La Knaboj de Paŭlo-strato

A Pál utcai fiúk
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro	Ferenc Molnár
Lingvoj
Lingvo	hungara lingvo
Eldonado
Eldondato	1906
Loko	Aŭstrio-Hungario
Ĝenro	young adult fiction
Loko de rakonto	Budapeŝto
Tradukado
	Kovrilpaĝo de la esperanta eldono
Tradukinto	László Somlai
Eldonjaro de tradukita versio	1937
	v • d • r

La Knaboj de Paŭlo-strato (hungare A Pál utcai fiuk) estas porjunula romano verkita de la hungara aŭtoro Ferenc Molnár. La romano unue estis publikigita en 1906.

La romano estas klasika verko de infana kaj junulara literaturo, ŝatata en la tuta mondo pro la kredebla kaj kortuŝa maniero, en kiu estas priskribata la ĉiutaga vivo de la infanoj kaj la temoj de junularaj teamoj - kaj konfliktoj kaj solidareco - estas traktataj. Tio estas la plej fama romano de Molnár, kaj unu el la plej konataj hungarlingvaj romanoj en la mondo.

Intrigo

Budapeŝto 1889, ĉe la angulo de la strato Paŭlo kaj la strato Maria troviĝas nekonstruita tereno, kiu nuntempe estas uzata por konservi konstrumaterialojn, malofta afero en plenplena urbego de Budapeŝto. Grupo de knaboj, inter ili Boka la honora gvidanto, Ĉonakoŝ (Csónakos), Barabáŝ, Kolnaj, Ĉele, Gereb, Kende, Vajs, kaj la plej juna kaj malgranda el ili ĉiuj, Nemeĉek, transformigas tiun ĉi terenon kiel lokon por ludado kaj renkontiĝoj, kaj nomas ĝin "La Grundo" ^[1]^[2]. Inter la knaboj de la Grundo ekzistas gravega hierarkio determinita de armeaj rangoj, Nemeĉek estas la ununura senrangulo kaj li devas obei ĉiujn aliajn knabojn kiuj tenas pli altajn rangojn ol li, sed en la romano notiĝas ke "Nemeĉek, siaflanke, feliĉe obeis ĉiujn." ^[3]^[4]

Alia teamo avidas ĉi tiun terenon - la "ruĝaj ĉemizoj" teamo sub la komando de Franĉjo Ac (Áts) ^[5]. Ilia ĉefsidejo situas sur la insulo en la botanika ĝardeno. La teamo de la botanika ĝardeno inkluzivas la Pastor-fratojn, knabon nomitan Sebenics kiu notiĝas kiel stulta kaj laŭta knabo, kaj Wendauer, malgranda kaj facilmova knabo ^[6].

La fratoj Pastor estas priskribitaj kiel belaj, fortaj kaj perfortaj knaboj. Kiam Nemeĉek ludas rulglobetojn en la korto de la muzeo (referita en la romano kiel „muzio”), la pastro-fratoj alvenas kaj anoncas "Einstand" - germanan terminon kiu, laŭ la romano, signifas "ke la rulglobetoj estis deklaritaj militrabaĵo, kaj kiu ajn rezistas, tiu estos traktita perforte." Tiu sceno estas prezentita ĉe la monumento en Paŭlo strato. Kiam la tiel nomata luktisto por justeco Boka aŭdas pri la okazaĵo, li decidas ke dum la nokto li, Ĉonakoŝ kaj Nemeĉek enpenetros en la botanikan ĝardenon, lasos signon por la knaboj de la ruĝaj ĉemizoj en ilia fortikaĵo kaj montros al ili ke la knaboj de Paŭlo strato ja estas pli kuraĝaj ol ili. Post kiam la tri knaboj eniras la botanikan ĝardenon ili malkovras Gereb kiu sidas kun la malamika teamo kaj perfidas la knabojn de Paŭlo strato. Dum la postkuro fare de la botanikĝardena teamo post la tri knaboj de Paŭlo strato, Nemeĉek estis devigita eniri la lagon kaj poste la fiŝlageton en la botanika ĝardeno kaj rezulte li malvarmumas.

