Bolivio: Malsamoj inter versioj

Membro de
	Unuiĝintaj Nacioj • Komunumo Sudamerika de Nacioj • Monda Organizaĵo pri Komerco • Anda komunumo • Organizaĵo de Amerikaj Ŝtatoj • Rio-grupo • Merkosudo • Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo • Internacia Disvolviĝa Asocio • Internacia Financa Korporacio • Multflanka Investado-Garantia Agentejo • Organizaĵo por la Malpermeso de Atomkernaj Armiloj en Latina Ameriko kaj la Karibaj Insuloj • Interpol • Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj • Unesko • Universala Poŝta Unio • Internacia Telekomunika Unio • Monda Organizaĵo pri Meteologio • Monda Organizaĵo pri Sano • Tutmonda Pridogana Organizo vd

	Bolivia Respubliko
	República de Bolivia ; Bulibya Republika ; Wuliwya Suyu
Detaloj	Detaloj
	Nacia himno: Himno Nacional de Bolivia ; Nacia Himno de Bolivio
	Nacia devizo: La unión es la fuerza! ; Unueco estas forteco!
suverena ŝtato • respubliko • lando sen maraliro • lando
Bazaj informoj
Ĉefurbo	La-Pazo ; Sukro
Oficiala(j) lingvo(j)	hispana ; keĉua ; ajmara ; gvarania
Uzata(j) lingvo(j)	sud-bolivia keĉua lingvo, Ĉikita lingvo, Kallawaya, Itonama, Movima, Toromono, Araona, Cavineña, Pauna, nord-bolivia keĉua lingvo, Yupua, Chakobo, Pacahuara, Yuracaré, Leco, Baure, Pauserna, Ese Ejja, Eastern Bolivian Guaraní, Jorá, Western Bolivian Guaraní, Uru, Yaminawa, Canichana, Itene, Reyesano, Wichí Lhamtés Nocten, Guarayu, Cayuvava, Tacana, Sirionó, Yuqui, hispana lingvo, Chipaya, ajmara lingvo, Ayoreo, Chimane, bolivia signolingvo, Tapieté, Ignaciano, Trinitario, Machinere, Central Aymara
Plej ofta(j) religio(j)	katolikismo (78%) ; protestantismo (16%)
Areo	1.098.581 km²;
- % de akvo	1,29 %
Loĝantaro	9.119.152 (2007) (2017)
Loĝdenso	8,4 loĝ./km²
Loĝantoj	Indianoj ; Mestizoj
Horzono	-4
Interreta domajno	bo
Landokodo	BO
Telefona kodo	591
Plej alta punkto	Nevado Sajama
Plej malalta punkto	rivero Paragvajo
Politiko
Politika sistemo	Prezidenta respubliko
Ŝtatestro	Evo Morales
Ĉefministro	Luis Arce
Nacia tago	6-a de aŭgusto
Sendependiĝo disde Hispanio	6-a de aŭgusto 1825
Ekonomio
Valuto	boliviano (BOB)
MEP	laŭ 2007
– suma	$25,684 miliardo
– pokapa	$ 2.817
Membro de
	Unuiĝintaj Nacioj • Komunumo Sudamerika de Nacioj • Monda Organizaĵo pri Komerco • Anda komunumo • Organizaĵo de Amerikaj Ŝtatoj • Rio-grupo • Merkosudo • Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo • Internacia Disvolviĝa Asocio • Internacia Financa Korporacio • Multflanka Investado-Garantia Agentejo • Organizaĵo por la Malpermeso de Atomkernaj Armiloj en Latina Ameriko kaj la Karibaj Insuloj • Interpol • Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj • Unesko • Universala Poŝta Unio • Internacia Telekomunika Unio • Monda Organizaĵo pri Meteologio • Monda Organizaĵo pri Sano • Tutmonda Pridogana Organizo vd
	v • d • r

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 18:22, 2 apr. 2009

Bolivio (hispane Bolivia) estas lando en Sudameriko.

