaĵoj de la Unua Juda-Romia Milito de 70 pK.[11][12]
- La sintakso de la sekcio estas signife malsama de la ĉirkaŭanta teksto.[13]
Iuj sugestas ke 1Tes 5: 1-11 estas posto-Paula enŝoveco. Ĝi enhavas lingvo kiu ŝajnas aparteni al Luko kaj la teologio de la sekcio funkcias kiel apologio de Paŭlo tuja atendo de la dua alveno el 1Thes 4:13-18.[14]
Teksto en Esperanto
[redakti | redakti fonton]La traduko de la brita komitato (John Cyprian Rust, B. John Beveridge kaj C. G. Wilkinson) estas trovebla
- paperforme:
- diversloke surrete:
- http://home.att.net/~novtest/52.htm Arkivigite je 2006-06-23 per la retarkivo Wayback Machine (unikode, disigitaj laŭ ĉapitroj, kun versiklonombroj)
- https://web.archive.org/web/20010414012333/http://www.geocities.com/kalblando/biblio/1tesalon.htm (x-forme, kun versiklonombroj)
Nova traduko de Gerrit Berveling:
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- teksto en la
angla,
araba,
bulgara,
ĉeĥa,
dana,
franca,
germana,
hispana,
hungara,
itala,
kroata,
nederlanda,
norvega,
pola,
portugala,
rumana,
rusa,
slovaka,
sveda kaj
turka.
Notoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ La subtitoloj estas prenitaj el la nove editorita esperanta Biblio:
IKUE kaj KELI (ed.): Biblio, eldonejo KAVA-PECH, Dobřichovice (Praha) 2006, ISBN 80-85853-90-6.
Ili baziĝas sur tiuj de la germana Einheitsübersetzung. - ↑ Raymond E. Brown, An Introduction to the New Testament, Anchor Bible, 1997. pp. 456–466
- ↑ Ernest Best, The First and Second Epistles to the Thessalonians (New York: Harper and Row, 1972), p. 7
- ↑ Agoj 18:1 & 5. Vidu ankaŭ 1Tes 3:6
- ↑ “The only possible reference to a previous missive is in 2:15....” (Esperante: "La sola ebla referenco al antaŭa leteron estas en 2:15 .... ") Raymond E. Brown, An Introduction to the New Testament, Anchor Bible, 1997. p. 590.
- ↑ Best, Thessalonians, pp. 22–9.
- ↑ Vidu Rom 11:26 “...la tuta Izrael saviĝos...”
- ↑ CollegeVille Bible Commentary, p 1155
- ↑ Pearson, p. 88
- ↑ Vidu 1Thes 2:14
- ↑ 1) Kristianoj forĵeti de Palestino je 1Thes 2:15. 2) Kolero estis fine envenito pri la judoj je 1Thes 2:16.
- ↑ Birger A. Pearson, "1 Thessalonians 2:13–16 A Deutero Pauline Interpolation", Harvard Theological Review, 64 (1971), pp. 79–94
- ↑ Schmidt, D., “I Thess 2:13–16: Linguistic Evidence for
- an Interpolation,” JBL 102 (1983): 269–279
- ↑ G. Friedrich, “1. Thessalonicher 5,1–11, der apologetische Einschub eines Spaeteren,” ZTK 70 (1973) 289
|