La knaboj de Paŭlo strato formas unuiĝon nomitan la mastiko klubo. Ili tre serioze traktas la klubon, kies tasko estas kolekti vitromastikon el fenestroj. Se Sinjoro Profesoro Rac ekscius pri la klubo, tiam li malpermesos ĝin.

Iom da tempo poste, Nemeĉek eniras la botanikan ĝardenon sole, prenas la flagon kiun Franĉjo Ac ŝtelis de la Grundo kaj tiam rivelas sin al la teamo de la botanika ĝardeno kaj akuzas Gereb je perfido. Kiel puno por eniri en ilian insulon, ili enakvumigas Nemeĉek-n en la laga akvo kaj kiel rezulto li iĝas eĉ pli malsana. Franĉjo Ac, kiu estas komandanto kun valoroj, malestimis Gereb kaŭze de lia perfideco de liaj kamaradoj. Anstataŭe de uzado de li por konkeri la Grundo kiel li origine planis, Franĉjo Ac decidas deklari militon sur la knaboj de la Grundo kaj konkeri ĝin.

Post bone planita batalo en kiu la knaboj de la Grundo montris nekredeble sofistikan strategion, la malsana Nemeĉek eliras el sia domo kaj alvenas ĝustatempe por subigi Franĉjo Ac kaj efike fini la batalon. Post tio, la kondiĉo de Nemeĉek rapide plimalboniĝas kaj atingas pulminflamon, kaj finfine li mortas, post kortuŝa sceno kiu estas priskribita en la plej sentimentalo kaj sentemo en la romano ^[7].

Boka alvenas ĉe la Grundo post la batalo, kaj vidas la ilojn de inĝeniero aranĝitaj en la kabano ĉe la Grundo. El la vortoj de la slovaka gardisto Jano, li komprenas, ke loĝkonstruaĵo baldaŭ estos konstruita sur la Grundo, kaj ke fakte Nemacek mortis vane.

Interpreto

La romano legeblas kiel satiro pri naciismo en Eŭropo tiutempe (Fin de siècle), kaj eĉ kiel profetaĵo pri la Unua Mondmilito, kiu eksplodis nur kelkajn jarojn post la publikigo de la romano. Malgraŭ la porpaca mesaĝo transdonita, la romano ne implikas politikon.

Literatura signifo kaj kritiko

Tre populara en Hungario, ĝi estas konsiderita kiel klasikaĵo kaj ĝi estas ankaŭ unu el la plej famaj hungaraj romanoj ekster la lando. Ĝi estis tradukita en multaj lingvoj kaj sekve en pluraj landoj ĝi estas deviga aŭ rekomenda legado en lernejoj.

Erich Kästner adaptis la temon de du rivalaj grupoj de knaboj faranta "militon" unu kontraŭ la alia uzante ĉiujn teminoj de militarismo kaj naciismo en La Flugada Klasĉambro, eldonita tuj antaŭ la Nazian Partion gajnis balotadojn en Germanio. Kästner estis, tamen, malpli severa kun la rolulo simila al Nemecsek, kiu en la versio de Kästner suferas ne pli ol rompita kruro.

Adaptiĝoj

En 1934, filmo bazita sur la romano estis publikigita, nomita No Greater Glory. En tiu adaptaĵo, la politika satiro estas forigita, kaj la filmo simple priskribas la intrigon kiel kortuŝan rakonton de dediĉo kaj ofero.

La plej konata filmadaptigo de la romano, hungar-usona kunprodukto, estis publikigita en 1969.

En 1955, Józef Hen publikigis romanon por junularoj nomita pole Bitwę o Kozi Dwór (La batalo de la kapra domego) kiu estis parte bazita sur tiu ĉi romano.