Bazaj informoj

Landkodo: BO.
E-nomo: [o] Bolivia Respubliko.
Nacia nomo: [o] República de Bolivia.
Areo: 1.098.582 km²
Politika sistemo: evoluanta demokratia respubliko.
Ŝtatestro: Evo Morales (de januaro 2006).
Ĉefurbo: Sukro (oficiala, 100 mil), La-Pazo (Bolivio) (fakta, 1.993 mil).
Urboj: Santa Cruz (442 mil), Cochabamba (317 mil).
Adm. divido: 9 departementoj: Santa Cruz, Beni, Tarija, Potosí, La-Pazo, Chuquisaca, Pando, Cochabamba kaj Oruro
Loĝantaro: 7.800 mil (1998), inter ili 30% mestizoj (hispanoj-indianoj), 25% keĉuoj, 17% ajmaroj, eŭropanoj 14%.
Ŝtatlingvoj: hispana, ajmara, keĉua, guarania.
Kredantoj: katolikoj.
Eksporto: gaso, nafto, plumbo, zinko, arĝento, oro, kafo, sukero.
Pokapa MEP: 800 $.
Organizoj: UNO (1945)
Heredaĵo: historia urbo Sukro, jezuita misio en Chiquita.

Geografio

Bolivio troviĝas sur la okcidenta duonglobo de la planedo, okcidente de la meridiano de “Greenwich”, okupas la kernon de sudameriko kaj prezentas malpezan klinon al okcidento, do havas regionojn tropikajn, subtropikajn kaj varmetajn.

Ekstrema punktoj: Nordo latitudo 9º 40´07” (Manoa), Sudo latitudo 22º 54´12” (Altaĵo Guajakes), oriento longitudo 57º 25´05” (Bona Fino), okcidento longitudo 69º 38´23” (Altaĵo Maŭripalka).

Bolivio limas al 5 landoj: Nordoriente al Brazilo (3.423 km), sudoriento al Paragvajo (741 km), sudo al Argentino (773 km), sudokcidento al Ĉilio (850 km) kaj okcidento al Peruo (1.131 km).

Ĝia areo estas 1.098.581 km², do okupas la 5an pozicion laŭ areo inter sudamerikaj landojn.

La orografia sistemo prezentas 3 zonojn: Okcidenta zono aŭ Andino, formita de okcidenta montaro, orienta montaro kaj altebenaĵa. Centra zono aŭ Subandina, formita de valoj, krevoj kaj “jungo” (yungas). Orienta zono aŭ Benaĵo, formita de varma kaj malseka benaĵo, la fosa Ĉiquitana, la seka benaĵo kaj la alta paragvaja deklivo.

Politika strukturo

Bolivio havas unu registaron por ĉiu lando; estas dividita en 9 departamentojn: Pando, Benio, Sankta Cruzo, Coĉabambo, Ĉukisako, Tariho, La Pazo, Oruro kaj Potosio; ankaŭ dividiĝas en provincojn kaj kantonojn. La kapitalo estas Sukro sed la ĉefurbo estas en La Pazo urbo.

Popolo elektas la prezidanton, kiu estas la ĉefreprezentulo en Bolivio; poste la popolo elektas prefektojn, kiuj estas la ĉefreprezentuloj en ĉiu departamentoj; la subprefektoj respondecas en ĉiuj provincoj kaj la urbestroj respondecas en ĉiuj urboj.

Historio

Bolivio estis parto de la Inkaa imperio en la 13-a jarcento.

Post la alveno de la hispanaj konkerantoj en la 16-a jarcento, ĝi fariĝis parto de la Vicreĝlando de Peruo, kun la nomo Supera Peruo. Ĝi estis tre grava parto de la imperio pro la abundo de arĝento.

La lando sendependiĝis en 1825, kaj prenis sian nomon el liberiganto Simón Bolívar. La povon prenis kaj plu havis la descendantoj de eŭropa origino, kun apenaŭa partopreno de indianoj.

Bolivion perdis sian aliron al la Pacifika Oceano en la fino de la 19-a jarcento, post milito kun Ĉilio (Milito de la Pacifiko). En postaj jaroj ĝi ankaŭ perdis parton de sia teritorio: Akro iris al Brazilo, kaj parto de la Ĉako al Paragvajo, post la t.n. Ĉaka milito.

Dum plejmulto de sia historio, Bolivio suferis de grava politika malstabileco, kaj ĝi havas la rekordon de militistaj puĉoj en la tuta Ameriko. En 1967 estis provo de revolucio, gvidata de Che Guevara, kiu estis mortigita en la montaroj de la lando. En la jardeko de 1980 la situacio iom stabiliĝis kaj alvenis reprezenta demokratio. Tamen, tio malhelpis postan daŭran malstabilecon, kiu kondukis al diversaj demisioj de prezidentoj.

Nuntempe oni vidas grandigantan influon de la indiana movado, kaj peton de sociaj reformoj por unu el la plej malriĉaj landoj de la kontinento.

En januaro 2006 estis elektita prezidento la ajmaro Evo Morales, unua indiĝeno en tiu posteno.