Oliver Twist

Oliver Twist
Aŭtoroj
Aŭtoro	Charles Dickens
Lingvoj
Lingvo	angla lingvo
Eldonado
Eldondato	1837
Loko	Londono
Eldonejo	Richard Bentley
Ĝenro	dramo
Loko de rakonto	Londono

Fagin en la karcero. Ilustraĵo de George Cruikshank en la origina eldono de 1837.

Oliver Twist estas socia romano de Charles Dickens, kiu aperis sub la kompleta titolo Oliver Twist, or The Parish Boy’s Progress (Oliver Twist aŭ la vojo de orfa knabo) de februaro 1837 ĝis aprilo 1839 en daŭrigoj en la periodaĵo „Bentley's Miscellany“. Oliver Twist estas la dua romano de Dickens kaj probable lia nuntempe plej konata verko. Ĝi estis plurfoje adaptita por teatro, kino, televido kaj kiel komikso.

La rakonto

La romano rakontas la historion de la trovita bebo kaj orfa knabo Oliver Twist, kiu kreskas en infanejo por malriĉuloj de angla urbeto, ne konante sian devenon.

Lasta provo de Sikes fuĝi. Ilustraĵo de George Cruikshank en la origina eldono de 1837.

Literatura kritiko

La romano estis granda sukceso. Precipe pro sia parte drasta priskribo de infana laboro, krimoj kaj malriĉeco en la epoko de la frua industriigo en Anglio ĝi vekis grandan atenton. Kontraste al la trafa granda sociala realismo de la verko, la literatura kritiko tamen taksas la priskribon de la karaktero precipe de la ĉefa protagonisto nekredinda. Li ŝajnas esti burĝe bone edukita kaj nobla, kvankam mankas ĉiuj ajn kondiĉoj por fariĝi tia en liaj viv-cirkonstancoj.

La antisemita stereotipo, per kiu Dickens priskribas la figuron de Fagin, estas diskutata ĝis hodiaŭ. Dickens mem mildigis ĝin en pli malfruaj eldonoj, en modernaj prilaboroj ĝi ofte tute forestas .

Filmaj prilaboroj

Jam en 1909 la verko estis filmita la unuan fojon de James Stuart Blackton. Sekvis pliaj filmoj en 1922, 1948 (kun Alec Guinness en la rolo de Fagin), 1988 kiel bildstria filmo de Walt Disney sub la titolo "Oliver & Co." kaj ankoraŭ aliaj.

Ĉiuj filmaj adaptoj en kronologia sinsekvo

Filmtitolo (jaro)	Reĝisoro	Produktita en	Aktoroj (elekto)
Oliver Twist (1909)	James Stuart Blackton	Usono	Edith Storey (Oliver), William Humphrey (Fagin)
L'enfance Oliver Twist (1910)	Camille de Morlhon	Francio	Jean Périer
Oliver Twist (1912)	Thomas Bentley	Grandbritio	Ivy Millais (Oliver), John McMahon (Fagin)
Oliver Twist (1912)		Usono	Vinnie Burns (Oliver), Nat C. Goodwin (Fagin)
Oliver Twist (1916)	James Young	Usono	Marie Doro (Oliver), Tully Marshall (Fagin)
Twist Olivér (1919)	Márton Garas	Hungario	Jenő Törzs
Oliver Twist (1920)	Lupu Pick	Germanio
Oliver Twist (1922)	Frank Lloyd	Usono	Jackie Coogan (Oliver), Lon Chaney (Fagin)
Oliver Twist (1933)	William J. Cowen	Usono	Dickie Moore (Oliver), Irving Pichel (Fagin)
Oliver Twist (1948)	David Lean	Grandbritio	John Howard Davies (Oliver), Alec Guinness (Fagin)
Oliver Twist (1955)		Brazilo	Adriano Stuart (Oliver), Jaime Barcellos (Fagin)
Oliver Twist (televida serio, 1962)	Eric Tayler	Grandbritio	Bruce Prochnik (Oliver), Max Adrian (Fagin)
Oliver Twist (1962)	Jean-Paul Carrère	Kanado	Marcel Dalio
Oliver (1968)	Carol Reed	Grandbritio	Mark Lester (Oliver), Ron Moody (Fagin), Oliver Reed (Sikes)
Oliver Twist (1974)	Hal Sutherland	Usono	animacia filmo
Oliver Twist (1982)	Richard Slapczynski	Aŭstralio
Oliver Twist (1982)	Clive Donner	Grandbritio, Usono	Richard Charles (Oliver), George C. Scott (Fagin), Tim Curry (Sikes)
Oliver Twist (televida serio, 1985)	Gareth Davies	Grandbritio	Ben Rodska (Oliver), Eric Porter (Fagin)
Oliver & Co. (1988)	George Scribner	Usono	animacia filmo
Oliver Twist (1991)	Fernandez Ruiz	Usono	animacia filmo
Les Nouvelles aventures d'Oliver Twist (1997)	Bruno Bianchi	Francio	animacia filmo
Oliver Twist (1997) (TV)	Tony Bill	Usono	Alex Trench (Oliver), Richard Dreyfuss (Fagin), Elijah Wood (Artful Dodger), David O'Hara
Oliver Twist (1999)	Renny Rye	Grandbritio	Sam Smith (Oliver), Robert Lindsay (Fagin), Keira Knightley (Rose Fleming)
A Boy called Twist (2004)	Time Greene	Sudafriko	Jarrid Geduld (Oliver), Lesley Fong (Fagin)
Oliver Twist (2005)	Roman Polański	Grandbritio	Barney Clark (Oliver), Ben Kingsley (Fagin)
Oliver Twist (2007) /TV)	Coky Giedroyc	Grandbritio	William Miller (Oliver), Timothy Spall (Fagin)

Komiksoj

• Will Eisner: Fagin the Jew, Doubleday 2003, ISBN 0-385-51009-8.
• Loïc Dauvillier und Olivier Deloye: Oliver Twist de Charles Dickens, Delcourt (Collection Ex-Libris) 2007, ISBN : 9-782-75600671-0

Eksteraj ligiloj

Tekstoj

• "Oliver Twist" ĉe Dickens Literature.com Arkivigite je 2008-12-18 per la retarkivo Wayback Machine - Tekto kun indekso kaj serĉ-eblo (angle).
• "Oliver Twist" ĉe Online literature (angle).

Filmoj

• Oliver Twist (1909) en Interreta filma datumbazo (angle)
• Oliver Twist (1922) en Interreta filma datumbazo (angle)
• Oliver Twist (1948) en Interreta filma datumbazo (angle)
• Oliver Twist (1968) en Interreta filma datumbazo (angle)
• Oliver Twist (1974) en Interreta filma datumbazo (angle)
• Oliver Twist (1997) (TV) en Interreta filma datumbazo (angle)
• Oliver Twist (2005) en Interreta filma datumbazo (angle)
• Oliver Twist (2007) (TV) en Interreta filma datumbazo (angle)