Filmo, televido aŭ teatroj

A Pál utcai fiúk — silenta filmo (Hungario, 1917), reĝisorita de Béla Balogh — Unua versio de la rakonto de hungara direktoro Béla Balogh.^[8]
A Pál utcai fiúk — silenta filmo (Hungario, 1924), reĝisorita de Béla Balogh, kun György Faragó (Nemecsek), Ernő Verebes (Boka), Ferenc Szécsi (Geréb), István Barabás (Feri Áts), Frigyes Pártos (Csónakos). — Dua versio de la rakonto de hungara direktoro Béla Balogh.^[9]
No Greater Glory, reĝisorita de Frank Borzage kaj produktita de Columbia Pictures, kun Georgo P. Breakston (Nemecsek), Jimmy Butler (Boka), Jackie Searl (Geréb), Frankie Darro (Feri Áts), Donald Haines (Csónakos).^[10]
I ragazzi della via Paal — filmo (Italio, 1935), reĝisorita de Alberto Mondadori kaj Mario Monicelli, kun Giulio Tamagnini (Nemecsek), Alberto Vigevani (Boka), Giulio Macchi (Geréb), Bruno Aghion (Feri Áts), Carlo Cartigliani (Csónakos).^[11]
Pál-utcai fiúk — filmo (Hungario-Usono, 1969), reĝisorita de Zoltán Fábri, kun Anthony Kemp (Nemecsek), William Burleigh (Boka), John Moulder-Bruna (Geréb), Julien Holdaway (Feri Áts), Robert Efford (Csónakos).^[12] - La filmo estis nomita por la Akademia Premio por Plej Bona Fremda Lingvo Filmo.
I ragazzi della via Pal — televida filmo (Italio-Aŭstrio-Germanio-Hungario, 2003), reĝisorita de Maurizio Zaccaro, kun Gáspár Mesés (Nemecsek), Gáspár Csaba (Boka), Gergely Mészáros (Geréb), Daniel Lugosi (Feri Áts), Péter Ványi (Csónakos).^[13]
A Pál-utcai fiúk — televida filmo (Hungario, 2005), reĝisorita de Ferenc Török, kun Balázs Bojtár (Nemecsek), Krisztián Fekete (Boka), Milán Király (Geréb), Csaba Csuhai Csinos (Feri Áts), Róbert Rostási (Csónakos).^[14]

En Esperanto aperis

Ferenc Molnár: La Knaboj de la Paŭlo-strato (A Pál utcai fiúk) tradukita de László Somlai, Rickmansworth: Esperanto Publishing, 1938, 187 paĝoj (= La Epoko Libro-Klubo 2)

„ Se mankus ĉiu alia kompenso por la lernado de Esperanto, sufiĉus por mi nur la plezuro, kiun donis al mi la tradukoj de verkoj el la hungara lingvo. Per Esperanto mi konatiĝis kun la verkoj de Madach, Babits, Karinthy, kaj plej laste Foldes, kiuj malfermis por mi ĉarman novan regionon en la mondo de literaturo. Nun venas ĉi tiu ĉarma romano de Molnar, jam

tutmonde konata kiel dramverkisto. Kiam E.P.C. anoncis sian novan ‘‘Epoko’’-serion, mi komence timis, ke aperos ekskluzive tradukoj el la angla lingvo. Kun granda ĝojo mi konstatas, ke la entrepreno havas pli larĝan bazon, kaj mi gratulas nian kuraĝan eldonejon pro ĝia decido prezenti al ni ankaŭ trezorojn el alilandaj literaturoj. Kiel montras la titolo, la temo de la romano estas knaboj. Sed kiaj knaboj! Bravaj, honestaj kaj imitindaj knaboj, sed nek la naŭze virtaj, servemaĉaj knaboj de la romanoj, kiujn oni donis al ni kiel lernejopremiojn, nek la netere modelaj knaboj pentritaj de De Amicis. La knaboj de Paŭlo-strato estas knaboj de nia mondo, kun ĉiuj ties fortoj kaj malfortoj, kun lojaleco al siaj similuloj, kiu superas laŭdoserĉan lojalecon al la fremda mondo de plenaĝuloj. Legante ĉi tiun rakonton ni eniras kiel privilegiaj vizitantoj en la medion de la Budapeŝtaj knaboj, kiuj kun disciplino propravole akceptita grupiĝas ĉirkaŭ la standardo de la brava “generalo” Boka, kaj soldate obeas la ordonojn de la demokrate elektita estro, batalante por sia propra grupo kontraŭ la malamikaro, suferante mokojn, batojn, kaj eĉ morton por la “grundo” kaj la honoro de Paŭlo-strato. En sia antaŭparolo, d-ro Francisko Szilagyi diras : “La mikso de la objektaj kaj subjektaj elementoj estigas la stilon de la romano, kiu tute ne lastavice motivigas la eksterordinaran sukceson de la romano. Eĉ en tio ni trovas la kaŭzon de tio, ke ĉu infano, ĉu maljuna infano legas la libron, la sukceso estas ĉiam la sama. Brava Boka, blonda proleteto Nemecsek, Kolnay, Barabás, ruĝĉemiza Franĉjo Ács, mastikoklubo, mi estas feliĉega, ĉar vi aperis en Esperantujo.”

Fragmento el ĉi tiu verko aperis en Tri Rakontoj (Hungara Serio I), eldonita de Lud. Kokai en Budapeŝto en 1910, sub la titolo “La Kitklubo” (en la nuna traduko “Mastiko-Klubo”), tradukita de Izoro Kelemen. ”

— F. W. La Brita Esperantisto - Numero 395, Marto (1938)

Referencoj

↑ Booklist. Erasmus+. Arkivita el la originalo je 2020-10-21. Alirita 2018-05-30.
↑ Дечаци Павлове улице. Вулкан (2013–2018). Arkivita el la originalo je 2018-05-30. Alirita 2018-05-30.
↑ "The Paul Street Boys", Raamatuvahetus.
↑ Дечаци Павлове улице (Ференц Молнар). Beogrado, Serbio: Делфи.
↑ The Paul Street Boys. Good Reads. Alirita 2018-05-30.
↑ Дечаци Павлове улице. Beogrado, Serbio: Делфи.
↑ Molnár Ferenc: The Paul Street Boys. Nyelvkonyvbolt (2008–2017). Arkivita el la originalo je 2018-06-15. Alirita 2018-05-30.
↑ "A Pál-utcai fiúk (1917) in IMDb.
↑ "A Pál-utcai fiúk (1924) in IMDb.
↑ "No Greater Glory (1934) in IMDb.
↑ "I ragazzi della via Paal (1935) in IMDb.
↑ "The Boys of Paul Street (1969) in IMDb.
↑ "I ragazzi della via Pál (2003) in IMDb.
↑ "A Pál utcai fiúk (2005) in IMDb.

Vidu ankaŭ

Aliaj eŭropaj romanoj kiuj prezentas "militon" inter rivalaj grupoj de knaboj

La flugada klasĉambro
La Guerre des boutons
The Otterbury Incident

Eksteraj ligiloj

Kategorio La Knaboj de Paŭlo-strato en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Portalo pri Literaturo

Bibliotekoj

PeEnEo: 825703

[1] Booklist. Erasmus+. Arkivita el la originalo je 2020-10-21. Alirita 2018-05-30.

[2] Дечаци Павлове улице. Вулкан (2013–2018). Arkivita el la originalo je 2018-05-30. Alirita 2018-05-30.

[3] "The Paul Street Boys", Raamatuvahetus.

[4] Дечаци Павлове улице (Ференц Молнар). Beogrado, Serbio: Делфи.

[5] The Paul Street Boys. Good Reads. Alirita 2018-05-30.

[6] Дечаци Павлове улице. Beogrado, Serbio: Делфи.

[7] Molnár Ferenc: The Paul Street Boys. Nyelvkonyvbolt (2008–2017). Arkivita el la originalo je 2018-06-15. Alirita 2018-05-30.

[8] "A Pál-utcai fiúk (1917) in IMDb.

[9] "A Pál-utcai fiúk (1924) in IMDb.

[10] "No Greater Glory (1934) in IMDb.

[11] "I ragazzi della via Paal (1935) in IMDb.

[12] "The Boys of Paul Street (1969) in IMDb.

[13] "I ragazzi della via Pál (2003) in IMDb.

[14] "A Pál utcai fiúk (2005) in IMDb.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]